تورمهای داخل دهانی | تشخیص و درمان

تورمهای داخل دهانی: هرگونه برجستگی یا تورم و برامدگی در دهان، تورم داخل دهانی نامیده می شود. تورم های دهانی حتما باید جدی گرفته شوند و پیگیری لازم در این زمینه صورت بگیرد. برآمدگی‌ها، برجستگی‌ها و تورم‌ها در سر و گردن یا دهان ممکن است نشانه عفونت جدی یا بدخیم باشند. این حالات ممکن است یک اختلال رشدی تکاملی مثل توروس‌های مندیبل یا کام بوده که نیازی به درمان ندارند. از آنجا که برآمدگی ها، توده ها و تورم ها ممکن است ماهیت خطرناکی داشته باشند، تشخیص صحیح برای درمان مناسب الزامی است.

در تمام مواردی که تورم‌های داخل دهانی وجود دارد فرد مبتلا حتما باید تحت درمان قرار بگیرد و در صورتی که عفونت شدید مثل آنژین لوودویگ داشته باشد، نیاز به بستری شدن و  مصرف آنتی بیوتیک و جراحی دارد.

[lwptoc]

بررسی برجستگی داخل لپ و تورم‌های داخل دهان توسط پزشک

با پرسیدن سوالات متعدد سعی می شود به زمان و علت ایجاد و نشانه های آن پی برد. به همین خاطر سوالاتی از فرد بیمار پرسیده می شود که برخی از آن ها در زیر آورده شده است:

1. چه مدت است که این برآمدگی، برجستگی و تورم را دارید؟ (وجود ضایعات در بچگی یا در ابتدای تولد نشان دهنده منشاء رشدی تکاملی می‌باشد. شروع ناگهانی نشان‌دهنده ضایعه اکتسابی است.)
2. آیا اندازه ضایعات بزرگتر و یا کوچکتر شده است؟
3. آیا دردناک است ؟ درد ممکن است نشانه عفونت (مانند آبسه و یا سلولیت)، تروما و یا عفونت ثانویه (ناشی از تومورهای بدخیم و کیستها) باشد . در حالات دیگر، ضایعات معمولاً بدون درد هستند.
4. آیا ضایعات دارای ترشح هستند؟ (عفونت ممکن است به طور خود به خود در داخل دهان یا روی صورت تخلیه شود)
5. آیا صورت و یا لب پایین دچار حالت بی حسی شده اند؟ (نشانه ضایعه با رشد سریع و یا درگیری مستقیم عصب می باشد) (گرچه برخی از تومورهای بدخیم مانند rhobdomyo sarcoma در دوران کودکی ایجاد می شوند ولی ممکن است رشد سریعی داشته باشند).

معاینه تورمهای داخل دهانی

نکته : معاینه بیمار باید کامل بوده و با روشی منظم انجام گیرد .

• ناحیه متورم را لمس کنید تا منشا بافتی ( استخوان ، پوست ، غده لنفاوی و غیره ) مشخص شود .
• اندازه، شکل و رنگ ضایعه را ثبت کنید .
• به وضعیت عمومی بیمار توجه داشته باشید. وجود تورم همراه با کاهش وزنی که اخیراً ایجاد شده باشد نشانه بدخیمی می باشند.
• به هر گونه تندرنس قرمزی یا گرمی توجه کنید (نشان دهنده التهاب یا عفونت)
• قوام را بررسی نمائید.

1. قوام ضایعه نرم مثل لیپوما، ادما
2. قوام سفت مثل اپولیس فیبروز، پولیپ فیبرو اپی‌تلیالی، سلولیت
3. قوام سخت: مثل استئوما، تومورهای ادنتوژنیک
4. قوام سنگی مثل سرطان متاستاتیک
5. قوام الاستیکی مثل لنف نودهای بیماری هوجکین
6. مواج بودن تورم را بررسی کنید. این مواج بودن بدلیل وجود مایع است مثل آبسه و کیست در بافت‌های نرم
7. مشخص کنید آیا تورم به پوست رویی آن ثابت شده و آیا با تلاش پوست روی ناحیه متورم حرکت می‌نماید؟ ثابت بودن در آبسه‌ها و بدخیمی ها دیده می‌شود.

نکته: معاینه غدد لنفی ضروری است و اگر قابل لمس است جزییات، سایز و محل و قوام آن را ثبت کنید.

 تورمهای داخل دهانی از نوع رشدی تکاملی(توروس مندیبولاریس، توروس پالاتینوس)

•   تورم سخت، استخوانی با اتیولوژی ناشناخته است .
•  به ندرت در کودکان دیده می‌شود و رشد آرامی دارد.
•  اگزوستوزها (رشد خارجی استخوانی) نیز ممکن است در سایر قسمت‌های دهان ، خصوصاً ناحیه باکال ماگزیلا در ناحیه مولرها دیده شود .

علائم :

• تا وقتی که مخاط رویی آن تروماتیزه نشده بدون علامت است. در این صورت ممکن است نمای زخمی پیدا کند.
• یک تورم غیر متحرک، استخوانی و سخت که می‌تواند یا در قسمت میانی کام سخت و یا  در سطح لینگوال مندیبل در ناحیه پرمولرها دیده شود.
• توروس مندیبل معمولاً دو طرفه است.
• ضایعات دو طرفه معمولاً رشدی تکاملی اند.
• اندازه خیلی‌متغیر است. از اندازه کوچک، صاف، مناطق برآمده تا بزرگ و رشد ندولار دیده می‌شود.

نکته: درحالت‌عادی‌ نیاز به‌ درمان ندارند مگر آنهایی که بوسیله دنچر تحت فشار قرار گیرند.

تورمهای داخل دهانی همانژیوما

یکی از تورمهای داخل دهانی همانژیوما است. همانژیوما، آبنورمالی های رشدی تکاملی رگهای خونی است که در ابتدای تولد یا در کودکان در سنین اولیه زندگی ظاهر می شوند.

علائم :

• بدون علامت است تا وقتی که تروماتیزه نشده ، در هنگام خونریزی ممکن است وسیع و گسترده شود.
• تورم صاف یا ندولار، قرمز تیره / ارغوانی که با فشار سفید می‌شود.
• روی لبها، زبان، مخاط باکال، گونه و کام دیده می‌شود.
• بسته به سایز فضاهای رگی به سه نوع پاپیلاری، کاورنوس یا انواع مختلط تقسیم بندی می شود.
• ممکن است ماهیچه و استخوان را نیز درگیر کند.

نکته: اطمینان از اینکه استخوان فکین درگیر نشده ضروری است (استفاده از رادیوگرافی و آنژیوگرافی) قبل از انجام خارج نمودن دندانی به علت خطر جدی خونریزی این مسئله را ارزیابی نمائید، موارد مشکوک را به متخصص ارجاع دهید.

سندروم استورج وبر چیست؟

یک اختلال مادرزادی همراه با همانژیوم صورتی، ضایعات دهانی و درگیری شاخه‌های عصب تری ژمینال می باشد. پرده مننژ ممکن است درگیر و بیماران دچار صرع و نقایص مغزی شوند.

بیماری لنفانژیوما چیست؟

یکی دیگر از تورمهای داخل دهانی، لنفانژیوما هستند.

• تورم رشدی تکاملی رگهای لنفی می باشد.
• نسبت به همانژیوم کمتر شایع است.
• در بدو تولد و یا اوائل کودکی تظاهر می کند.
• زبان و لب بیشتر مبتلا می‌شوند.

علائم :

•  زبان بزرگ (ماکروگلوسیا)
•  لب بزرگ (ماکروچلیا)
•  در نتیجه تروما و خونریزی به داخل فضاهای لنفی ممکن است بطور ناگهانی اندازه آن افزایش پیدا کند.
• متورم شدن لب و زبان
•  تورم ممکن است نرم و صاف یا ندولار باشد.

