تشخیص و درمان زخمهای دهانی

 زخمهای دهانی: تاریخچه دقیق جزء مهم تشخیص می‌باشد. توجه به سن بیمار مهم می‌باشد (عفونتهای ویروسی، آفت عود کننده در بچه‌ها و جوانان شایع می‌باشد. لیکن‌پلان اروزیو، موکوس ممبران پمفیگوئید، پمفیگوس ،اسکواموس سل کارمینوما بطور مثال در بیماران میانسال و مسن شایع‌تر می‌باشد.

مشکلات ناشی از لنفادنوپاتی واکنشی

لنفادنوپاتی در بیمار مانع خوردن و صحبت کردن می شود و در کودکان این زخم‌ها ممکن است دهیدراته شوند. لازم به ذکر است زخمهای آماسی و عفونی برای بیمار دردناک می باشند اما زخمهای بدخیم غالباً در مراحل اولیه دردی به بیمار تحمیل نمیکنند.

 زخمهای دهانی تراماتیک چگونه است؟

محل بروز  زخمهای دهانی تراماتیک (Traumatic ulcers) ممکن است در مجاورت یک دندان پوسیده یا شکسته و یا اطراف یک دنچر یا یک دستگاه ارتودنسی باشد. بیماران غالباً وقوع یک رویداد تراماتیک را به یاد می آورند.

 زخمهای تراماتیک معمولاً منفرد هستند، اندازه آنها متغییر می باشد و شکل آنها گرد یا هلالی می باشد. کف زخم به رنگ زرد و لبه های آن به رنگ قرمز می باشد و هیچگونه سفتی در قاعده زخم مشاهده نمی گردد.

زخمهای تراماتیک پس از رفع علت ، قاعدتاً می بایست درمدت چندروز بهبود پیدا کنند. چنانچه زخمی بیش از دویا سه هفته بدون هیچ اثری از ترمیم باقی بماند، می بایست جهت رد احتمال وجود علل خطرناکی چون اسکواموس سل کارسینوما، از زخم بیوپسی تهیه شود. عوامل دیگری که میتوانند موجب زخم شدگی تراماتیک شوند ، عبارتند از : گاز گزفتن بصورت اتفاقی یا عمدی، سوختگیهای زبان وکام ناشی از حرارت غذاهای داغ ، مانند پیتزا یا خوراکیهای حاوی پنیر داغ، نوشیدن مایعات سوزاننده قرار دادن یک آسپرین در سالکوس باکال جهت تسکین درد دندان موجب پوسته پوسته شدن آن ناحیه و اروژن ( erosion ) سطحی می گردد. 

مشکلات ناشی از اعمال پزشک یا دندانپزشک (Iatrogenic) عبارتند از، استفاده از داروهای سوزاننده دندانپزشکی ،مانند تری کلراستیک اسید ، beechwood creosot ، اوژنل و اسید کرومیک . زخمهای ناشی از تماس با ابزار دندانپزشکی داغ، زخمهای ناشی از برداشتن رول پنبه از داخل سالکوس باکال، مخاط دهانی به دنبال اشعه درمانی و شیمی درمانی ، پس از کوچکترین ترامایی، به سهولت دچار زخم می شود.

 زخمهای دهانی عفونی و باکتریال ( Infective ulcers ) :

علائم و درمان زخمهای دهانی باکتریال در بیماری سل  

 در بیماران دارای سل ریوی، بیمار علائم آشکاری همچون سرفه و خلط عفونی از خود نشان میدهد. همچنین فرد دچار درد پیشرونده میشود که بطور قابل ملاحظه ای با تغذیه تداخل پیدا میکند. سرفه مزمن ، کاهش وزن ، تب، عرق شبانه و خلط خونی نیز از دیگر علائم این بیماری است. مشخصات ظاهری زخمهای دهانی در بیماری سل به شرح زیر است:

– محل زخم : بطور تیپیک در سطح پشتی زبان ایجاد میشود و لبها وکام اغلب کمتر مبتلا می شوند .

– شکل زخم : زاویه دار یا ستاره ای .

– کف زخم : رنگ پریده همراه با یک ماده شبه موکوسی ضخیم در قاعده زخم.

– لبه های زخم: نامنظم همراه با حاشیه تحلیل رفته .

درمان زخمهای دهانی ناشی از بیماری سل

به طور معمول آزمایش PPD وآزمایشهای رادیوگرافیک سینه و بیوپسی از زخمهای دهانی و قطعیت تشخیص از طریق آزمایش هیستو پاتولوژیک انجام میگیرد. با این وجود در رابطه با ضایعات دهانی ، درمان خاصی مورد نیاز نمی باشد. این ضایعات با درمان سیستمیک عفونت ریوی بهبود می یابند .

علائم و درمان زخمهای دهانی باکتریال در بیماری سیفیلیس

سیفیلیس (syphilis) بیماری است که می بایست گزارش شود ودر تمام موارد مظنون به این بیماری ، ارجاع به یک کلینیک ادراری تناسلی ضروری می با شد. زخم دهانی که در این بیماری ظاهر میشوند به سه دسته کلی سیفلیس اولیه، ثانویه و مرحله سوم تقسیم میشوند.

سیفلیس اولیه (primary syphilis) ضایعه کلاسیکی که در سیفیلیس اولیه بروز می کند ، شانکر می باشد که معمولاً در دستگاه تناسلی مشاهده می گردد. این ضایعه بندرت در داخل یا اطراف حفره دهان دیده می شود . این بیماری بدون درد می باشد ، مگر آنکه عفونت ثانویه به آن اضافه گردد.

همچنین غدد لنفاوی ناحیه‌ای ، متورم شده و قوام لاستیکی پیدا می کنند و بصورت پراکنده و جدا از هم مشاهده می گردند . لازم به ذکر است که این دوره از بیماری به شدت قابل سرایت می باشد . علائم ظاهری زخمهای ناشی از سیفلیس به شرح زیر است:

– ظاهر زخم با لبه های سفت آن . به اسکواموس سل کارسینوما ( scc ) شباهت دارد .

– محل زخم: لب ، نوک زبان و بندرت در سایر نقاط حفره دهان

– اندازه زخم : قطر آن از ۵ میلیمترتا چند سانتیمتر متغیر است

– شکل زخم : گرد.

– لبه های زخم‌: برجسته وسفت

– تعداد زخمها : معمولاً منفرد است.

سیفلیس ثانویه (secondary syphilis) ۳ تا ۱۲ هفته پس از ضایعه اولیه(در بیماران درمان نشده) بصورت ضایعات پاپولو ماکولر پوستی ظاهر می گردد. ضایعات دهانی بندرت بدون ظهور دانه های پوستی دیده می شوند . در این مرحله زخمها بدون درد می باشند و نواحی کام، لوزه ها ، کناره های طرفی زبان و لبها را درگیر میکند.

همچنین علائم ظاهری این زخمها، به صورت نامنظم و مسطح که بوسیله یک غشاء خاکستری پوشیده شده اند بوده و هنگامی که این زخمها به شکل خطی می باشند ( snail Track ) نامیده می شوند. از جمله مشکلات که در این بیماری وجود دارد، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

– تب و لرز

– لنفادنو پاتی ژنرالیزه

– بثوارت جلدی در کف دستها

– این دوره از بیماری به شدت قابل سرایت می باشد.

