آسیب های دندانی در کودکان یکی از دغدغه های مهم والدین است . بر اساس تحقیقات انجام شده تقریبا ۲۵% کودکان در سن دبستان و ۳۵% در سنین بالاتر دچار آسیب های دندانی می شوند . ۲ تا ۴ سالگی سنی است که بیشترین آسیب به دندان های کودک وارد می شود زیرا در این سن کودک تازه شروع به راه رفتن می کند و احتمال زمین خوردن او زیاد است.
ضرب دیدگی و جابه جایی دندان
اگر صدمه وارد شده به دندان های کودک جزئی و در حد ضرب دیدگی باشد نباید به دندان های کودک فشار وارد کرد .برای جلوگیری از وارد شدن فشار و درد به ناحیه آسیب دیده کودک شما باید در طی این مدت از مصرف غذاهای سفت خودداری کند و بیشتر غذا های نرم برای او تهیه کنید . برای جلوگیری از عفونت و آبسه حتما توجه داشته باشید کودک بهداشت دهان و دندان خود را به خوبی رعایت کند . در صورت مشاهده هر گونه درد و عفونت یا تورم به دندانپزشک کودکان مراجعه کنید . بارز ترین علامت ضربه دیدن دندان لق شدن آن است که در این صورت به هیچ وجه نباید دندان لق شده را از جای خود خارج کنید .
ترک خوردن دندان ممکن است موجب آسیب دیدگی تاج (خارجی ترین بخش دندان )یا عاج دندان (حافظ ساختمان داخلی یا عصب دندان )شود . در صورتی که ترک با خون ریزی همراه باشد و به هنگام صرف غذا یا نوشابه دندان کودک دچار درد شود عصب دندان آسیب دیده و حتما باید ترمیم شود زیرا در غیر این صورت موجب آسیب دیدن عصب دندان و از بین رفتن آن می شود .
تغییر رنگ دندان
یکی از موارد دیگری که در هنگام آسیب دیدن دندان های کودک ممکن است رخ دهد تغییر رنگ دندان کودک است . اگر هنگام زمین خوردن کودک یا به هر علت دیگری متوجه تیره شدن رنگ دندان های کودک خود شدید حتما او را به نزد متخصص دندانپزشک کودکان ببرید تا معاینه کند . اگر در عکس رادیوگرافی دیده شود که دندان آسیب دیده عفونت کرده و ورم دارد باید حتما کشیده شود یا عصب کشی دندان کودکان انجام شود . اگر دندان تیره شده عفونت نداشته باشد و یا به لثه و دندان های مجاور آسیب نرساند تا زمان رویش دندان دائمی کودک باقی خواهد ماند و نیازی به کشیدن ندارد .
منظور از تغییر رنگ دندان‌ها چیست؟
تغییر رنگ دندان زمانی ایجاد می‌شود که رنگ و ظاهر دندان‌ها تغییر کرده و لکه بر روی آنها تشکیل شود.
تغییر رنگ دندان‌ها را به دو دسته کلی می‌توان طبقه‌بندی کرد:
تغییر رنگ دندان در نتیجه عوامل خارجی: این شرایط زمانی ایجاد می‌شود که در نتیجه مصرف مواد غذایی، دارو، یا نوشیدنی بر روی دندان یک لایه تشکیل شود. لایه تشکیل شده بر روی دندان را به سادگی می‌توان از طریق روش‌های درمان مناسب پاک کرد.
تغییر رنگ دندان در نتیجه عوامل داخلی: این شرایط زمانی ایجاد می‌شود که تغییر رنگ دندان به صورت مستقیم یا غیرمستقیم به خاطر عوامل متعدد داخلی بوده و با وضعیت سلامت کودک ارتباط داشته باشد. برخی از دلایل اصلی ایجاد این مشکل با نقص عاج دندان، هیپوپلازی مینای دندان (رشد ناقص مینای دندان)، مشکلات متابولیک، بیماری‌های مربوط به سندرم سیستمیک و سایر موارد مانند ارتباط دارند.
علل تغییر رنگ دندان‌های شیری
تغییر رنگ دندان دلایل مختلفی دارد که این تغییررنگ نشانه بروز یک مشکل خاص است.