تورمهای داخل دهانی Acquired (اکتسابی)

۱- تروماتیک

• علت تروما تا حدی که امکانپذیر است باید مشخص شود.
• گزارشهای پزشکی قانونی ممکن است برای تصادفات جاده ای و سوء استفاده از کودکان ممکن است مورد نیاز باشد.
• همه جزییات در پرونده بیمار را ثبت کنید و دیاگرام یا فتوگرافهایی برای نشان دادن ضایعات رسم کنید.
• تورم ناشی از تروما معمولاً یا بدلیل odema است یا بدلیل هماتوم/ اکی موز است.
• نشان دهنده یک بافت متورم (باد کرده) بی رنگ است.
• هماتوم و اکی موز در ابتدا به دلیل خونریزی به درون بافت‌ها ارغوانی است‌، تورم بدلیل تجمع خون سفت است. وقتی گلبولهای خونی پاره می‌شوند رنگ برجستگی به زرد و قهوه‌ای تغییر می‌یابد.

توجه: هماتوم می‌تواند در ادامه تجویز بی حسی موضعی بدلیل تروما به رگهای خونی ایجاد شود. در ابتدا ممکن است سرعت سایز تورم گسترش پیدا کند. خصوصاً اگر شبکه ترایگویید تروماتیزه شود. در یک بیمار سالم بدون تاریخچه از اختلالات خونریزی، حالت فوق خود به خود بهبود می‌یابد. بیمار نیاز به اطمینان خاطر و  یک دوره آنتی بیوتیک تراپی دارد تا از عفونت ثانویه جلوگیری شود.

 اجسام خارجی مثل دندان شکسته و ایمپلنت های بافتی در طی تروما می‌توانند باعث ایجاد تورم مقاوم شوند. این تورم‌ها معمولاً در لمس سفت هستند ممکن است تندرنس داشته باشند و برای تشخیص آنها می توان از رادیوگرافی استفاده نمود.

۲- هیپرپلاستیک

نکات:

• هیپرپلازی‌ افزایش‌ در اندازه یک ارگان یا بافت‌ به دلیل افزایش در تعداد سلول‌های ‌آن است.
• در حالی که هیپرتروفی یک افزایش اندازه یک ارگان یا بافت به دلیل افزایش اندازه سلول‌های آن است مثل پاسخ ماهیچه‌ها به فعالیت بیش از حد.
• ترومای مزمن با درجه پایین ممکن است باعث هیپرپلازی بافت همبندی مخاط دهان شود.
• هنگامی که لثه‌ها مبتلا می‌شوند، تورم لثه‌ها در این حالت اپولیس نامیده می‌شود.

پلاک و جرم اتیولوژی اصلی ضایعات زیر می باشد :

• ژانت سل گرانولوما محیطی (ژانت سل اپولیس)
•  روی لثه و مخاط آلوئول دیده می‌شود.
•  اغلب در قدام دندان‌های مولر دیده می‌شوند.
•  نسبت ابتلا زن به مرد ۲ به ۱ است.
• بیشترین شیوع این ضایعه در مردان در دهه دوم زندگی و در زنان در دهه پنجم زندگی است.

علائم :

• تورم روی لثه که ممکن است دردناک یا زخمی باشد.
• یک تورم قرمز و نرم.
• وقتی که دندانها در فک حضور داشته باشند، این ضایعه در بین آنها و در سمت باکال و یا لینگوال ایجاد شده و دو قسمت آن بوسیله یک باریکه به هم وصل می شوند.

تست‌های تشخیصی:

• بیوپسی و آزمایش هیستوپاتولوژی یک ضایعه عروقی با سلول‌های ژانت چند هسته‌ای را نشان می‌دهد.
•  رادیوگرافی‌ها یک اروژن سطحی روی استخوان بین دندانی ایجاد می‌کند برخلاف ژانت سل گرانولومای مرکزی که باعث از دست رفتن استخوان بطور وسیعی می‌شود و یک منطقه رادیولوسنت well-defined ایجاد می‌کند.

• نکته: ضایعه ژانت سل ناشی از هیپرپاراتیرویسم (توموم براون) از نظر هیستولوژیکال مشابه ژانت سل گرانولومای مرکزی است و ممکن است بصورت تورم بافت نرم تظاهر نماید.

بررسی‌های هماتولوژیک

میزان کلسیم سرم، فسفر و آلکالین فسفاتاز خون در هیپرپاراتیروئیدیسم غیر طبیعی اند و باید برای تشخیص افتراقی بین یک ژانت سل گرانولوما و توموربراون این آزمایشات درخواست شود.

 اپولیس فیبروز چیست؟

علائم :

• یک تورم در روی لثه که معمولاً بدون درد است .
• یک توده سفت پرانکوله یا کاملاً چسبیده است
• ضایعات پرانکوله دارای پایه بوده ولی ضایعات سایل ، بودن پایه اندوقاعده ای پهن دارند .
• همرنگ لثه مجاورش است.
• زخم سطحی ممکن است در نتیجه ترومای موضعی ایجاد شود.

تشخیص:

• توسط بیوپسی و آزمایش هیستولوژی تشخیص قطعی می‌شود.

اپولیس حاملگی چگونه در فرد ظاهر میشود؟

 یکی دیگر از تورمهای داخل دهانی اپولیس جاملگی است و شروع این ضایعه معمولاً در اواخر سه ماه اول حاملگی است.

علائم :

• تورم نرم روی لثه که به راحتی خونریزی می‌کند و ممکن است به دلیل زخم سطحی دردناک باشد
• یک تورم قرمز /ارغوانی روی لثه که معمولاً  بیشتر در نواحی قدامی دیده می‌شود
•  از نظر هیستولوژی شبیه به پیوژنیک گرانولوما است که می‌تواند روی سایر مناطق مثل زبان و مخاط لبیال و لثه ایجاد شود.
• معمولاً بعد از زایمان ، مزوکش می کند.

 غده دهانی پیوژنیک گرانولوما

یکل دیگر از تورمهای داخل دهانی، پیوژنیک گرانولوما است.

• یک تورم واسکولار عروقی که از نظر بافت شناسی شبیه اپولیس حاملگی است.
• علت پیوژنیک گرانولوما اصولاً به عنوان یک واکنش در برابر عفونت در نظر گرفته می شد که بوسیله ارگانیسم های پیوژن ایجاد می گردید ( مشابه ضایعات پوستی ) . اگر چه این نام با ماهیت ضایعه مطابقت ندارد، اما این اصطلاح هنوز هم مورد استفاده قرار می گیرد.

 تورمور دهان پولیپ فیبرو اپی تلیالی چگونه است؟

• توسط ترومای مزمن خفیف  ایجاد می‌شود.
• عمدتاً در لب، زبان و گونه دیده می‌شود.

علائم :

• تورم بی درد
• تورم سفت، صورتی، پایه دارو یا چسبیده
• اندازه آن از چند میلیمتر تا بزرگتر از ۱ سانتی‌متر مختلف است.
• سطح ضایعه در اثر استفاده از دنچر وسیع تر شده و به نام Leaf fibroma نامیده می‌شود.

تستهای تشخیصی

• یوپسی و آزمایش هیستوپاتولوژی

 بیماری دهان دنچرهایپرپلازی

• مرتبط با دنچر لق و با تطابق نامناسب است.
• بافت شل و اضافه در زیر دست دندان یافت می شود
• در صورت تروماتیز یا زخمی شدن دردناک می‌شود.
• یک یا چند بافت چین دار صورتی رنگ درداخل سالکوس که بعلت لبه دنچر ایجاد می شوند.
• دنچر معمولاً فرسوده و با تطابق ضعیف هستند.
• فک پایین نسبت به فک بالا بیشتر درگیر می شود زیرا میزان استخوان پشتیبان کمتر بوده و ناپایدار دنچر بیشتر است.

تست های تشخیص:

• بیوپسی و آزمایش هیستوپاتولوژی
• هیستولوژی شبیه پولیپ فیبرو اپی تلیالی است
• بیمارانی که دارای ضایعات متعدد چین دار هستند ( شکل ۱-۱۲ ) باید قبل از تهیه دنچر جدید به متخصص جراحی فک و صورت ارجاع شوند تا باعث هیپرپلاستیک خارج گردد در صورت نیاز پیوند بافت نرم انجام شود.