– در دوره دوم . تست سرولوژی مثبت می شود.

سیفلیس مرحله سوم (Tertiary syphilis) امروزه خیلی بندرت دیده می شود و سالها پس از عفونت اولیه در بیماران درمان نشده رخ می دهد. همچنین ضایعه دوره سوم ، گوم می باشد که یک فرآیند گرانولوماتوز مخرب است . حدود %۲۰ از بیماران دچار نوروسیفیلیس یا ابتلا ، سیستم قلبی عروقی می گردند که این ممکن است موجب Aortitis و متعاقب آن آنوریسم آئورت سینه ای ، tabes dorsalis . جنون و ملیح سفیلسی شود .

 لکوپلاکیای سیفیلیسی در سطح پشتی زبان رخ می دهد ، که البته بسیار کمیاب است و خطر ایجاد تغییرات بدخیمی در آن بالا است . این دوره برای بیمار بدون درد است. بعلاوه علائم ظاهری زخمهای دهانی در مرحله سوم به شرح زیر است:

– محل زخم : معمولاًدرکام و همچنین در لوزه ها و زبان

– اندازه زخم : قطر آن از چند میلیمتر تا چند سانتیمتر متغییر است .

– شکل زخم: گرد و به شکل punched out

– کف زخم: فرورفته با یک ظاهر رنگ پریده ( شبیه جیر )

– لبه های زخم: به شکل punched out است .

تشخیص زخمهای دهانی ویروسی در ژنژیواستوماتیت هرپسی اولیه

در اکثر موارد عامل ایجاد کننده ژنژیواستوماتیت هرپسی اولیه ویروس هرپس سیمپلکس نوع اول ( HSVI ) می باشد. ویروس هرپس سیمپلکس نوع دوم ( HSVII ) نیز ( در کمتر از %۵ موارد ) می تواند سبب بروز این ضایعه در حفره دهان گردد. این ویروس یک DNA ویروس می باشد که از طریق بزاق و تماس مستقیم سرایت می کند. این بیماری در کودکان شایعتر است، اما امکان دارد در بالغین جوان نیز رخ دهد .

 عفونت اولیه غالباً بدون تظاهرات کلینیکی می باشد. همچنین %۹۰ بالغین پیش از رسیدن به سن ۳۰ سالگی دارای آنتی بادیهای ضد HSVI می باشند و حامل این ویروس به فرم نهفته هستند. این ویروس پس ازایجاد عفونت . بصورت نهفته در گانگلیونهای حسی باقی می ماند .  

فعال شدن مجدد ویروس نهفته ممکن است اتفاق بیفتدو سبب ایجاد herpes labialis و تبخال ثانویه گردد. عفونت اولیه ممکن است سبب بروز نشانه های اندکی گردد یا اینکه بصورت ژنژیواستوماتیت هر پسی اولیه تظاهر نماید. علائم این بیماری به شرح است:

– شکل زخم : گرد و کم عمق

– اندازه زخم: دارای قطرهای برابر با ۲ تا ۳ میلیمتر می باشند .

– سطح زخم : زرد یا خاکستری

– لبه های زخم : قرمز و ملتهب می باشند .

– گاهی اوقات بثورات جلدی مشاهده می گردند.

– زخم های دهانی متعدد که موجب ایجاد گلودرد و دردناک شدن لثه ها وزبان می شوند .

– ممکن است برروی لبها دلمه همراه با خون بسته شود.

– بلعیدن ، خوردن و صحبت کردن بسیار دردناک می باشد.

– بیمار احساس ناخوشی کرده و دمای بدنش افزایش خواهد یافت.

– حالت تهوع ، استفراغ وسردرد می تواند وجود داشته باشد.

– امکان ابتلا تمامی قسمتهای دهان به ویژه لبها ، لثه ها . کام سخت و زبان وجود دارد .

– در آغاز وزیکولهایی ایجاد می شوند که به سرعت می ترکند.

– لثه ها متورم وادماتوز می باشند.

– زخم ها متعدد بوده و بتدریج به یکدیگر می پیوندند

– دمای بدن افزایش یافته و عقده های لنفاوی ناحیه ای متورم و حساس (به لمس یا فشار) می شوند .

– کودکان دچار هیدراتاسیون می شوند

تشخیص و درمان زخمهای دهانی ویروسی در هرپس عود کننده

در هرپس عود کننده (Recurrent infection) فعال شدن مجدد ویروس ، موجب بروزهرپس لبیالیس ( herpes labiali ) ، تبخال در اتصالات پوستی مخاطی می گردد. در این بیماری لبها اکثرا وقات مبتلا می شوند و عوامل مستعد کننده عبارتند از: نورخورشید و سرما، استرسهای روانی، قاعدگی و در برخی مواقع حاملگی، تراما، بیماری سیستمیک ، به عنوان مثال سرما خوردگی معمولی و آنفولانزا، سرکوب سیستم ایمنی ، به عنوان مثال ایدز میباشد.

همچنین ویروس هم ضایعه تبخالی وهم در بزاق وجود دارد . پیش از آنکه استفاده از دستکش بصورت روتین در آید گهگاه ویروس هر پس سیمپلکس به پرسنل بخش دندانپزشکی سرایت می نمود و سبب بروز herpetic whilow می گشت.  herpetic whilow عفونت بسیاردردناک انگشتان بخصوص بستر ناخنها می باشد.  وزیکولهای متعدد کوچک وبه هم پیوسته در محل اتصال مرز ورمیلیون ( vermilion ) و پوست لب ایجاد می گردند. همچنین میتوانند قسمت طرفی بینی ر ا نیز درگیر نمایند .

وزیکولها دلمه می بندند و بدون اسکار ترمیم می یابند. عقده های لنفاوی ناحیه مربوطه ممکن است حساس ( به لمس یا فشار ) و متورم شوند . بندرت ممکن است زخمهای داخل دهانی متعدد و کوچک به اندزه ۱تا ۲ میلیمتر که در ضمن به هم متصل می شوند ، وجود  داشته باشند .

مخاط دهانی و کام زیر مبتلا می گردند. استفاده از کرم آسیکلوویر%۵ در طول مرحله مقدماتی ، دوره کلینیکی بیماری را کاهش می دهد. از علائم بیماری میتوان به موارد زیر اشاره نمود:

– احساس خارش یا سوزش در طول مرحله مقدماتی

– دسته های وزیکولها پس از ۲۴ ساعت بر روی لبها ظاهر می گردند.

– بندرت زخمهای دهانی دردناک برروی کام سخت ایجاد میگردند( متعد وبه هم پیوسته )

– مخاط دهانی نیز امکان دارد مبتلا شود

– بطور معمول خستگی وضعف خفیفی وجود دارد .

تشخیص زخمهای دهانی ویروسی درهر پس زوستر

توجه : بیماران مبتلا به ایدز هو چکین ، لوسمی و کسانی که به دنبال پیوند اعضاء داروهای سرکوب گر ایمنی از جمله استروئیدها را مصرف می کنند ، استعداد بیشتری به ابتلا به عفونتهای شدید و بطور بالقوه کشنده هرپس دارند.

