دردهای سر، صورت و دندان را اشتباه نگیرید!

دردهای سر و صورتی و درد دندان اشتباه می شوند؟

دردهای سروصورتی بعضی اوقات با درد دندان اشتباه می شوند .بیماران به اشتباه جهت درمان دردهای سروصورتی به درمان درد دندانی می پردازند.

یکی از عواملی که باعث دردهای سروصورت می شود و با درد دندان اشتباه می شود نورالژیها می باشند که به انواع زیر تقسیم می شوند.

نورالژی عصب سه قلو ( تری ژمینال )

درد ناگهانی و بسیار شدید که فقط چند ثانیه طول می کشد ، همراه با دوره های عود متعدد که در عصب سه قلو ( تری ژمینال ) پخش می شود .

همانطور که در شکل ملاحظه می فرمایید درد در مسیرعصب سه قلو(رنگ زرد) رخ می دهد که کی تواند باعث درد در زیر چشمها ،درد در ناحیه فک بالا یا درد در ناحیه فک پایین شود.در بسیاری از موارد دردهای شبیه دندان درد در فک بالا یا فک پایین ایحاد می نماید که بیماران به اشتباه دندان خود را عصب کشی نموده یا انرا می کشند ولی درد انها کاهش نمی یابد. یک شرایط نادر است که محدود به افراد میانسال و مسن می باشد .

اگر در بیماران زیر ۴۰ سال دیده شود نشان دهنه یک بیماری پاتولوژی زمینه ای جدی است . تقریباً ۳% بیماران با نورالژی عصب سه قلو ( تری ژمینال ) ، مالتیپل اسکلروزیس دارند. همه بیماران با نورالژی عصب سه قلو ( تری ژمینال ) باید تحت معاینه سیستم عصبی صورت بخصوص اعصاب جمجمه ای قرار بگیرند . ( فصل ۴‌) نورالژی عصب سه قلو ( تری ژمینال ) درخانم ها ۲ برابر آقایان شایع تر است . سمت راست بیش از سمت چپ تحت تاثیر است . بصورت نادر (۴%) درد ممکن است بصورت دو طرفه ظاهر شود .

اتیولوژی های نورالژی عصب سه قلو ( تری ژمو ) شامل ، دمیلینه شدن شاخه های عصبی، تحت فشار قرار گرفتن عروقی گنگلیون عصب سه قلو ( تری ژمینال ) ، تروما یا عفونت عصب و ایدیوپاتیک می باشد .

تاریخچه پزشکی

ممکن است با مالتیپال اسکلروزیس همراه باشد .دردهای سرو صورتی و درد دندان  باید از هم افتراق داده شوند.

علائم ( تشخیص بوسیله تاریخچه است )

درد یکطرفه کوتاه مدت ( چند ثانیه ) که در منطقه و محل خاصی قابل پیش بینی است.

مشخصات درد شامل :

-درد بطور مشخص ، محدود به یکی از سه شاخه عصب سه قلو ( تری ژمینال ) است . درد بیشتر در شاخه های دوم و سوم عصب سه قلو رخ می دهد .

-یک منطقه ماشه ای (  Trigger Zone )  در امتداد عصب سه قلو تری ژمو ممکن است وجود داشته باشد . منطقه ماشه ای ممکن است مابین دوره های حملات ، مقاوم باشد. فقط فشار ملایمی بر روی منطقه ماشه ای باعث ایجاد درد شدید می شود . بیمار ممکن است منطقه ماشه ای روی صورت خود را لمس و یا اصلاح نکند تا اینکه حملات درد رخ ندهد . اگر منطقه ماشه ای حفره دهان را دیگر نمایند .

-صحبت کردن و بلعیدن ممکن است محدود شود.هر یافته عصبی غیر از وجود منطقه ماشسه ای باعث شک در تشخیص نورالژی عصب سه قلو (تری ژمو ) می باشد . درد نورالژی عصب سه قلو (تری ژمو ) هرگز از خط میانی صورت نمی گذرد و معمولاً از یک شاخه عصبی به شاخه عصبی به شاخه عصبی دیگر منتقل نمی شود . درد بصورت تیز و خنجری و شبیه (( شوک الکتریکی ))و یا (( سوزن گرم قرمز )) توصیف می شود . شروع ناگهانی ،کوتاه مدت و بهبود سریع دارد .