 اپولیس مادرزادی (جینجوال گرانولار سل تومور)

یکی دیگر از تورمهای داخل دهانی  اپولیس مادرزادی است.

• به ندرت ایجاد شده و بصورت یک تورم پایه دار و ندولار در نوزادان تازه بدنیا آمده دیده  می شود .
• معمولاً در قدام ماگزیلا دیده می‌شود.
• نسبت زن به مرد ۱۰ به ۱ است.

تست‌های تشخیص:

• بیوپسی و آزمایش هیستوپاتولوژی

۳- ضایعات عفونی

انواع آبسه دور لوزه‌ای را بشناسید!

اتیولوژی:

• عفونت از کریپت لوزه‌ها یا فضای بالای لوزه‌ها ناشی می شود .
• ممکن است در اثر انتشار عفونت پری کرونیت، از یک دندان عقل پایین ایجاد شود .
• درد
•  اشکال در بلع
• گلو درد
• تب

نشانه ها:

1.   لنفوآدنوپاتی سرو گردنی
2.   تب (دمای بالا)
3.   احتمال تریسموس (محدودیت در باز کردن دهان)
4.   زبان کوچک جابجا شده است .
5.   زبان باردار است و با halitosis (بوی بد دهان) مشخص می‌شود.
6.   تورم و اریتم ناحیه لوزه‌ای ـ ستونک‌های لوزه‌ای و نواحی کام دیده می شود.
7.   تورم ممکن است از میدلاین بگذرد.
8.   تنگ شدن مجرای حلق :

نکته: بیماران با آبسه دوره لوزه ای باید فوراً به  بخش جراحی فک و صورت یا گوش و حلق و بینی ارجاع داده شود.

برای درمان، مناطق درگیر باید درناژ شود و آنتی بیوتیک تجویز گردد چون ممکن است انتشار بیشتر عفونت منتهی به درگیری راههای هوایی شود.

 دمل / کورک:

• یک عفونت پوستی است که  بدلیل استرپتوکوک ارئوس ایجاد می شود.
•  تورم دردناک روی صورت و گردن

نشانه ها

•  تورم دردناک، گرم قرمز پوست که می‌تواند به طرف بافت‌های زیرین مثل فک پایین حرکت کند.
•   اگر چرک جمع شده باشد می‌تواند مواج باشد.

نکته: این ضایعه را می توان از یک عفونت دندانی افتراق داد زیرا:

•   هیچ تاریخچه‌ای از درد دندان وجود ندارد.
•   هیچ پاتولوژی داخل دهانی مرتبط با دندان وجود ندارد.
•  هیچ تندرنس از دندان دردق یا صدای بم دردق وجود ندارد و هیچ علامت رادیوگرافی از اتیولوژی دندانی دیده نمی‌شود.
•  بنابراین مهم است که بیمار باید  برای درمان به پزشک عمومی ارجاع داده شود تا  آنتی بیوتیک مناسب و نیز درناژ تورم جهت خروج چرک انجام شود.

عفونت غدد بزاقی:

یکی دیگر از تورمهای داخل دهانی عفونت غدد بزاقی است.

•  تورم غدد بزاقی ممکن است به علت عفونت ویروسی باشد مثل اوریون، سیتومگالو ویروس و HIV.
•  تورم غدد بزاقی همچنین ممکن است در سندروم شوگرن و سارکوئیدوز و در اثر تغییرات نئوپلاستیک بدخیم یا خوش خیم دیده شود .

عفونت های  باکتریال غدد بزاقی معمولاً به علت استرپتوکوکهای دهانی، استافیلوکوک اورئوس یا باکتریهای بیهوازی دهان ایجاد می‌شود. ۲ نوع عفونت باکتریال شرح داده شده.

سیال آدنیت باکتریال حاد:

یکی دیگر از علل تورمهای داخل دهانی سیال آدنیت باکتریال حاد است.فاکتورهای متعدد کننده شامل سنگهای مجرای بزاقی، دهیدراتاسیون و بیماران ناتوان مثل بیماران با جراحی شکمی بزرگ می باشد.

•   به نظر می رسد که علت این ضایعه ، کاهش جریان بزاق باشد .
•  هم‌چنین در بیماران با سندروم شوگرن وزروستومیا (خشکی دهان بدلایلی مثل دارو یا رادیوتراپی اتفاق می‌افتد)

علائم :

•   تورم دردناک غدد بزاقی
•   خشکی دهان
•   تندرنس و قرمزی احتمالی پوست روی غده مبتلا
•   خشکی
•   تب
•  چرک ممکن است داخل دهان دیده شود یا وقتی غده بزاقی ماساژ داده می‌شو. از مجرای آن  خارج شود.

تست های تشخیصی:

•   کشت و تست حساسیت آنتی بیوتیک از هر گونه چرک خارج شده.
•  در صورت رفع علائم حاد با آنتی بیوتیک تراپی، سیالوگر افی برای بررسی سیستم مجرای غدد بزاقی و ساختمانهای آسینار غده بزاقی انجام می‌شود.

 سیال آدنیت مزمن باکتریال:

یک شرایط التهابی خفیف است که معمولاً همراه با انسداد مجرای غده می‌باشد.

•   غده تحت فکی نسبت به پاروتید بیشتر مبتلا می‌شود
•   تشدید بیماری منجر به سیال آدنیت باکتریال حاد منتهی می‌شود.
•   معمولاً یکطرفه است.

علائم :

•   نحوه درگیر دچار توترم حساس و عود کننده می شود .
•   یک طعمه شور ناخوشایند در دهان
•    غده بزاقی بزرگ و حساس
•   در طی بدتر شدن شرایط، در صورت ماساژ دادن غده چرک از مجرا خارج می‌شود.

تست‌های تشخیصی:

•   سیالوگرافی
•  شایع‌ترین علت تورم حاد و مزمن غدد بزاقی در بزرگسالان در مجرا، وجود سنگ بزاقی است (سیالولیت) که باعث انسداد جریان بزاق بوسیله مسدود کردن مجرای غده می‌شود.
•   غده تحت فکی بیشتر درگیر است.
•   معمولاً یکطرفه است.
•   سنگهای متعدد ممکن است در غده یا مجرای آن ایجاد شود.
•  مسدود شدن جریان بزاق به عفونت حاد منجر می‌شود و ممکن است باعث تغییرات اماسی مزمن در غده بزاقی گردد.

 بیماری‌های غدد بزاقی همراه با HIV 

یکی دیگر ازعلل تورمهای داخل دهانی تورم غدد غدد بزاقی همراه با اچ آی وی است.

•   جزء گروه II ضایعات که کمتر در HIV شایع هستند می باشد .
•   در کودکان و بزرگسالان ندرتاً دیده می‌شود.
•   بصورت تورم غده پاروتید را نشان می‌دهد.

علائم :

• تورم بدون درد یکطرفه یا دو طرفه غده پاروتید.
• خشکی دهان ممکن است وجود داشته باشد.
• خشکی دهان ممکن است بدون تورم غدد بزاقی در بیماران HIV دیده شود.
•   تورم سفت بدون درد در غده پاروتید.
•   افراد میانسال و جوانان مبتلا می‌شوند. (در مقایسه با سندرم شوگرن)
•   لنفادونوپاتی ژنرالیزه ممکن است وجود داشته باشد.

تستهای تشخیصی:

•  CT اسکن تغییرات کیستیک متعدد در داخل غده پاروتید را معمولاً بصورت دو طرفه نشان می‌دهد
•   پیوپسی از غده بزاقی لبی ممکن است انفیلتراسیون لنفوسیتی را نشان دهد.
•   سایر تغییرات دهانی همراه با عفونت HIV ممکن است دیده شود.
•  تست آنتی بادی علیه HIV بعد از یک مشاوره مناسب ممکن است لازم باشد.