تشخیص زخمهای دهانی ویروسی در سیتومگالوویروس

– در موارد نادر ، غده بیماری سیتومگالی باعث تورم غدد بزاقی در کودکان و افراد با سیستم ایمنی سرکوب شده می شوند . همچنین در بیماران باسیستم ایمنی تضعیف شده ، مانند کسانی که به دنبال پیوند اعضا داروهای سرکوب گر ایمنی دریافت می کنند یا آنهایی که مبتلا به عفونت HIV هستند ، می تواند موجب ایجاد زخم دهانی گردد. ممکن است جزئی از یک عفونت منتشر در بیماران مبتلا به ایدز یا HIV باشد که می تواند موجب ایجاد آماس شبکیه چشم ، پنومونی و مننژیو سفالیت گردد.

علائم :

– یک زخم منفرد ، مزمن و دردناک

– خوردن ، بلعیدن و صحبت کردن توام بادرد است

– محل زخم : در سطح پشتی زبان و نیز در مخاط دهانی مشاهده می گردد.

– شکل زخم : بیضی یا ستاره ای

– سطح زخم : به رنگ خاکستری کم رنگ

– اندزاه زخم : ممکن است بزرگ باشد ، ( بزرگتر از cm ۱ )

– لبه های زخم : نامنظم و تحلیل رفته

تشخیص زخمهای دهانی ویروسی ناشی از کوکساکی ویروس

 این ویروس موجب بروز هرپانژین و بیماری دست ، پا و دهان ، بطور معمول در کودکان می گردد. ممکن است سبب ایجاد اپید می های کوچکی در مدارس یا موسسات دیگر شود. نشانه ها بطور کلی خفیف می باشند.

تشخیص زخم دهانی ویروسی در هرپانژین

گلودرد ، تب و احساس ناخوشی و ضعف از علائم اصلی این بیماری میباشند. همچنین  دمای بدن افزایش یافته و لنفادنوپاتی وجود دارد . بندرت ، اتساع غده بزاقی همانگونه که در اوریون مشاهده می گردد. در اینجا نیز رخ می دهد . تشخیص قطعی زمانیکه شک و تردید وجود دارد ، نیازمند آن است که توسط آزمایشگاه تخصصی به تایید برسد. علائم ظاهری زخمها نیز به شرح زیر است:

– محل : وزیکولها و زخمهای متعدد برروی کام نرم و ناحیه لوزه ای

– اندازه : کوچک . ۱ تا ۲ میلیمتر

– شکل : گرد و کم عمق

– مخاط احاطه کننده ، قرمز و ملتهب می باشد.

زخمهای دهانی بیماری دست ، پاو  دهان ( Hand , foot and mouth disease ) :

این بیماری یک بیماری خفیف همراه با نشانه های سیستمیک می باشد . علاوه بر زخم دهان ، یک سری بثوارت وزیکولی بر روی دست ها وپاها مشاده می گردد. علائم این بیماری شامل موارد زیر میباشد:

– مخاط دهان دردناک و حساس ( به لمس یا فشار ) می باشد.

– خوردن و بلعیدن موجب افزون شدن ناراحتی و رنج بیمار می گردد.

– بثورات برروی دستها وپاها مشاهده می شوند .

– محل : زخمهای متعدد برروی زبان ، مخاط دهان و کام سخت . لثه ها مبتلا نمی شوند

– اندازه : کوچک . ۱ تا ۲ میلیمتر ، گرد وکم عمق

– مخاط احاطه کننده قرمز و ملتهب می باشد .

– ضایعات ماکولار ووزیکولار برروی دستها وپاها مشاهده می گردند . همچنین ممکن است قسمتهای بین زانوتا مچ پا و بازوها نیز مبتلا گردند.

تشخیص و درمان زخمهای دهانی ویروسی در ایدز

در بیماران ایدزی حاوی ‌HIV . زخم های دهانی مشاهده می گردند ( این میزان %۲ در یک مطالعه بوده است) . اما این زخمها منحصر و مختص بیماران آلوده به HIV نیستند.

– ضایعات دهانی زخمی ( ulcerative ) که در بیماران ایدز تشریح شده اند . در زیر مشاهده می گردند:

 ضایعات دهانی زخمی ( ulcerative ) تشریح شده در بیماری ایدز :

ضایعات گروه۱ که قویاً با عفونت HIV در ارتباط می باشند:

– ژنژیویت زخمی نکروزان

– پریودنتیت زخمی نکروزان

– سارکوم کاپوسی

– لنفوم غیرهوچکین

ضایعات گروه ۲ ( که کمتر با HIV در ارتباط می باشند ) :

– مایکوباکتریوم توبرکلوزیس

– استوماتیت زخمی نکروزان

عفونتهای ویروسی :

– ویروس هرپس سیمپلکس

– ویروس واریسلا زودتر

– زخمهای غیر اختصاصی

عفونتهای قارچی :

– بیماریهای قارچی عمقی. کمیاب ، اما دارای  اهمیت می باشند.

– در افراد مقیم انگلستان بندرت دیده می شود .

– ارگانیسمهای قارچی در بیمارانی که در مناطق اندمیک اقامت دارند ویا در افرادی با سیستم ایمنی تضعیف شده ، برای مثال دربیماران مبتلا به لوسمی یا ایدز . می توانند حفره دهان و نواحی سرو گردن را مبتلا سازند.

تشخیص زخمهای دهانی در بیماری هیستوپلاسموزیس

بطور تیپیک توسط هیستو پلاسماکپسولاتوم  ( Histoplasma capsulatum )ایجاد می گردد. بطور طبیعی در انگلستان وجود ندارد. این بیماری در مـناطق معینـی از دنـیا بصـورت اندمیـک اسـت ، به عنوان مثال در ناحیه دره رودخانه می سی سی پی در آمریکا . آفریقا. آسیای جنوب شرقی و استرالیا در بیماران با سیستم ایمنی تضعیف شده یا آنهایی که در مناطق اندمیک زندگی می کنند دیده می شود. علائم و نشانها شامل موارد زیر میباشد:

– زخمهای متعدد و دردناک که امکان دارد درهرجایی دردهان دیده شوند.

– تب و سرفه

– محل زخم : لبها ، زبان ، کام. لثه و مخاط دهان . همگی می توانند مبتلا شوند

– شکل زخم : ممکن است به شکل ضایعات ندولار یا وژتاتیو یا بصورت زخمهای گرد مشاهده گردند

– قاعده زخم : در قاعده زخم سفتی وجود دارد و سطح زخم بایک غشاء خاکستری پوسیده شده است.

– به تغییرات نئوپلاستیکی که در اسکواموس سل کارسینوما ( scc ) رخ می دهد شباهت دارد.

– بزرگی عقده های لنفاوی ناحیه ای ممکن است مشاهده گردد.

– تشخیص- توسط کشت و آزمایش هیستولوژیک نمونه های بیوپسی .

تشخیص زخمهای دهانی در بیماری موکورمایکوزیس

در افرادی که سیستم ایمنی آنها سرکوب شده است . رخ می دهد . همچنین در بیماران مبتلا به دیابت شدید و کنترل نشده نیز دیده می شود. معمولاً بصورت یک عفونت سینوسی شروع شده و به حفره دهان گسترش می یابد. علائمی که این بیماری از خود نشان میدهد به شرح زیر است:

– زمانیکه سینوس ماگزیلاری درگیر می شود . درد صورتی ، ترشح از بینی ( که ممکن است خون آلود باشد )  و زخمهای دهانی ممکن است دیده شوند .

