دکتر شیرین لواف متخصص پروتز دندان و ایمپلنت و فلوشیپ ایمپلنتهای دندانی و دانشیار و هیات علمی دانشگاه :
اتیولوژی تغییر رنگ دندانی
شایع ترین دلیل تغییر رنگ دندانی در دندانهای غیر زنده ،حضور محصولات باقی مانده در پالپ دندان است. ضربه دیگر علت شابع در تغییر رنگ دندانی است. تغییر رنگ دندانی ممکن است آهسته و بدون درد اتفاق بیفتد. این تغییر رنگها ممکن است بصورت اتفاقی در معاینات دندانی دیده شوند.
بعضی تغییر رنگها در اثر درمان ریشه رخ می دهند.هنگامی که دندان ضربه ای را می خورد تجزیه و تخریب محتوای پالپی رخ می دهد و به دنبال خونریزی تغییر رنگ رخ می دهد. هر روشی که بخواهد تغییر رنگ دندان را بهتر کند باید روی محصولات تجزیه شده اثر بگذارد.
سفید کردن دندانها یی که در شرایط ویژه تغییر رنگ یافته اند.
فلوروزیس
فلوروزیس نقاط قهوه ای روی دندان ایحاد میکند. بدنبال افزایش مصرف فلوراید افزایش تخلخل در تمام سطوح دندان ایجاد می شود. فلوروزیس در اثر مصرف بیس از حد فلور در طی تکامل عاج دندان رخ می دهد. دلیل اصلی فلوروزیس مصرف بیش از حد فلوراید در آب یا مصرف خمیردندان حاوی فلوراید است.
بیشتر فلوروزیس ها در اثر عدم نظارت هنگام مسواک زدن دندانها رخ می دهد. و بچه ها به جای خالی کردن دهانشان از خمیر دندان آنرا می بلعند. بیش از ۹۰ درصد خمیر دندانها حاوی فلوراید هستند.خمیر دندانهای طعم دار با مصرف بیشتر خمیر دندانهای فلوراید دار توسط بجه ها همراه هستند. گروههای با وضعیت اقتصادی بالاتر مصرف بیشتری از خمیر دندان دارند. کودکان در حدود ۵۰ تا ۹۰ درصد خمیر دندان مصرفی را قورت می دهند. ردر هنگام مسواک زدن باید مراقب باشیم بجه ها خمیر دندان را قورت ندهند.
درمان فلوروزیس
این درمان توسط متخصص دندانپزشکی ترمیمی یا متخصص پروتزهای دندانی و ایمپلنت و زیبایی قابل انجام است. در ابتدا می توان دندان را با بیلیچینگ درمان کرد در صورت عدم موفقیت می توان از روشهای درمانی کامپوزیت ونیر یا ونیر پرسلنی استفاده کرد.
سفید کردن دندانها جهت درمان فلوروزیس
سقید کردن دندانها توسط متخصص دندانپزشکی ترمیمی یا متخصص پروتزهای دندانی و ایمپلنت و زیبایی حدود ۴ تا ۶ هفته زمان میبرد.
تغییر رنگ دندان با تتراسایکلین
تتراسایکلین یک آنتی بیوتیک وسیع الطیف است که در درمان عفونتهای گوناگون نظیر آکنه ، برونشیت و بیماریهای تنفسی استفاده می شود. مصرف آن در سه ماهه سوم بارداری یا دوران شکل گیری دندان منجر به تغییر رنگ دندان میشود.تغییر رنگ تتراسایکلین می تواند موضعی یا جنرالیزه باشد.و به شکل نوارهای زرد افقی در سطح دندانها است.زمان ایحاد آن با زمان رشد دندان همراه است.
ماینو سیکلین نیز یک آنتی بیوتیک وسیع الطیف است که در درمان آکنه استفاده می شود. ماینو سیکلین نیز با تغییر رنگ دندان و استخوان همراه است. مصرف ماینو سیکلین می تواند در دندان رویش یافته، بد رنگی ایجاد کند.
مکانیسم ایجاد تغییر رنگ تتراسایکلین
مصرف تتراسایکلین در زمان رشد دندانها باعث تغییر رنگ دندانها در اثر باند شدن این ترکیبات با کلسیم می شود. بنابراین مصرف تتراسایکلین برای بچه های زیر ۱۲ سال و خانمهای باردار ممنوع است.
نمای کلینیکی تغییر رنگ دندانی ناشی تتراسایکلین
تغییر رنگ دندانی به نوع تتراسیکلین مصرفی ربط دارد. متغیرهای دیگر شامل سن بیمار در زمان مصرف تتراسیکلین و مدت زمان مصرف تتراسیکلین و حضور یا عدم حضور فاکتورهایی که در تکامل دندانها اثر دارد، می باشد. تغییر رنگها بصورت آبی خاکستری قهوه ای و زرد است.اگر دندان زرد به درمان دو هفته ای جواب ندهد احتمال تعییر رنگ تتراسایکلین بیشتر است. دندان تغییر رنگ یافته تتراسایکلین به دو تا دوازده ماه برای درمان توسط بیلیچینگ بوسیله متخصص پروتزهای دندانی و ایمپلنت و زیبایی زمان نیاز دارد. در نهایت هم تعییر رنگ بطور کامل بهتر نمی شود ولی بهتر ازقبل می شود.