تشخیص انواع تورمهای داخل دهانی نئوپلاستیک

 اسکواموس سل پاپیلوما:

معمولاً بصورت یک ضایعه منفرد در روی کام دیده می‌شود اما در هر جایی از دهان ممکن است دیده شود. در ارتباط با HPV گزارش شده است.

علائم :

• بصورت یک تورم بی درد است.
• ممکن است پدانکوله یا سی سایل باشد.
• نمای‌گل کلمی‌ با سطح سفید یا صورتی دارد که بستگی به درجه کراتینیزاسیون می‌باشد.
• دیسپلازی در این ضایعه دیده نمی‌شود و تغییرات بدخیمی هم‌چنین گزارش نشده است.

تست های  تشخیصی :

• بیوپسی اکسیژنال و هیستوپاتولوژی می‌باشد.

تومورهای خوش خیم بافت همبند شامل چه مواردی میشود؟

 فیبروما:

• نسبت به سایر ضایعات هیپرپلاستیک دهان شیوع کمتری دارند.
•  از نظر کلینیکی شبیه پولیپ فیبرواپتیلیالی است.
• تورم بی درد می‌باشد.
• تورم پدانکوله یا سی سایل صورتی، سفت، که بیشتر در کام یا لثه دیده می‌شود.

تستهای تشخیصی:

•  بیوپسی اکسیژنال و بررسی هیستوپاتولوژیکی انجام می‌شود.

 لیپوما:

•  یک تومور خوش خیم سلول‌های چربی است.
•  به ندرت ، در داخل دهان مشاهده می گردد .
• تورم نرم و بی درد که غالباً روی گونه، مخاط باکال،‌لب و کف دهان دیده می‌شود.
• یک تورم متحرک ، نرم و زرد رنگ که ظاهر مواجی دارد (مواج کاذب است)

مشخصات انواع بیوپسی اکسیژنال و معاینه هیستوپاتولوژیکی

  استئوم:

این‌سندرم یک‌ اختلال‌ نادر فامیلیال‌ است که بصورت صفت اتوزوم غالب منتقل می‌شود که شامل: استئومای فکی متعدد، کیست اپیدرموئید،‌ لپیوم/فیبروم/ و ضایعات پیگمانته چشمی و پولیپ متعدد روده که پتانسیل بالایی جهت تغییرات بدخیمی دارد. هم‌چنین دندان‌های نهفته متعدد دارند. تمام بیماران با استئومای متعدد باید برای بررسی کامل از جهت وجود بدخیمی ارجاع شوند.

• تومور استخوانی خوش خیم با رشد آهسته است
• تورم سخت بی درد که بآرامی اندازه‌اش بزرگ می‌شود.
•  یک تورم استخوانی سخت منفرد است
•  استئومای متعدد در سندرم گاردنر اتفاق می‌افتد.
•   استئوما به انواع متراکم و اسفنجی تقسیم می‌شود.
•   معمولاً در زاویه مندیبل دیده می‌شود.
•   محل ضایعه به تشخیص آن از توروس کمک می‌کند.

تسـت تشـخیـصی:

• رادیـوگرافـی یک ضـایـعـه رادیـواپـک با حـدود مشخـص را نشان می‌دهد. 
• بیوپسی و معاینات هیستوپاتولوژی

انواع تومورهای اعصاب محیطی

 نوروفیبروما:

دربیماری ون رکلینیگ هاوزن (نوروفیبرو ماتوز متعدد) به صورت چندین تومور دیده می شود.

•   ممکن است منفرد باشد.
•   یک اختلال تکاملی در غلاف عصبی است.
•   می‌تواند بصورت اتوزوم غالب منتقل شود.
•   تغییرات بدخیمی به سارکوم در ۱۵-۵% موارد نور وفیبروماتوز دیده شده است.
•   تورم‌های پوستی باعث بدشکلی‌‌های وسیع می‌شوند (نوروماتوزفیلی)
•  عوارض شامل: عقب ماندگی ذهنی، صرع و فلج ناشی از درگیری سیستم نخاعی و مرکزی می‌باشد.
•   در دهان شایع نیست (تقریباً در ۵% موارد اتفاق می‌افتد)
•   تومورهای پوستی درسن بلوغ ظاهر می شوند.

علائم :

• تورم بدون درد بافت نرم در زبان و لثه معمولاً دیده می شود.
• ضایعات پوستی ممکن است باعث خارش شوند.
• وقتیکه با عصب دندانی تحتانی و دیگر اعصاب در ناحیه سر و گردن درگیر شده باشند. درد صورتی، کری و پارستزی (تغییر حسی) اتفاق می‌افتد.
• پیگمانتاسیون پوست (کافئولیت) نیز وجود دارد. اینها در ابتدای زندگی ظاهر شده و تبدیل به تومورهای پوستی می‌شوند.
•   تورمهای نرم متعدد که ممکن است به صدها عدد برسد.
•   در دهان تورمهای پدانکوله نرم دیده می‌شود.
•   روی لثه ممکن است به شکل سی سایل دیده شود.
•   در هر جای بدن ممکن است دیده شود.
•   تومورها به اطراف قابل حرکت بوده ولی در مسیر عصب متحرک نیستند.

تست تشخیصی:

•  ضایعات‌منفرد را می توان خارج نموده و برای معاینه هیستوپاتولوژیکی فرستاده شوند.
•  ضایعات متعدد شبیه آنچه که در بیماری روان رکلینگ هاوزن دیده می‌شود  وقتی که باعث علامت  شده باشد باید درمان شوند و زیرا قطع کردن تمام ضایعات رشد کرده ، عملی نمی‌باشد.
•   هنگامیکه استخوان هم درگیر شده است رادیوگرافی پانورامیک نواحی رادیولوسنت شبیه کیست را نشان می‌دهد.

 نکته: به علت شیوع تغییرات بدخیمی، بیماران در مواردی که ضایعات دهانی دارند، باید علاوه بر دندانپزشک، بوسیله پزشک یا متخصص پوست نیز معاینه شوند.

گرانولر سل میوبلاستوما (گرانولرسل تومور):

 گمان می‌شود  که منشإ عصبی دارد. 

نشانه ها :

• یک تورم بی درد که بطور شایعی در زبان دیده می‌شود.
• یک تورم بی درد، سفت با سطح صاف سفید/خاکستری رنگ می‌باشد.

تستهای تشخیصی:

• بیوپسی اکسیژنال و هیستوپاتولوژی

 اسی فاینگ فیبروما (سمنتواسی فاینگ فیبروما):

•  یک ضایعه با حدود مشخص در فک شامل بافت فیبروزه، استخوان و دیگر بافت‌های معدنی شده شبیه سمان می‌باشد از لحاظ هیستولوژیکی به فیبروز دیسپلازی شبیه است که در تشخیص افتراقی آن قرار می‌گیرد.
• این ضایعه حدود مشخص دارد در حالیکه فیبروز دیسپلازی حدود نامشخص داشته و در استخوان نرمال مدفون شده است.
•   معمولاً در محدوده سنی ۴۰-۲۰ سال دیده می‌شود

نشانه‌ها:

• یک تورم بی درد در فک با رشد آهسته می باشد.
• شایع‌ترین محل آن در نواحی مولر/پره مولر مندیبل است.
• یک تورم سخت بی درد که باعث گسترش کورتکس باکال و لینگوال می شود .

تست های تشخیصی:

رادیوگرافی:

•   ضایعه لوسنت با حدود مشخص و با مارژین اپک می‌باشد.
•   در درون ضایعه مواد کلسیفیه اپک وجود دارد.
•   گرچه معمولاً‌رشد آهسته‌ای دارد در برخی بچه‌ها و جوانان رشد سریعی دارد.
•   میزان عود ضایعات با رشد سریع در نوجوانان و بچه‌ها تا ۶۰% می‌باشد.
•   بیوپسی و معاینات هیستوپاتولوژی نیاز می‌باشد.