– ضایعه  می تواند به فضای کاسه چشم منتشر شده که  منجر به کوری . کما و مرگ می گردد

– علائم آن ممکن است شباهت نزدیکی با درد دندانی داشته باشد.

– محل ضایعه : کام معمولاً درگیر است. همچنین مواردی نیز برروی لثه ، لب و آلوئول گزارش شده است

– اندازه ضایعه: ممکن است بزرگ باشد. بزرگتر از cm ۱

– سطح ضایعه : بصورت یک پوسته سیاه رنگ

– تشخیص : توسط کشت و بیوپسی

تشخیص زخمهای دهانی در بیماری آسپرژیلوزیس

– آسپرژیلوس(Aspergillosis) همچنین موجب ایجاد عفونتهای فرصت طلب در بیماران دارای سیستم ایمنی تضعیف شده وبیماران دیابتی کنترل نشده می گردد.

-علائم  و نشانه ها: همانند Mucormycosis

– تشخیص : توسط کشت و بیوپسی

تشخیص زخمهای دهانی در بیماری کریپتوکوکوزیس

– کریپتوکوکوزیس(cryptococcosis) یک عفونت فرصت طلب در بیماران با سیستم ایمنی تضعیف شده می باشد . بطور مثال در بیماران مبتلا به ایدز . لوسمی و لنفوم. علاوه بر حفره دهان ، ریه ها ، پوست و پرده های مننژ نیز ممکن است مبتلا شوند .علائمی که این بیماری از خود نشان میدهد به شرح زیر است:

– زخمهای دردناک بصورت منفرد یا متعدد.

– نمای ضایعه : نمای وپژه ای ندارد.

– محل ضایعه : معولاً درکام دیده می شود .

– سطح ضایعه : نکروتیک است .

– اندازه ضایعه : امکان دارد بزرگ باشد با قطر ی حدود چند سانتیمتر

– تعداد ضایعه : معمولاً منفرد است.

– تشخیص : توسط بیوپسی و کشت

تشخیص زخمهای دهانی در بیماری بلاستومایکوزیس( Blastomycosis )

– در انگلستان بسیار نادر است.

– همانند هیستوپلاسموزیس . درآمریکای جنوبی بصورت اندمیک است.

– در مردان بسیار شایعتر است.

– ضایعات کبدی . ریوی و پوستی دیده می شوند .

– آغاز ضایعات دهانی ممکن است بصورت ندولهای با حدود مشخص باشد.

علائم :

– زخمهای متعدد در دهان .

– تخلیه محتویات پوستول ها برروی صورت ، که این به اکتینومایکوزیس شباهت دارد.

– کاهش وزن ، تب. سرفه ( بادرگیری ریوی ) و غدد لنفاوی متورم

– تب

– بزرگی عقده های لنفاوی ناحیه ای

– زخمهای کوچک متعدد با لبه های گرد و سفت ، همانند اسکواموس سل گارسینوما.

– تشخیص – توسط بیوپسی و کشت

 زخمهای نئوپلا ستیک ( Neoplastic ulcers ) چگونه است؟

این زخمها بدخیم هستند و تومورهای دهانی ممکن است بصورت زخمهای دهانی یا توده های اگزوفیتیک مشاهده گردند.

تشخیص وعوامل وقوع بیماری اسکواموس سل کارسینوما

 شایعترین بدخیمی در حفره دهان  است( %۹۵ موارد ) اسکواموس سل کارسینوما ( Squamous cell carcinoma ) ۲ تا۳ در صد تمامی تومورهای بدخیم در انگلستان وایالات متحده آمریکا را به خود اختصاص داده است. بالاترین میزان وقوع بین سنین ۵۵ تا ۷۵ سالگی می باشد ( بیش از % ۷۰ موارد ) . در مردان شایعتر است . سالانه ۲۰۰۰ مورد جدید از این بیماری در انگلستان مشاهده می گردد. میزان وقوع SCC در انگلستان روبه افزایش است. عوامل اتیولوژیک شامل:

– مصرف تنباکو و الکل

– جویدن  betel quid

– نورخورشید ( سرطان پوست و لب )

فاکتورهای مستعد کننده احتمالی شامل:

– دیسپلازی اپی تلیالی دهانی

– لیکن پلان

– کاندیدیازیس هیپرپلاستیک مزمن

– فقر آهن

لکوپلاکیای سیفیلیسی ( بسیار نادر است )

علائم بیماری نیز به شرح زیر است :

– در آغاز غالباً فاقد درد می باشد ممکن است از دید بیمار پوشیده بماند و یااینکه بیماربه آن اهمیت ندهد

– زمانی دردناک می شود که عفونی شده یا بافتهای عصبی را مورد تهاجم قرار دهد .

– غدد گردن متورم و غیر حساس ( به لمس یا فشار درگردن.

– در نوع پیشرفته بیماری. بلعیدن . خوردن و صحبت کردن مشکل و دردناک می شود .

– لق شدن دندانها در کارسینومای لثه از طریق انتشار به استخوان ایجاد می گردد.

– محل ضایعه : زبان ، کف دهان ، مخاط دهان و ریج آلوئولار ( بیش از %۶۰ تمامی سرطانهای دهان در این مناطق دیده می شوند )

– شکل ضایعه : گرد ، هلالی شکل یا بی قاعده.

– لبه ضایعه : برجسته ، گرد شده و.

– سطح ضایعه : گلاندولاروهموار. ممکن است به سهولت دچار خونریزی شود.

– قاعده ضایعه : ضایعه در قاعده دارای سفتی می باشدو به به بافتهای عمقی تر . اتصال یافته است.

گسترش به ناحیه لنفاوی

– این تومور به غدد لنفاوی ناحیه ای انتشار می یابد. %۳۰ از بیماران در زمان مراجعه دچار درگیری عقده لنفاوی می باشند .

– غدد لنفاوی اتساع یافته ثابت و یاسفت می شوند . حساس ( به لمس یا فشار ) نیستند و ممکن است به بافتهای مجاور اتصال یابند.

– لنفادنوپاتی ممکن است نخستین تظاهر کلینیکی کارسینومای زبان باشد

تستهای تشخیصی :

– بیوپسی و آزمایش هیستوپاتولوژی ، رادیولوژی ساده،  CT و

MRI  استخوانی واولتراسوند( به ندرت ) .

درباره بیماری سارکوم کاپوسی سنتیگرافی چه میدانید؟

 یک بیماری مرتبط با ایدز در بیماران HIV مثبت می باشد . سارکوم کاپوسی (sarcomaKaposi ) منتشر یک دلیل شایع مرگ در بیماران ایدز می باشد. سارکوم کاپوسی یک تومور بافت اندوتلیالی ریز عروقی می باشد که امروزه معلوم شده است که عامل ایجاد آن Human herpes virus – ۸ ( HHV8 )  می باشد .