۱. یکی از اصلی‌ترین دلایل تغییر رنگ دندان در کودکان، صحیح مسواک نزدن آنهاست که این اتفاق سبب تجمع باکتری‌ها در دهان شده و در نتیجه باعث پوسیدگی دندان کودکان می‌شود.
۲. مصرف نوشابه‌های گازدار و آبمیوه‌های دارای قند نیز باعث پوسیدگی دندان می‌شود، همچنین اگر پستانک نوزادان را به مایعات شیرین مثل عسل آغشته کنید سبب ایجاد میکروب در دهان شده و احتمال تغییر رنگ در دندان‌هایشان را افزایش می‌دهد.
۳. مصرف بعضی از دارو‌ها نیز باعث تغییررنگ دندان در کودکان می‌شود.
داروی تتراسایکلین و بعضی از آنتی بیوتیک‌ها که اگر توسط مادر‌های باردار مصرف شوند سبب تغییر رنگ دندان در کودکان می‌شود حتی اگه توسط کودک استفاده نشود.
برخی بیماری های مادر زادی مثل نقص تشکیل مینای دندان، باعث می‌شود فرورفتگی‌ها و شیار‌هایی روی دندان ایجاد شود که در نتیجه باعث زرد یا قهوه‌ای شدن دندان می‌شود.
۴. ضربه خوردن یا شکستگی دندان باعث می‌شود به عصب یا خون رسانی دندان صدمه وارد شود و با گذشت زمان ممکن است دندان به رنگ خاکستری تغییر رنگ پیدا کند.
۵. استفاده مداوم از مواد غذایی دارای رنگدانه نیز رنگ اصلی دندان را تغییر می دهند.
۶. پوسیدگی دندان یکی دیگر از عواملی است که باعث تغییر رنگ دندان در کودک می‌شود. فرق پوسیدگی و تغییر رنگ دندان به میزان تغییر رنگ وهمچنین میزان پوسیدگی بستگی دارد و هر چه پوسیدگی بیشتر باشد میزان تیرگی و تغییر رنگ نیز بیشتر خواهد بود.
درمان تغییر رنگ دندان کودکان
با خمیردندان و آب دندان های کودک خود را مسواک کنید
هنگام تغییر رنگ دندان کودک خود می توانید از برخی تکنیک های سفید کنندگی دندان که دندانپزشک توصیه می کند استفاده کنید
دندانپزشک می تواند برای سفید کردن دندان و از بین بردن لکه و باکتری ها از مخلوط پارمیس استفاده کنید.
راه‌های جلوگیری از پوسیدگی دندان کودک
مانند هر بیماری دیگر، بهترین کار پیشگیری از پوسیدگی دندان است. چرا که هم آسان‌تر و کم‌هزینه‌تر است و هم کودک کمتر اذیت می‌شود. بهترین کارها عبارتند از:
مراقبت مادر در دوران بارداری
انتخاب شیشه شیر یا پستانک مناسب
انتخاب شیر خشک مناسب
تمیز کردن دندان و لثه از همان ابتدای رویش دندان نوزاد
جلوگیری از خواباندن کودک با شیر یا غذا
تشویق کودک به مسواک زدن
اجتناب از خوراندن آب میوه، نوشابه و شیر طعم دار به میزان زیاد به کودک
مصرف آب حاوی فلوراید
تشویق کودک به نوشیدن شیر یا آب با استفاده از لیوان از سن ۱۲ تا ۱۵ ماهگی
محدود کردن مصرف غذاهای شیرین و چسبناک مثل آدامس، چیپس، آبنبات و غیره
مراجعه به دندانپزشک تا قبل از یک سالگی
پس از ۲ سالگی، نخ کشیدن دندان کودک
استفاده از ظروف غذا و شیشه شیر مخصوص کودک برای جلوگیری از انتقال بزاق آلوده به دهان کودک
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
بهتر است از سن ۶ ماهگی نوزاد خود را به دندانپزشک برده تا مراقبت از دوره‌ای از دندان‌ها از همان موقع آغاز شده و از پوسیدگی دندان کودکان پیشگیری شود.
ما اگر کودک دچار پوسیدگی دندان شد، با مشاهده کوچکترین لک سفید بر روی دندان، به دندان پزشک عمومی مراجعه کنید تا از پیشرفت بیماری جلوگیری شده و نیاز به دکتر پزوتز های دندانی پیدا نشود.