ضایعات بدخیم چه خصوصیاتی دارند؟

ضایعات بافت اپی تلیالی اسکواموس سل کارسینوما:

•  تظاهرات کلینیکی متنوعی دارد.
•  می تواند بصورت یک تورم بی درد ظاهر شود .
•  یا اینکه بصورت یک ناحیه زخمی است که ابتدا بی درد می‌باشد اما اگر درگیری عصبی ایجاد نماید یا عفونی شود می‌تواند باعث درد شدید ‌شود.
•  ممکن است بصورت یک پچ سفید (لکوپلاکیا) یاقرمز اریتروپلاکیا) ظاهر ‌شود.
•  یک تورم با حدود سخت (سختی غیر نرمال بافت) و با چسبندگی به ساختمانهای زیرین می‌باشد.
•  وقتیکه زبان درگیر می‌شود حرکت زبان کاهش می‌یابد و زبان در کف دهان ثابت قرار می‌گیرد.
•  لمس غدد لنفی ناحیه‌ای ضروری است. در ۳۰% افراد درگیری لنفی داریم.
•  غدد لنفی بزرگ شده سفت یا سخت و غیر حساسند و ممکن است به بافت‌های نزدیک ثابت شده باشند.

   وروکوس کارسینوما:

از طریق بیوپسی و هیستوپاتولوژیکی می‌باشد. درمان برای وروکوزکارسینوما جراحی است زیرا تغییرات بدخیمی در ضایعاتی که رادیوتراپی شده بودند، گزارش شده است.

•   یک scc با رشد آرام خفیف روی مخاط دهان یا روی پوست می‌باشد.
•  موضعاً مهاجم است و بطور شایعی در وستیبول باکال افرادیکه تنباکوی جویدنی مصرف می‌کنند، دیده می‌شود.

علائم :

•   معمولاً بی درد است.
•   بصورت تورم ضخیم و سفید زگیلی می‌باشد.
•   چین‌های ضخیم و سفید رنگ بافت اپی تلیال
•   ضایعه گل کلمی زگیلی
•   متاستاز ندارد.

 بازال سل کارسینوما  /زخم rodent:

• یک تومور پوستی است
• در دهان اتفاق نمی‌افتد
• در افراد مسن‌تر، بویژه کسانی که شغل آنها در فضای آزاد است ، یا در ساکنین آب و هوای گرم ،  بیشتر اتفاق می‌افتد .
• اشعه ماورای بنفش و نور خورشید از عوامل اتیولوژیک اصلی این بیماری می باشند .
•  بازال سل کارسینومای  متعدد خالدار به همراه ادنتوژنیک کراتوسیت نشانه هایی از سندرم بازال سل نووس می‌باشد (سندرم گورلین و گولتز).

علائم :

•  یک تورم بی درد با رشد آهسته بر صورت و لب می‌باشد .
•  یک تورم ندولار که ممکن است زخمی شده باشد . لبه های ضایعه بصورت برآمده ، گرد و مروارید شکل است .
•  موضعاً مهاجم و مخرب است.

تشخیصی:

• بیوپسی اکسیژنال و هیستوپاتولوژی

انواع ضایعات بافت همبند

استئوسارکوما:

•  شایع‌ترین تومور بدخیم اولیه استخوان است.
•  شبیه دیگر سارکومها متاستاز آن بیشتر از طریق خون است تا از طریق لنف.
•  ندرتاً فکین را درگیر می‌کند.
•  در مندیبل شایعتر است.
•  مردان بسیار بیشتر ار زنان مبتلا می‌شوند.
•  معمولاً بین سنین ۴۰-۳۰ سال اتفاق می‌افتد.
•  ممکن است عارضه بیماری پاژت یا رادیوتراپی باشد.
•  یک تومور مهاجم سریع با درجه عود بسیار بالا باشد.

علائم :

•  یک تورم دردناک با رشد سریع است.
•  قوام آن سفت یا سخت است.
•  محدودیت باز شدن فک
•  یحسی لب پایین
•  از دست دادن دندان‌ها
•  یک تورم سفت یا سخت فک است .
•  تریسموس
•  زخم مخاط که یک علامت دیر هنگام است
•  لقی غیر طبیعی دندان

تست‌های تشخیص:

-رادیولوژی

•  در تومورهایی که به علت تشکیل استخوان نئوپلاستیک عمدتاً رادیو اپک هستند، تظاهرات مختلف همراه با تخریب نامنظم استخوان ( بصورت رادیولوسنسی ) مشاهده می شود.
•  در صورتی که پریوستیوم استخوان بعلت پرفوراسیون صفحات کورتیکال حالت برجسته پیدا کرده ترابکولهای عمودی استخوان به شکل اشعه خورشید ( Sunray )  دیده می شوند.
•  بیوسپی و آزمایشهای هیستوپاتولوژیک

شناسایی انواع تومورهای نادر بافت همبند فکین 

 کندروسارکوما:

• شایع‌ترین محل آن در قسمت قدامی ماگزیلا است (تقریباً ۶۰% موارد )
• درد- تورم – لقی دندان‌ها
•   یک تورم سفت یا سخت
•   کج شدن و لقی دندان‌ها

تست‌های تشخیصی:

-رادیوگرافی

•  رادیـوگـرافـی‌هـا یـک‌ ر‌ادیـولـوسنسـی ‌مـولتـی ‌لاکـولـر بـا حـاشیـه ‌نـامشخـص(poorly cicum scribe را نشان می‌دهند
•  بیوپسی و معاینه هیستولوژیکال
•  تشخیص بین حالت و تومورهای خوش خیم و بدخیم می‌تواند مشکل باشد.
•  کندرو سارکوما به ندرت متاستاز می‌دهد ولی عود موضعی آن شایع است بطوریکه نسبت به تومور اصلی مهاجم تر خواهد بود .

 رابدومیوسارکوما:

•   تومور بدخیم بافت عضله صاف می‌باشد
•  به ندرت در حفره دهان یافت می‌شود ولی شایع‌ترین سارکوما بافت نرم سرو گردن است.
•  در کودکان زیر ۱۰ سال دیده می‌شود

علائم :

•  تورم بدون درد که معمولاً در کام نرم است.
• تورم نرم با رشد سریع است.
• ممکن است حالت تورم چندگانه داشته باشد مثل خوشه انگور ( بوترویید را بدومیوسارکوما)
• تست‌های تشخیصی
• بیوپسی و معاینه هیستوپاتولوژی

فیبرو سارکوما:

•   خیلی به ندرت در فکین و بافت های نرم دهان دیده می‌شود.
•   اغلب در مندیبل و در بزرگسالان اتفاق می‌افتد.
•   هم‌چنین می‌تواند در زبان و گونه یافت شود.
•   اغلب بیماران بین ۵۵-۳۰ سال سن دارند.

علائم :

•   سرعت رشد تورم ها متنوع می‌باشد
•   درد همراه با زخم و عفونت /خونریزی ثانویه حادث می‌شود
•   تورم صاف، لوبولار و سفت
•  در نتیجه پرولیفراسیون کلاژن و فیبروبلاست‌ها ممکن است حالت برجسته و گوشتی داشته باشد
•   ممکن است سطحش زخمی باشد

تست‌های تشخیصی:

• بیوپسی و معاینه هیستوپاتولوژیکال

تومورهای ثانویه

• معمولاً در زاویه فک پایین در، نتیجه متاستاز منتشر شده از راه جریان خون ایجاد می شود .
• تومورهایی که به فکین متاستاز می‌دهند بطور شایع‌ عبارتند از:‌ ششها (برونشها، سینه، پروستات، تیروئید و کلیه‌ها)
• ممکن است اولین تظاهرات کلینیکی یک تومور اولیه تشخیص داده نشده باشد

علائم :

• درد- تورم و بیحسی لب پایین وقتی عصب دندانی تحتانی درگیر است
• لقی دندان‌ها
•  ممکن است هم‌چنین بصورت یک تورم بافت نرم در محلی که دندان به تازگی کشیده شده است ، دیده شود که در این حالت تومور از درون حفره دندان بیرون زده است.