برای تشخیص بیماری روشهایی وجود دارد از جمله: توسط بیوپسی و آزمایشات هیستوپاتولوژی، تست آنتی بادی HIV برای آن دسته بیمارانی که وضعیت آنها مشخص نیست، مناسب است، اما تنهاپس از انجام یک مشاوره مناسب و بارضایت کامل و آگاهانه بیمار می توان به آن اقدام نمود. زمانیکه انجام تست مورد نظرباشد ،ارجاع بیمار به یک کلینیک پزشکی تخصصی ادارای تناسلی ضروری است. گاهی اوقات سارکوم کاپوسی دهانی می تواند در سایر وضعیتهایی که با سرکوب ایمنی همراه است نیز رخ دهد . مانند درمان طولانی مدت با سیکلوسپورین. علائم و نشانه های این بیماری به شرح زیر است:

– تغییرات اولیه پیگمانتاسیون صاف و بدون دردی است که در مخاط و لثه ظاهر می شود.

– با بزرگ شدن اندازه ضایعات ، سطح آنها برجسته می گردد .

– ضایعات بزرگ می تواند موجب ایجاد ناراحتی در هنگام خوردن و صحبت کردن شوند.

– این ضایعات سرانجام ممکن است زخمی شده و یک درد ثابت و مداوم را سبب گردند.

– ضایعات بصورت ماکول  . پاپول  ندول یا زخمهای منفرد یا متعددی به رنگهای آبی . قرمز یا بنفش می باشند .

– در قسمت مرکزی ضایعات پیشرفته ممکن است یک ناحیه زخم شدگی مشاهده گردد.

– محل ضایعات : شایعترین محل بروز ضایعات ، کام صخت در مقابل دندانهای مولر بالا می باشد .

– شکل ضایعات : در آغاز بصورت ماکولهای مسطح به رنگ آبی ، قرمز یا بنفش مشاهده      می گردند. با بزرگ شدن اندازه ضایعات ، سطح آنها برجسته شده و بصورت ندول در می آیند و نمای کلینیکی آنها مشابه همانژیوم  یا اکی موزیس می گردد.

– تعداد ضایعات : ضایعات بصورت منفرد یا متعدد می باشند که در نهایت به هم پیوسته ویکی می شوند .

– اندازه ضایعات : از چند میلیمتری تا چند سانتیمتری متغیر است.

– سطح زخم : خاکستری رنگ . نکروتیک بوده و  ممکن است خونریزی داشته باشد .

– لبه ها : قرمز بدون سفتی می باشند.

درباره بیماری لنفوم غیر هوچکین ( Non- Hodg kin’s lymphoma ) چه میدانید؟

– یک تورم بدخیم بافت لنفاوی می باشدکه ممکن است بصورت زخم شدگی دهانی نمایان گردد.

– همچنین مشخصه بیماری سندرم نقص ایمنی اکتسابی ( AIDS ) در بیماران HIV مثبت می باشد این تومور ممکن است از B- cell ها و یا از T- cell ها منشاء گرفته باشد . ازمایشاتی که بقرای تشخیص این بیماری انجام میگیرد عبارتند از: بیوپسی و آزمایشات هیستوپاتولوژی ، معمولاً انجام آنالیز های مکمل ایمونوهیستو شیمیایی لازم می باشد . رادیولوژی ، این بیماری می تواند تخریب استخوان را در دندانهای مجاور سبب گردد. همچنین علائم این بیماری شامل:

– شکایت اولیه بیمار ممکن است اتساع بدون درد عقده های لنفاوی گردنی باشد.

– این تومور می تواند موجب ایجاد زخمهای داخل دهانی دردناک و تورم صورت گردد.

– محدودیت درباز شدن فکین

– محل ضایعه: لثه، کام ، مخاط دهان وحلق.

– شکل ضایعه : گرد یا بی قاعده

– سطح ضایعه : زرد رنگ است و امکان دارد به سبب تراما دچار خونریزی گردد.

– لبه های ضایعه : قرمز و ملتهب.

– لنفادنوپاتی گردنی .

– تریسموس . زمانیکه عضلات صورتی و جونده درگیر می شوند .

– تورم صورت ، زمانیکه سالکوس باکال مبتلا می گردد.

– گاهی اوقات ممکن است تخریب وسیع استخوان آلوئول ایجاد شود که  در این شرایط ، دندانها لق شده و از دست می روند و ارتباط دهانی سینوسی ایجاد می شود .

علائم بیماری ملانومای بدخیم( Malignant  melanoma )

این بیماری بندرت در دهان دیده می شود . پروگنوز آن بسیارضعیف است. اکثر بیماران در سن ۳۰ سالگی می باشند . بروز ملانومای بد خیم در مردان ۲ برابر شایعتر است . از علائم این بیماری میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

– یک ناحیه پیگمانتاسیون مخاطی که وسعت آن در حال افزایش می باشد.

– ضایعه ممکن است خونریزی کند و زخمی گردد.

– محل ضایعه: کام سخت، لثه وریج آلوئولار در فک بالا ( در %۸۰ موارد ) .

– اندازه ضایعه : متغیر است قطر آن ممکن است چند میلیمتری یا بزرگتر باشد ، بیش از cm ۱

– شکل ضایعه : حدود خارجی ضایعه بی قاعده و نامنظم است و به رنگ سیاه . قهوه ای یا قرمز دیده می شود.

– سطح ضایعه : در مراحل بعدی دچار خونریزی می شود

– مشکلات وابسته : متاستاززود هنگام

– در صورت مشاهده هرگونه ضایعه دهانی ملانوتیک هیپرپیگمانته با حاشیه نامنظم ویا وجود سابقه ای از رشد ضایعه می بایست با حداکثر بدگمانی و انجام سریع بیوپسی اقدام به درمان نمود.

– پروگنوز ضعیف است ، حیات ۵ ساله تقریباً ۵% است.

 تومورهای بدخیم غده بزاقی ( Malignant salivary gland tumors)

ممکن است بصورت یک تورم زخمی شده در حفره دهان و بطور تیپیک بر روی کام نمایان شود. ازمایشاتی که برای تشخیص ان انجام میگیرد از جمله، بیوپسی و آزمایشات هیستوپاتولوژی ، ( CT ) computerized tomography scanning ، (MRIMagnetic  resonance imaging) میتوان اشاره کرد.

همچنین دارای علائم زیر است:

– شروع آن بصورت یک تورم بدون درد درکام می باشد ..

– زمانی که زخمی می شود ، دردناک می گردد..

– محل ضایعه: معمولاً در کام سخت رخ می دهد . همچنین می تواند برروی لبها و مخاط دهان نیز بروز نماید.

– اندازه ضایعه : متغییر است می تواند تا چند سانتیمتر توسعه پیدا کند.

درباره زخمهای سیستمیک ( Systemic  ulcers ) چه میدانید؟

بیماری پمفیگوئید غشای مخاطی ( Mucous membrane pemphigoid ) 

یک بیماری اتوایمیون است که موجب از دست رفتن چسبندگی اپی تلیالی به بافت همبندی زیرین می گردد. یک وضعیت مزمن بوده که بطور عمده در بیماران بالای ۵۰ سال بروز می کند. در زنان ۴ برابر شایعتر است . علاوه بر مخاط دهان ، چشمها و پوست را نیز مبتلا می کند .

مری ، حنجره و نای نیز ممکن است درگیر شوند . بخصوص درگیر شدن چشم از آنجا با غده که ایجاد اسکار ( scar ) برروی ملتحمه چشم  می شود ، می تواند منجر به از دست دادن بینایی گردد و امری جدی و خطرناک می باشد .