پیشگیری از تغییر رنگ دندانی ناشی از تتراسایکلین
باید از تجویز تتراسایکلین در بچه های زیر ۱۲ سال و خانمهای باردار جلوگیری کرد تا این تغییر رنگها ایجاد نشود و از درمانهای جایگزین مثل مینوسیکلین استفاده نمود.
درمان تغییر رنگ دندانی ناشی از تتراسایکلین
پروتکل درمانی بسیار وقت گیر و طولانی مدت است و بیلیچینگ ممکن است ۲ ماه تا ۹ ماه زمان لازم داشته باشد تا تغییر رنگ دندانی را بهبود ببخشد و شاید لازم باشد بوسیله متخصص پروتزهای دندانی و ایمپلنت و زیبایی بیلیچینگ خانگی به بیمار تجویز شود.
تغییر رنگ خطی دندانی ناشی از تتراسایکلین
در درمان این تغییر رنگها لازم است ژل بیلیچینگ داخل مخزنهای مخصوص ریخته شودو این مخزنها (گارد) در مناطقی که تغییر رنگ شدید است قرار بگیرد.
اثر بخشی درمان بیلیچینگ تغییر رنگ دندانی ناشی از تتراسایکلین
سقید شدن دندانها ی تغییر رنگ داده شده توسط تتراسایکلین بوسیله متخصص پروتزهای دندانی و ایمپلنت و زیبایی بسیار زمانبر و وقت گیر است. تغییر رنگهای آبی خاکستری بسیار سخت تر از تغییر رنگ زرد قهوه ای است .بهتر است بیمار درگیر این جمله را به یاد داشته باشد
تغییر رنگ زرد قهوه ای سفید می شود.
تغییر رنگ آبی خاکستری ممکن است سفید شود
با توجه به دوره ی طولانی مدت درمان بدرنگی تتراسایکلین بهتر است زمان اتمام درمان تعیین نشود. نتیجه درمانی بستگی زیادی به همکاری بیمار دارد. بدلیل استفاده از مواد سفید کننده احتمال حساسیت دندانی وحود دارد.در این موارد استفاده از خمیر دندانهای ضد حساسیت توصیه می شود.بهتر است برای این بیماران از موار سفید کننده در دراز مدن و در داخل گاردهای مخصوص استفاده کرد.درمان دیگر این بیماران استفاده از ونیرهای کامپوزیتی یا روکشهای تمام سرامیک تتراسایکلین بوسیله متخصص پروتزهای دندانی و ایمپلنت و زیبایی است.
مشکلات مادرزادی تغییر رنگ دندانی
دنتینوژنزیس ایمپرفکتا
اختلال مادرزادی است که هم دندان شیری و هم دندان دایمی را درگیر می کند.یکی از شایعترین ناهنجاریهای ژنتیکی است که شیوع آن ۱ در ۷۸۰۰ تولد است. نمای کلینیکی دنتینوژنزیس ایمپرفکتا بصورت زرد قهوه ای تا بنقش خاکستری متفاوت است. از دست رفتن مینای دندان سبب صاف شدن دندانهای خلفی و از بین رقتن سطح اکلوزال می شود. ریشه های دندان معمولا کوتاه است و دندانها کاملا شکننده هستند.
درمان دنتینو ژنزیس ایمپرفکتا
هدف از درمان توسط متخصص پروتزهای دندانی و ایمپلنت و زیبایی تامین ظاهر قابل قبول و در سنین پایین و حفظ ارتفاع عمودی صورت است. درمان این موارد استفاده از روکشهای استنلس استیل یا روکشهای فلزی یا همراه با پرسلن توسط متخصص پروتزهای دندانی و ایمپلنت و زیبایی است. بیلیچینگ به تنهایی موثر نیست واحتمال حساسیت دندانی در این بیماران وجود ندارد.
آملوژنزیس ایمپرفکتا
این نقص ژنتیکی مراحل تشکیل مینا را تحت تاثیر قرار می دهد.می تواند در مرحله اول تشکیل ماتریکس مینایی یا در مرحله دوم زمانی که ماتریکس کلسفیه شده ایحاد گردد.و مینای دندان از مناطق بسیار کوچک تا مناظق بسیار وسیع بصورت قهوه ای و شکننده به نظر می اید.جهت درمان بدشکلی دندانی بهرین درمان استفاده از پرسلن ونیرها و روکشهای تمام سرامیک بعد از سن ۱۸ سالکی توسط متخصص پروتزهای دندانی و ایمپلنت و زیبایی است.