نشانه ها:

• بطور تیپیک یک بیمار مسن با یک تورم صورتی /دهانی سفت یا سخت است .
• در داخل دهان ممکن است به صورت یک تورم نرم ، غیرمنظم ، قرمز یا ارغوانی برخواسته از داخل یک ساکت دندان باشد

تستهای تشخیصی:

رادیولوژی (شکل ۷-۱۲)

• یک رادیولوسنسی نامنظم که ممکن است گسترده شود.
• بطور تیپیک، یک نمای بید خورده که شبیه استئومیلیت است را ایجاد می‌نماید.
• تومورهای ثانویه در پروستات معمولاً اسکلروتیک هستند (رادیواپاک)
• بیوپسی و معاینه هیستوپاتولوژیک
•  اگر تومورمتاستاتیک ثانویه تائید شود، بیمار باید جهت معاینه هماتولوژیک، رادیوگرافیک، پزشکی به منظور تعیین محل تومور اولیه ارجاع شود.

شکل ۷-۱۲ : تومورهای ثانویه در راموس فک پایین

(تومورهای غدد بزاقی)

1. تومورهای غدد بزاقی بوسیله WHO به تومورهای اپی‌تلیالی و غیر اپی‌تلیالی و غیر کلاسیفیه طبقه بندی می‌شوند.
2.  ۸۰% تومورهای غدد بزاقی در غده پاروتید رخ می‌دهند.
3.  درد و رشد سریع علائمی هستند که نشاندهنده بدخیمی هستند، عفونتها و آدنولنفوماها (توموروارتین) می‌توانند دردناک باشند.

۴- تومورهای داخل دهانی غدد براقی

تومورهای خوش خیم غدد بزاقی (تومورهای اپی تلیالی)

پلی مورفیک آدنوما:

• شایع ترین تومور غده بزاقی است.
• ۶۵% تومورهای پاروتید، ۶۰% تومورهای غده تحت فکی و ۴۵% تومورهای غدد بزاقی فرعی را شامل می‌شود.
• در غدد زیر زبانی بندرت دیده می‌شوند.
• در زنان بیشتر دیده می‌شود.
• اکثراًَ در سنین مابین ۵۰ تا ۶۰ سال دیده می‌شود.
• تومورهای غدد بزاقی کوچک در کام سخت، لبها و مخاط باکال رخ می‌دهند.
• نکته: گر چه یک تومور خوش خیم است، اما انفیلتراسیون کپسول که باعث ضخامتهای مختلف می گردد نیز شایع است.

نشانه ها :

• یک تورم نرم یا لاستیکی که ممکن است بصورت لبوله در آید.
• در داخل دهان، تورمها بر روی بافت‌های عمقی حرکت می‌نمایند.
• پوست یا مخاط روی تورم نرمال است  مگر اینکه تروماتیزه شود.
• تورم بدون درد و با رشد آهسته بطوریکه بیمار ممکن است سالها از وجود آن بی اطلاع باشد .

تست تشخیصی:

•  FNA برای مشاهده نمونه بافتی و معاینه میکروسکوپیک سلولها استفاده می‌شود.
• CT  نمای لبوله ای ازتومور را نشان می‌دهد و  بافت نرم مجاور را از بافت غده بزاقی افتراق می‌گذارد.
•  MRI
• سیالوگرافی برای تغییرات التهابی مزمن مفید است اما ارزش کمی در تشخیص تومورها دارد.
• بیوپسی اکسیژنال تومورهای پاروتید بدلیل ریسک گسترش سلول‌های تومورال منع استفاده دارد.
• تومورها اغلب از لحاظ توام موسینی هستند و می‌توانند به راحتی ترکیده شوند.
• این امر باعث عودهای متعدد ضایعه می‌شود.
• تغییرات بدخیمی ممکن است رخ دهد، گرچه غیرشایع است و اغلب در موارد عود ضایعه دیده می‌شود.

تومور وارتون (آدنولنفوما):

• تومور خوش خیم غدد پاروتید است .
• رشد آهسته دارد .
• نسبت ابتلاء مرد به زن ۳ به ۲ است
• ممکن است دو طرفه (۱۰%) یا چند کانونی یا ساده باشند. اغلب بیماران بیشتر از ۵۰  سال دارند.
• معمولاً یک تورم بدون درد است ‌گرچه بعضی موارد ممکن است در نتیجه کیستیک شدن تومور دردناک باشد.
• یک تورم نرم غده پاروتید

تست‌های تشخیصی

همانند پلئومورفیک آدنوما است .

 بازال سل آدنوما:

•  ۷۵% در غدد پاروتید و ۲۰% در لب بالا یافت می‌شود
•  ۱% همه تومورهای بزاقی را شامل می‌شود .
• همانند سایر تومورهای غدد بزاقی خوش خیم

کانالیکولار آدنوم:

• اغلب بیماران بالاتر از ۵۰ سال سن دارند
• بصورت تورم بدون درد در لب بالا ظاهر می شود .

تستهای تشخیصی:

• بیوپسی اکسیژنال و هیستوپاتولوژی

سایر تومورهای خوش خیم و نادر غدد بزاقی

شامل پاپیلوماهای مجاری، کلیرسل آدنوما، انکوسیتوما و پاپیلری سیست آدنوما

تشخیص انواع تومورهای بدخیم بزاقی

• یکی دیگر از علل تورمهای دخل دهانی تومورهای خوش خیم می باشند.
• کارسینومای غدد بزاقی نسبتاً ناشایع است.
• نزدیک به ۱% همه بدخیمی ها را شامل می‌شود.
• تومورهای غده بزاقی تحت فکی ، زیر زبانی و غدد بزاقی فرعی نسبت به پاروتید تمایل بیشتری به بدخیمی دارند.
• سمپتوم های درد، رشد سریع، غدد لنفی متورم و فلج صورتی (در تومورهای پاروتید) نشان دهنده بدخیمی اند.
• فیکس شدن به بافت های مجاور یک علامت بالینی شایع است.

هموکواپی درمویید کارسینوما:

• اغلب در غدد پاروتید اتفاق می‌افتد و ۵/۱ درصد از تومورهای پاروتید به حساب می‌آید
• انسیدانس نسبی بالاتری در غدد بزاقی فرعی دارد.۱۵-۱۰% از تومورها را شامل می‌شود. کام سخت شایع‌ترین محل درگیر است.
• در غدد بزاقی زیر زبانی دیده نمی‌شود
• بیشترین شیوع در بین سنین ۵۰-۴۰ سالگی است

علائم :

• ممکن است از نظر بالینی شبیه یک تومور خوش خیم پلئومورفیک آدنوما باشد.
• هر چند ممکن است باعث ایجاد درد، زخم و ضعف عصب فاشیال شود.
• تومورهای کیستیک ممکن است مواج باشند.
• زخم مخاطی ممکن است وجود داشته باشد.
• فلج عصب صورتی ممکن است در اپیدرموئیدکارسینومای پاروتید دیده شود.

تست های تشخیصی:

• CT و MRI
• آزمایش هیستوپاتولوژیک تشخیص را تأیید می‌کند و می‌تواند تومورها را‌ به انواع خوب دیفراسیه شده و خوب دیفراسیه نشده   (high grade) (low grad) طبقه بندی نماید.
• تومورهای High grade میزان عود بالایی دارند حدود ۸۰% و احتمال زنده بودن بیمار به مدت ۵ سال ، ۴۰% است.
• تومورهای low grade میزان عود کمتر از ۱۰% دارند و احتمال زنده بودن بیمار به مدت ۵ سال ، ۹۵ درصد است.