مشکلاتی که این بیماریی به همراه دارد شامل اسن است که: بندرت ممکن است ضایعات دهانی با برجاگذاشتن اسکار ( acar) بهبود یابند . فیبروزمری ، حنجره ونای می تواند منجر به تنگ شدن آنها و نتیجتاً دشواری در بلع یا تنفس گردد. از آنجا که در بیش از %۷۵ بیماران . احتمال درگیری ملتحمه چشم و به دنبال آن ایجاد اسکار واز دست ادن بینایی وجود دارد .

بیماران می بایست جهت معاینه چشم پزشکی ارجاع داده شوند . تشخیص این بیماری توسط بیوپسی و مطالعات میکروسکوپیک ایمونوفلو رسنت ( مستقیم و غیر مستقیم ) و در %۵ ازبیماران ممکن است اتوآنتی بادی ها درگردش خون وجود داشته باشند . جهت ایمونوفلورسنت مستقیم ، به نمونه های تازه و ثابت نشده نیاز می باشد . همچنین علائم این بیماری در زیر گزارش شده است:

– تاول های( دوزیکول ها و بول های) پر از خون و دردناک.

– این تاول ها  ترکیده و منجر به تشکیل زخم ها و تخریبهای سطحی برروی سطوح مخاطی می گردند.

– لثه ها بخصوص مبتلا شده و منجر به ایجاد لثه های حساس و دردناک ( desquamative gingivitis) می گردند .

– محل ضایعه: لثه ها و کام نرم که بیشتر اوقات مبتلا می شود . همچنین تخریبهای سطحی ممکن است در مخاط دهان نیز مشاهده گردند

– اندازه ضایعه : قطر بول ها یا وزیکول های پراز خون ممکن است به چند سانتیمتر برسد.

– شکل ضایعه : گرد است. هرچند که زخم ها و تخریبهای سطحی . هردو می توانند نامنظم وبی قاعده باشند .

– لبه های ضایعه : بول های ترکیده حاشیه کاملاً مشخصی دارند.

– قاعده ضایعه: بول های ترکیده ، یک قاعده ملتهب دارند

زخم دهانی پمفیگوس (pemphigus )

 پمفیگوس یک بیماری اتوایمیون پوست و غشاء مخاطی باوزیکول ها و بول های داخل اپی تلیالی می باشد.  این بیماری در صورت عدم درمان  ، کشنده است هرچند که خود درمان هم مخاطره آمیز می باشد .  در زنان ۴۰ تا ۶۰ سال شایعتر است . در %۵۰ موارد ، تظاهرات اولیه همراه  با ضایعات دهانی است . شروع ضایعات بصورت وزیکول ها یا بول ها می باشد . این ضایعات خیلی ظریف ونازک بوده و به آسانی در محیط دهان تروماتیزه شده و پاره می شوند . علائم این بیماری شامل:

– بیماران با زخمهای دهانی کم عمق  ودردناک که به آسانی دچار خونریزی می شوند . مراجعه می کنند.

– خوردن، صحبت کردن و بلعیدن ، دردناک می باشند.

– برروی پوست ، تاول های بزرگ پراز مایع مشاهده می گردد.

– قطر وزیکول ها وبول ها ممکن است به چند سانتیمتر رسیده و نواحی وسیعی از سطح پوست را بپوشانند ، ضایعات در مراحل اولیه حاوی یک مایع شفاف می باشند که این مایع به زودی به یک مایع خون آلود یا چرکی تبدیل می شود .

 – محل ضایعه: مخاط دهان ، کام و لثه به عبارت دیگر نواحی که به سهولت تروماتیزه می شوند

– تعدادضایعه : متعدد

– اندازه ضایعه : از چند میلیمترتا چند سانتیمیتر متغیر است

– شکل ضایعه : بی قاعده و نامنظم . بایک حاشیه ناصاف

– قاعده ضایعه: زخم ها ، کم عمق و قاعده آنها عریان می باشد و اغلب توسط یک لایه اگزودای سفید رنگ یا خون آلود پوشانده می شوند .

– زمانیکه لبها مبتلا می شوند ، برروی آنها دلمه بسته و خون آلود می گردند.

– اپی تلیوم از سطح زیرین کنده شده و لبه های ضایعه توسعه می یابد تا آنجاکه نواحی وسیعی از مخاط دهانی درگیر می شود

همچنین عوارضی که برای این بیماری تشخیص داده شده شامل:

– سپتی سمی باکتریایی توسط استافیلوکک اورئوس

– درگیری وسیع پوست منجر به از دست رفتن مایعات و الکترولیتهای بدن می شود.

– بطور بالقوه یک بیماری کشنده است و بیماران باید جهت مراقبتهای تخصصی درماتولوژی ارجاع داده شوند.

تستهای تشخیصی که برای این بیماری انجام میگیرد، ضربه زدن ملایم به مخاط ممکن است موجب ایجاد بول یا وزیکول گردد علامت نیکولکسی (Nikolsky) و فشار بربول سالم موجب بزرگ شدن ضایعه می شود.

بیوپسی در این بیماری نیز، آکانتولیز را نشان می دهد ( از بین رفتن چسبندگی سلولهای اپی تلیالی به یکدیگر) . تستهای مستقیم و غیر مستقیم آنتی بادی ایمونوفلورسینت ، رسوب ایمونولگوبرلین های  IgG  ،  ، IgM و کمپلمان C_۳ در ماده بین سلولی بافت اپی تلیال و همچنین افزایش تیتر آنتی بادی IgG را نشان می دهد .

تشخیص و درمان زخم دهانی اریتم مولتی فرم ( Erythema multiforme)

 آغاز ناگهانی دارد و بطور عمده بالغین جوان مبتلا می شوند . درمردان شایعتر است . نمای کلینیکی آن متغیر می باشد و از این جهت آن را مولتی فرم multiforme می نامند . ممکن است دوره های عود داشته باشد. زمانیکه فقط دهان مبتلا می شوند . نمای آن ممکن است از لحاظ کلینیکی دقیقاً مشابه به ژنژیواستوماتیت هرپس اولیه ( primary herpetic gingrvostomatitis ) باشد . در صورت وجود سابقه ای از تبخال، هر پس اولیه از تشخیص افتراقی ما حذف می گردد.

ممکن است اریتم مولتی فرم واکنشی به یک عامل ناگهانی باشد. داروهایی که معمولا در این زمینه تجویز میشود شامل، سولفو نامیدها ( sulphonamides ) تری متوپریم ( trimethopim‌) ، باربیتوراتها (barbiturates ) ، پنی سیلین ( penicillin  ) و نیتروفیورانتوئین ( nitrofurantoin ) میگردد. دیگر عوامل محرک شامل تومورهای خوش خیم و بدخیم . رادیوتراپی ،بیماری کرون سارکوئیدوز،هیستوپلاسموز ومنوکلئوز عفونی می باشند . در بسیاری از بیماران هیچ علتی نمی توان یافت ، گرچه احتمال عفونت زمینه ای هرپس می رود. علائمی که در این بیماری ظاهر میشود شامل موارد زیر است:

– زخم ها و ضایعات دهانی دردناک

– ضایعات منتشر، که نواحی  وسیعی از دهان را مبتلا می سازد.