کارسینومای سلولهای آسینی:

• در ۸۵%  موارد در غده پاروتید یافت می‌شود
• به ندرت در غدد تحت فکی و زیرزبانی دیده می‌شود .
• نسبت ابتلای زن به مرد ۲ به ۱ است
• بیشترین احتمال وقوع در بیماران بالای ۷۰ سال است

نشانه ها:

• مانند تومورهای خوش خیم، است. تومورهایی که حاشیه نا مشخص دارند ممکن است فلج صورتی ایجاد کنند.
• تست های تشخیص
• مانند پلئومورفیک آدنوما
• معاینه هیستوپاتولوژی تشخیص را تائید می‌کند

 آدنویید سیستیک کارسینوما

• معمولاً در بیماران ۶۰ سال به بالا دیده می‌شود
• ۷۰% آدنویید سیستیک کارسینوماها در غده بزاقی تحت فکی و غدد بزاقی فرعی دیده می‌شود
• ۳۰ درصد تومورهای غدد فرعی به حساب می‌آید

علائم :

• در دو زخم پوست یا مخاط نسبت به پلئومورفیک  آدنومای شایعتر است
• فلج صورتی در تومورهای پاروتید شایعتر است
• معمولاً رشد  آهسته دارد هر چند ممکن است از نظر کلینیکی از پلئومورفیک آدنوما غیرقابل تشخیص باشد

تست‌های تشخیصی:

• مانند آنچه قبلاً شرح داده شد
• معاینه هیستولوژیکال تشخیص را تأیید می‌کند چون آدنوئید سیستیک کارسینوما یک نمای تشخیصی «پنیرسوئیسی» دارد.

• انتشار این تومور در امتداد و اطراف اعصاب یک علامت تیپیک است. (انتشار در محیط اعصاب و داخل اعصاب )
• انتشارتوموردرامتدادفضاهای مغز استخوان و کانال‌های استخوانی نیز اتفاق می‌افتد
• متاستاز دیر هنگام به گره‌های لنفاوی ناحیه ای و ششها می دهد .
• آدنو کارسینومای پلی مورف low grad
• در غدد بزاقی فرعی خصوصاً در کام اتفاق می‌افتد

علائم :

• تورم کامی بدون درد
•  یک تورم سفت که ممکن است بعداً زخمی شود.
• تومورها موضعاً مهاجم هستند
• به ندرت متاستاز می‌دهند
• انـواع‌ دیگـر کـارسینـومـای‌ بـزاقـی‌ شـرح‌ داده‌ شـده ‌شامـل ‌آدنوکارسینـومـا کارسینومای مجـاری بـزاقـی – S.C.C-basal cell Adenomarcimoma و کارسینومای تمایز نیافته. علایم و نشانه‌های کلینیکی همانند تومورهای بزاقی بدخیم می‌باشد.
• تشخیص با هیستوپاتولوژی تأیید می‌شود

تومورهای غیر اپی تلیالی چه خصوصیاتی دارند؟

کمتر از ۵% تومورهای غدد بزاقی ، غیر اپی تلیالی هستند.

همانژیوم:

• ممکن است  در زمان تولد ظاهر شود.
• در کودکان دیده می شود.
• یک تورم بی درد در غدد پاروتید است.
• یک تورم نرم و گاه آبی رنگ در پاروتید است.

تومورهای طبقه بندی نشده

 لنفوما:

یکی دیگر از علل تورمهای داخل دهانی لنفوما است.

• لنفومای اولیه غدد بزاقی نادرند.
• معمولاً یک قسمت از بیماری منتشر است.
• غدد پاروتید بیشتر درگیر می‌شوند.
• هم‌چنین در غده بزاقی تحت فکی و غدد بزاقی در کام دیده می‌شود .
• بیماران ۵۰ سال یا بیشتردارند
• نسبت ابتلای زن به مرد ۲ به ا است .
• در ۵% از بیماران مبتلا به  سندروم شوگرن دیده می شود .

علائم :

•  یک تورم با رشد سریع دردناک است .
• ضعف عصب فاشیال وقتی پاروتید درگیر است.
• یک تورم سفت غده
• ثابت شدن به ساختمانهای مجاور یک علامت دیر هنگام است
• ضعف عصب صورتی ممکن است وجود داشته باشد

تست‌های تشخیصی:

• مانند موارد قبل که توضیح داده شد.
• آزمایشات هیستوپاتولوژی تایید می‌کند که اغلب این ضایعات از  نوع غیر هوجکین می‌باشند.

بیماری هوجکین:

• به ندرت روی غدد بزاقی اثر می‌گذارد.
• نسبت ابتلای مرد به زن ۴ به ۱ است.
• پیک بیشترین شیوع سنی بین ۴۰-۳۰ سال است.

علائم :

• یک تورم بی درد غده بزاقی است.
• یک تورم نرم لاستیکی که بیشتر در اثر بیماری غدد لنفاوی مجاور ایجاد می شود تا خود غده بزاقی

تشخیص:

•  به ندرت در غدد بزاقی دیده می‌شود.
•  شایع‌ترین تومورهای اولیه شامل ملانوما و تومورهای پوستی اند.
• تورمهای داخل دهانی استخوانی

تومورهای داخل دهانی تومورهای ادنتوژنیک

یکی از علل شایع تورمهای داخل دهانی تومورهای ادنتوژنیک است.

 آملوبلاستوما:

یکی از تومورهای داخل استخوانی که باعث تورم داخل دهانی آملوبلاستوما است.

1. یک تومور ادنتوژنیک با منشا اپی تلیوم است.
2. نستباً نادر است و رشد آهسته دارد.
3. کمتر از ۱% همه تومورهای دهانی می‌باشد.
4. اغلب موارد در بیماران بین ۶۰-۳۰ سال است اما می‌تواند در کودکان و افراد مسن‌تر هم ایجاد شود
5. ۸۰% در فک پایین رشد می‌کند ۷۰% اینها در ناحیه مولرها و شاخه صعودی راموس می‌باشد.
6. ممکن است اولین یافته آملوبلاستوما در رادیوگرافی باشد.

علائم تومورهای ادنتوژنیک:

• در مراحل اولیه بدون علامت است.
• وقتی‌توموربزرگ‌می‌شود، یک تورم سخت در نتیجه اکسپنشن فک ایجادمی‌شود .
• دفورمیتی صورتی در تومورهای بزرگ.
• به ندرت ممکن است درد یا پاراستزی ایجاد شود.
• لقی دندان‌ها
• یک تورم استخوانی، سخت و غیر حساس است .
• در تومورهای بزرگ صدایی شبیه شکسته شدن پوسته تخم مرغ ممکن است ایجاد شود که مربوط به نازک شدن استخوان است .
• در نهایت ممکن است استخوان پرفوره شود همراه با اتساع به درون بافت‌های نرم مجاور سوراخ شود .
• دندان‌ها ممکن است لق شوند .

تستهای تشخیصی:

• رادیوگرافی
• معمولاً یا رادیولوسنسی چند حفره ای دیده می شود ولی در ۱۰% موارد ممکن است تک حفره ای باشد .
•  اگر همراه با دندان رویش نیافته باشد ممکن است شبیه یک کیست دنتی ژور باشد
• لبه های استخوانی حالت کنگره ای دارند .
• ریشه دندان‌های مجاور اغلب دچار تحلیل شده اند نمای دندانه موشی
• علاوه بر پانورامیک یک رادیوگرافی اکلوزالی اغلب مفید است. زیرا  ممکن است اتساع صفحات  لینگوال و باکال را نشان دهد
• انواع دیگر این بیماری شامل « نمای حباب صابونی» یا (( لانه زنبوری )) در رادیوگرافی است.

بیوپسی و معاینه هیستوپاتولوژیک

دو نوع از آملوبلاستوما شرح داده می‌شود، فولیکولار و پلکسی فورم. هردوی آنها حاوی سلول‌های شبه رتیکولوم ستاره‌ای شکل هستند. نرم کیستیک آن شایع است. آملوبلاستوما موضعاً مهاجم است و نیاز به جراحی وسیع برای جلوگیری از عود دارند.

نکته:

•  آملوبلاستومای یونی سیستیک در بیماران جوانتر (۳۰-۲۰ساله) و در ناحیه مولر سوم مندیبل یافت می‌شود
• دررادیوگرافی شبیه کیست‌های دنتی‌ژوراست، و ‌معمولاً همراه ‌با مولر سوم نهفته است.
• تشخیص با آزمایشات هیستوپاتولوژی تأیید می‌شود
• ممکن است با انوکلیشن و کورتاژ بطور موفقیت آمیزی نسبت به جراحی وسیع درمان شدند

 آدنوماتویید ادنتوژنیک تومور (قبلاً بعنوان آدنوآملوبلاستوما شناخته می‌شد)

یکی از علل تورمهای داخل دهانی آدنوماتویید ادنتوژنیک تومور است.

•  در زنان به نسبت ۲ به ۱ شایع تر است.
• یک تومور خوش خیم که معمولاً در بیماران ۳۰-۲۰ ساله یافت می‌شود
• در ناحیه کانین ماگزیلا یافت می‌شود

علائم :

• یک تورم و با رشد آهسته بی درد
• یک تورم سفت درماگزیلا

تست‌های تشخیصی:

• یک رادیولوسنسی با محدوده مشخص را نشان می‌دهد
• کلسیفیکاسیون داخل تومور ممکن است به صورت مواد رادیواپک ظاهر شود.

نکته: تمایز از آملوبلاستوما مهم است چون ادنوماتوئید ادنتوژنیک تومور فقط به انوکلیشن نیاز دارد و عود نمی‌کند

کلسیفانیگ اپی تلیال ادنتوژنیک تومور (CEOT)

یکی دیگر از علل تورمهای داخل دهانی کلسیفیکاسیون اپی تلیال ادنتوژنیک تومور است

• به عنوان تومور پیندبورگ هم شناخته می‌شود
• یک تومور نادر،‌خوش خیم اما موضعاً مهاجم است
• متوسط سن بیماران ۴۰ سال است
• مندیبل دو برابر ماگزیلا مبتلا می‌شود
• بیشترین محل وقوع در ناحیه مولرها یا پره مولرهاست
• اغلب همراه با دندان نهفته است
• یک تورم بی درد، استخوانی و سخت

تست‌های تشخیصی

رادیولوژی 

• یک لوسنسی نامشخص با حاشیه نا مشخص
• درون لوسنسی نواحی اپک در نتیجه کلسیفیکاسیون وجود دارد.
• ممکن است همراه با تاج دندان نهفته باشد.
• بیوپسی و آزمایش هیستوپاتولوژی
• رسوبات شبه آمیلویید و سلول‌های ژانت چندهسته‌ای دیده می شوند.
• ممکن است شبیه یک کارسینومای کم تمایز یافته باشد که در این موارد باید تشخیص داده شود.

 آملوبلاستیک فیبروما:

یکی دیگر از علل تورمهای داخل دهانی آملوبلاستیم فیبروما است. یک تومور خوش خیم نادر که افراد جوان را مبتلا می‌کند و تمایز دادن آن از آملوبلاستوما مهم است چون موضعاً مهاجم نیست.

علائم :

• تورم بی درد و با رشد آهسته
• یک تورم سخت معمولاً در ناحیه پرمولر و مولرهای مندیبل

تست‌های تشخیصی:

رادیولوژی

• یک لوسنسی مولتی لاکولاریا یونی لاکولار دیده می شود .
• بیوپسی و آزمایش هیستولوژی
• بعضی ضایعات ممکن است حاوی دندان باشد که «آملوبلاستیک فیبرودنیتنوما» نامیده می‌شوند

سایر تومورهای ادنتوژنیک نادر شامل:

 ادنتوژنیک میکسوما:

• یک تومور خوش خیم ادنتوژنیکی با منشاء مزانشیمی است .
• روی افراد جوان اثر می‌گذارد و رشد آن  در ابتدا ممکن است سریع باشد.
• موضعاَ مهاجم است و نیاز به جراحی وسیع دارد.
• در نتیجه انفیلتراسیون موضعی ، عود رایج است.
• در ناحیه  تومور، معمولاً یک دندان غایب وجود دارد.

علائم :

• یک تورم بی درد فک است .
• لقی دندان‌ها
• یک تورم سفت یا سخت
• وقتی ریشه دندان‌ها متأثر می‌شوند دندان دچار لقی می‌شود

تست‌های تشخیصی:

رادیولوژی

• یک لوسنسی مولتی لاکولار با نمای حباب صابونی شبیه آملوبلاستوما است .
• ریشه‌های دندان‌های مجاور معمولاً به آهستگی تحلیل می‌روند.
• بیوپسی و هیستوپاتولوژی
• برای تائید تشخیص مورد نیاز است.

ادنتوژنیک فیبروما:

یکی دیگر از علل تورمهای داخل دهانی ادنتوژنیک  فیبروما تومور است.

• یک تومور خوش خیم نادراست.
• در مندیبل شایعتر است.
• انفیلتره نمی‌شود و می‌تواند با یک جراحی ساده درمان شود

علائم :

• یک تورم بی درد و با رشد آهسته است .
• یک تورم سفت یا سخت است .

تست‌های تشخیصی:

رادیولوژی

• یک رادیولوسنسی یونی لاکولار با محدوده مشخص (well defined) در مناطق با دندانی فک دیده می شود .
• بیوپسی و آزمایش هیستوپاتولوژی به تشخیص قطعیت می‌بخشد

چروبیسم:

یکی دیگر از علل تورمهای داخل دهانی چروبیسم است.

• یک بیماری ارثی اتوزوم غالب است.
• درمردان دو بار شایعتر است
• تورم قرینه مندیبل بین ۲ تا ۴ سالگی ظاهر می شود .
• معمولاً زاویه مندیبل درگیر می‌شود
• تورم در طول بچگی بزرگ می‌شود و سپس کوچکتر می‌شود
• درگیری ماگزیلا باعث پرشدگی گونه‌ها شده و یک صورت گوشتالو بوجود می‌آورد که نمای فرشته به چهره فرد می‌دهد

علائم :

• تورم بی درد فکین
• تورم وسیع مندیبل ممکن است باعث مشکلاتی در صحبت و بلع شود.
• دندان‌ها ممکن است جابجا شده یا لق شوند.
• تورم قرینه، سفت یا سخت مندیبل و صورت است .
• حالت گوشتالو صورت
• سفیدی چشم در زیر عنبیه ، بدلیل ضایعات ماگزیلاری که کف کاسه  چشم را جابجا می‌نمایند، قابل مشاهده می‌شود.
• لنف آدنوپاتی تحت فکی بدلیل هیپرپلازی راکتیو دیده می‌شود.
• از دست دادن زودرس دندان‌های شیری وجود دارد.
• دندان‌های دائمی نروئیده وجود دارد.
• اشکال در تکامل دندان‌های دائمی دیده می‌شود.
• جابجایی دندانها دیده می شود .

آزمونهای تشخیصی:

• رادیولوسنسی های چند حفره ای
• ضایعات دوطرفه که زاویه مندیبل را درگیر کرده اند .
• ممکن است شبیه به کیستهای چند حفره ای باشند .
• درگیری سینوس ممکن است بصورت رادیواپاسیتی دیده شود .
• بیوسپی و آزمایشات هیستوماتولوژیک
• سلولهای انت چند هسته ای در یک بسته عروقی فیبروزه دیده می شوند.

این حالت به کمک موارد زیر از دیسندری فیبرو تشخیص داده می شود :

• وجود سلولهای ژانت در بیوسپی
• وجود ضایعات متقارن
• شروع زودتر ضایعات
• سابقه فامیلی چروبسیم
• چون این بیماری خود محدود شونده است ، درمان آن فقط در ضایعات گسترده که نیاز به جراحی محافظه کارانه دارند ، انجام  می گیرد . در مان باید تا زمان بلوغ که شدت بیماری تخفیف می یابد، به تعویق افتد.

مطب تخصصی دندانپزشکی پاسداران با ارائه درمان‌های ترمیمی و زیبایی، لامینیت، عصب‌کشی(اندو)، جراحی لثه، جراحی دندان عقل، جراحی ضایعات و کیست‌های دندانی(اپیکو)، جرمگیری و بورساژ دندانی، سفید کردن دندانها (بلیچینگ)با لیزر و… در خدمت شما است، چنانچه قصد انجام ایمپلنت را دارید برای دریافت نوبت با شماره های موجود در سایت تماس بگیرید.