– لبها دلمه بسته و خون آلود می باشند .

– ضایعات پوستی ، چشمی وتناسلی ، ممکن است وجود داشته باشند.

– تب ، احساس ناخوشی ( ضعف ) ، غدد( لنفاوی) متورم.

این ضایعه در نواحی مختلفی ظاهر میگردد از جمله:

– نواحی متعددی مبتلا می شوند.

– برروی لبها ضایعات سطحی دلمه بسته و خون چکان  مشاهده می گردد.

– زخم ها و ضایعات سطحی داخل دهانی برروی مخاط لبیال ، زبان ، لثه و غیره.

– اندازه ضایعه : قطر آن ممکن است به چند سانتیمتر برسد.

– شکل ضایعه : حدود خارجی نامنظم باکناره های نامشخص.

– لبه های ضایعه : ملتهب و اریتماتوز

– بیمار دارای تب و ظاهری ناخوش است وگره های لنفاوی ناحیه ای وی قابل لمس و حساس ( به لمس یا فشار ) می باشند 

– ضایعات پوستی که به عنوان ضایعات هدف شناخته می شوند ، امکان دارد بخصوص در دستها و پاها ( feet ) و همچنین برروی صورت و گردن رخ دهند .

– در موارد نادر می تواند چشمها را نیز مبتلا کرده و موجب کوری گردد.

– پزشک باید کاملاً مراقب باشد زیرا که  موارد حادوشدید بیماری ، نیازمند به مراقبتهای بیمارستانی دارد تا مایعات بدن به مقدار کافی حفظ شوند .

بیماری لیکن پلان اروزیو/ اولسراتیو ( Erosive/ ulcerative lichen planus ) چیست؟ 

لیکن پلان اختلالی است که پوست و حفره دهان رادرگیر می کند. در %۷۰ بیماران با ضایعات پوستی ، حفره  دهان نیز درگیر است . اما فقط در %۱۰بیمارانی که با ضایعات دهانی مراجعه می کنند ، درگیری پوستی مشاهده  می گردد. %۲ جمعیت مبتلا هستند.

در زنان بالای ۳۰ سال شایعتر است . اتیولوژی آن ناشناخته است. همچنین انواع مختلف از لیکن پلان شامل، erosive ( در پایین توضیح داده شده است .) . reticular ، پاپولار و plaque – like ( فصل ۱۱ را ملاحظه کنید ) bullous , atrophic میشود. با این حال ، انواع مختلف لیکن پلان می توانند هم زمان در یک بیمار وجود داشته باشند واز لحاظ کلینیکی ممکن است تفاوت واضحی بین آنها موجود نباشد.

علائم زخمهای دهانی لیکن پلان اروزیو

اروژن های مخاطی موجب ایجاد دردو ناراحتی در مناطق درگیردر دهان بویژه در هنگام خوردن می شوند.  اروژنهای مخاطی بطور ناگهانی ظاهر می شوند اما هفته ها یا ماهها طول می کشد تا بهبود یابند. همچنین  در باره تشخیص بیوپسی از مخاط میتوان گفت که، تغییرات بدخیمی و تبدیل آن به اسکواموس سل کارسینوما ( SCC ) نادر است ، اما اظهار شده است که این تغییر شکل بدخیم در نوع اروزیو نسبت به سایر اشکال لیکن پلان محتمل تر است . نشانه های این بیماری شامل :

– اروژنهای مخاطی  یا زخمهای کم عمق نامنظم و بی قاعده.

– محل ضایعات : ضایعات معمولاً دوطرفه هستند و مخاط باکال ، زبان ، مخاط لبیال و لثه را مبتلا می سازند . کام و لثه لینگوالی معمولاً درگیر نمی شوند .

– ضایعات آتروفیک لثه ( desquamative gingivitis ) شباهت نزدیک به mucous membrane pemphigoid  دارند .

– اندازه ضایعات : قطری برابر با چند میلیمتر تاچند سانتیمتر دارند.

– قاعده ضایعات : زرد رنگ است ویک لایه فیبرین قاعده ضایعه را می پوشاند .

– لبه های ضایعه  : ممکن است کناره های فرورفته به علت فیبروز ویک حاشیه اریتماتوز داشته باشند.

درباره زخمهای متفرقه دهانی چه میدانید؟

 سندرم بهجت ( Behchet ‘s sgndrome )

این بیماری در انگلستان کمیاب است . بالاترین میزان وقوع سندرم بهجت در آسیای شرقی و نواحی شرقی مدیترانه می باشد. درمردان جوان بین سنین ۲۰ تا ۴۰ سالگی شایعتر است. این سندرم یک اختلال چند سنیستمی می باشد که در آن یک سری علائم شایع سه گانه رخ می دهد.

زخمهای دهانی عود کننده ( ازنوع آفتی )

در ذیل در قسمت استرماتیت آفتی عود کننده شرح داده شده است که شامل،  زخم های ناحیه تناسلی و ضایعات چشمی میشود. یک بیماری جند سیستمی با ضایعات پوستی ، التهاب مفاصل ، ترومبوفلبیت و ضایعات سیتم عصبی . سیتم عروقی ناحیه معدی رودهای و بیماری ریوی. در سال ۱۹۹۰ یک گروه تحقیقاتی بین المللی معیارهای زیر را جهت تشخیص سندرم بهجت معرفی کرد زخمهای دهانی عود کننده حداقل سه مرتبه در یک دوره دوازده ماهه به همراه ۲ مورد از ۴ مورد تظاهرات زیرین .

1.  زخمهای تناسلی عود کنده
2.  ضایعات چشمی شامل : uveitis یا واسکولیت شبکیه .
3.  ضایعات پوسیتی شامل : اربتم نروزوم ، فولیولیت کاذب ، ضایعات با پولوپورتولر و یا نددلهای آلثه ای در بیماران بالغی که کورتیکوتروئید دریافت نکرده اند .
4. پاترژی مثبت (افزایش واکنش پوستی ) ، برای مثال تشکیل پوستول پس از ورود سوزن به رگ و مخاط

زخم های دهانی ممکن است از نوع آفتی عود کننده مینور یا ماژور باشند. زخمهای ژنیتال برروی پوست  بیضه وآلت تناسلی در مردان و عضو تناسلی خارجی در زنان بروز می کنند . ضایعات چشمی شامل uveitis انفیلتره شدن شبکیه ، التهاب ملتحمه و آتروفی شبکیه است.

 ضایعات چشمی ممکن است با برجای گذاشتن اسکارد اتمی باعث صدمه به چشم و کوری شود. درگیری سیستم عصبی مرکزی ممکن است موجب ابتلا اعصاب منجر یا مغزی به ایجاد نشانه هایی مشابه multiple sclerosis گردد.

بیماری Necrotizing sialometaplasia چیست؟

 اتیولوژی آن ناشناخته است – احتمالاً تراماتیک می باشد . غدد بزاقی فرعی در کام را مبتلا می سازد. در مردان بین سنین ۵۰ تا ۶۰ سال شایعتر است. امروزه به عنوان یکی از اشکال بیماری Bulimia Nervosa  شناخته می شود . این ضایعه از لحاظ کلینیکی شبیه اسکواموس کارسینوما می باشد.

از لحاظ هیستولوژی نیز ممکن است شبیه اسکراموس سل کارسینوماو موکواپی در موئید کارسینوما باشد. بااین حال ، این بیماری یک وضعیت خود محدود شونده می باشد و خود به خود در طول ۲ تا ۳ ماه بهبود می یابد . علائم این بیماری به شرح زیر است:

– یک زخم دردناک در کام

-محل ضایعه : در خط وسط کام بین رافه پالاتالی و مارژین لثه بطور معمول در ناحیه دندانهای مولار مشاهده می گردد . همچنین مواردی از این ضایعه برروی لب ورترومولار پدنیزگزارش شده است.

– تعداد ضایعه : منفرد

– اندازه ضایعه : ممکن است بزرگ باشد و قطر آن به cm۲ برسد .

– شکل ضایعه : گرد یا حاشیه نامنظم

– قاعده ضایعه : اغلب در استخوان کام

– کف ضایعه : زرد رنگ همراه دبری های نکروتیک

– لبه های ضایعه : معکوس شده یا برجسته و سفت شده است.

بیماری استوماتیت آفتی عود کننده (Recurrent aphthous stomatitis) 

 استوماتیت آفتی عود کننده یک دلیل شایع برای زخمهای دهانی می باشد ، آفتهای عود کننده حدود %۲۰ جمعیت را مبتلا می سازد . میزان وقوع درمردان و زنان . یکسان است. تشخیص اساساً توسط معاینه کلینیکی و گرفتن تاریخچه از بیمار می باشد که یکی از زخمهای دهانی دردناک عود کننده در بیماران می باشد. شایعترین سن آغاز بیماری ، در دهه دوم زندگی می باشد . عوامل مرتبط با این بیماری عبارتند از تراما ، استرسهای روانی. قاعدگی و آلرژیهای غذایی مانند آلرژی به شکلات و نگاهدارنده های غذایی. استوماتیت آفتی عود کننده همچنین با فقر آهن ، اسید فولیک و ویتامین _۱۲B نیز مرتبط است . بروز این آفتها ممکن است در کسانی که تنباکونمی کشند ، شایعتر باشد. سه نوع از آفتهای عود کننده در زیر شرح داده شده است:

۱ ) آفت های مینور : % ۸۰ موارد از این نوع است . قطر آنها کمترازبیش از cm ۱ است . بدون برجای گذاشتن اسکار ترمیم می شود .

۲) آفتهای ماژور : %۱۰ موارد از این نوع است. قطر آنها بیش از cm ۱ است . دوره بهبود طولانی بوده ( چند هفته ) و ممکن است برجای بگذارد .

۳) آفت هرپتی فرم : %۱۰ موارد از این نوع است . متعدد بوده و ممکن است تا حدود ۱۰۰ تا از این زخمها در یک زمان وجود داشته باشند. اندازه آنها کوچک ( mm۲-۱ ) است .

زخمهای آفتی مینور ( Minor aphthous ulcers‌) 

علائم :

– زخمهای دهانی عود کننده و دردناک .

– بیماران ممکن است یک احساس سوزش مقدماتی را قبل از ظهور زخمها تجربه نمایند.

– همانند هر زخم دهانی دیگر . خوردن ، صحبت کردن و بلعیدن موجب افزایش درد و ناراحتی خواهد شد.

– مبتلایان ممکن است عقده های لنفاوی گردن متورم و حساس ( به لمس یا فشار ) داشته باشند.

نشانه ها :

-محل زخم : مخاط باکال ، مخاط لبیال ، کف دهان و گاهی اوقات سطح پشتی زبان ، این ضایعات برروی لثه کراتنیزه یا مخاط کام ایجاد نمی شوند .

– تعداد زخم : ممکن است منفرد یا بصورت گروههای دوتاسه تایی باشند. این ضایعات بعضی اوقات بصورت متعدد دیده می شوند .

– اندازه زخمها : معمولاً قطرهایی برابر با ۲ تا ۵ میلیمتر دارند.

– شکل زخمها : گرد یا بیضی و کم عمق

– قاعده زخمها : زرد رنگ

– لبه های زخمها : ملتهب وبا حاشیه قرمز

– لنفادنوپاتی در صورت بروز عفونت نادر ثانویه.

آفت های ماژور ( Major aphthae ) :

علائم :

– زخمها عود کننده بزرگ و دردناک.

– خوردن ، آشامیدن و حتی بلعیدن ، موجب درد شدید می گردد.

– کاهش وزن به علت درد در هنگام غذا خوردن.

-محل زخم : بطور کلی قسمت خلفی دهان ، شامل بافتهای کراتینیزه .

– تمام حفره دهان از جمله مخاط کراتینیزه کام نرم و نواحی لوزه ای که ، به ندرت توسط آفتهای مینور مبتلا می شوند ، ممکن است محلی برای زخمهای آفتی ماژور باشند.

– تعداد زخم : منفرد یا متعدد

– اندازه زخمها : بزرگتر از cm ۱  ( ممکن است تا cm ۵ هم برسند ) .

– شکل زخمها : گرد یا بیضی

– کف زخمها : زرد ، خاکستری

– لبه های زخمها :  قرمزوملتهب ، ممکن است بشکل برجسته در آید.

– قاعده زخمها : نرم باقی مانده و سفت نمی شوند .

– در بیماران با عفونت HIV ( ضایعات گروه ۲ ) دیده می شوند .

آفت هر پتی فرم  چیست؟

در این بیماری آفتهای ماژور به آهستگی بهبود می یابند ، ومی توانند تا ۳ ماه باقی مانده و امکان دارد پس از ترمیم اسکار برجای بگذارند .تستهای تشخیصی در این بیماری همانطور که در مقدمه اشاره شد ، تشخیص اصولاً از تاریخچه بیمار و معاینات حاصل می شود. 

با این حال ، جهت شناسایی هرگونه نقص و کمبود ، انجام بررسیهای هماتولوژی ضروری  می باشد بنـابراین یک شـمارش کامـل خون ، تـعیین سطـوح فریتین سرم ، .ویتامین _۱۲ B و اسـید فولیک خون می بایست در خواست گردد. علائم این بیماری به شرح زیر است:

– زخمهای دهانی عود کننده متعدد و دردناک

– در زنان شایعتر است

-محل زخم ها : زبان و کف دهان و مخاط دهان

– تعداد زخم ها : متعدد ، تعداد آنها در یک زمان ممکن است به ۱۰۰ عدد برسد . همچنین زخمها ممکن است به هم پیوسته و یکی شوند

– اندازه زخمها : اندازه زخم ها کوچک است ( از ۱ تا ۳ میلیمتر )

– شکل زخمها : نامنظم و بی قاعده

– سطح  زخمها : خاکستری رنگ

– لبه های زخمها :  نامشخص

– وجود اریتم منتشر در غشاء مخاطی

مطب تخصصی دندانپزشکی پاسداران با ارائه درمان‌های ترمیمی و زیبایی، لامینیت، عصب‌کشی(اندو)، جراحی لثه، جراحی دندان عقل، جراحی ضایعات و کیست‌های دندانی(اپیکو)، جرمگیری و بورساژ دندانی، سفید کردن دندانها (بلیچینگ)با لیزر و… در خدمت شما است، چنانچه قصد انجام ایمپلنت را دارید برای دریافت نوبت با شماره های موجود در سایت تماس بگیرید.