-یک سری ضربات خنجری در طی چند دقیقه رخ می دهد که بوسیله یک درد گنگ که ممکن است برای چند ساعت طول بکشد ادامه می یابد . حملات ناگهانی در اولین ساعات بعد از بیداری رخ می دهد . درد نورالژی تری ژمو بصورت حملات تکرار شونده است . بیماران دوره های فاقد درد را نیز تجربه می کنند پسرفت بیماری ممکن است برای روزها ،‌هفته ها ، ماهها و یا سالها طول بکشد . از لحاظ تشخیصی ، نورالژی عصب سه قلو ( تری ژمو ) بر روی خواب اثری ندارد .

نشانه ها :

درد شدید شبه دندانی کوتاه مدت در نواحی فک بالا یا پایین که چند ثانیه تا حداکثر جند دقیقه طول می کشد و بعد خوب می شود.درد با لمس پوست ناحیه صورت رخ می دهد.

درمان

بیمار را به متخصص بیماریهای دهان یا متخصص اعصاب رجوع دهید . کار با مازپین و فنی توئین ممکن است استفاده شود اگر درد کنترل نشود کرایوتراپی ، برش جراحی ترموکواگولاسیون عصب محیطی وقتی که عصب از سوراخ عصبی خارج می شود ممکن است انجام شود .

درد قبل از نورالژی تری ژمینال

-ممکن است در بیش از ۲۰% بیمارانی که از نمراژی عصب سه قلو ( تری ژمو ) رنج می برند ، گزارش شود .

-بصورت یک دندان درد متوسط در غیاب هرگونه علامتهای دندانی دیده می شود .

-این بیماری به سمت نورالژی عصب سه قلو ( تری ژمو ) پیشروی می نماید .

-دردهای سرو صورتی و درد دندان  باید از هم افتراق داده شوند.

نورالژی زبانی حلقی ( گلوسوفارنژیال )

شیوع آن بسیار کمتر از نورالژی عصب سه قلو ( تری ژمینال ) است .

افراد میانسال و مسن بیشتر مبتلا می شوند .بیماران درد را در نواحی عقب زبان،حلق و گلو مطابق مسیر مشخص شده در تصویر نشان می دهند. احتمال هرگونه پاتولوژی زمینه ای ( بخصوص مالتیپل اسکلروزیس ) باید رد شود.

تاریخچه پزشکی

احتمال وجود مالتیپل میلوما و مالتیپل اسکلروزیس وجود دارد .

علائم :

درد مشابه نورالژی عصب سه قلو ( تری ژمو ) است اما در عصب حلقی زبانی بجای عصب سه قلو ( تری ژمو ) اثر می گذارد .

دو نوع توزیع درد در این بیماری شناخته شده است .

۱- گوشی ( درد درناحیه گوش )

۲- حلقی ( درد در ناحیه زاویه فک گلو و گردن )

منطقه ماشه ای در ناحیه دهانی حلقی قرار دارد و حملات ناگهانی ممکن است بوسیله بلع شروع شود .

نشانه ها :

الگوهای مربوط به درگیری عصب واگ گاهی اوقات رخ می دهد ( مثل استفراغ ، برادی کاردی ، در حلال حملات ناگهانی )

درمان :

جهت درمان به متخصص ارجاع دهید ..دردهای سرو صورتی و درد دندان  باید از هم افتراق داده شوند.

زونـا چیست؟

 تنها درد غیر دندانی که شبیه درد پالپی می باشد ( فصل ۵ را ملاحظه فرمائید ) .

زونا یک التهاب ویروسی در ریشه خلفی گانگلوین عصبی است که در یک یا دو شاخه عصبی حسی رخ می دهد .

 زونا در بچه ها سبب آبله مرغان می شود . اما ( مشابه هرپس ) در گانگلیون حسی نهفته است تا اینکه دوباره فعال شود .

دوباره فعال شدن ویروس در بزرگسالان باعث زونا می شود . بیماری شایع است اما بطور عمده به بزرگسالان بیش از ۶۰ سال محدود است .

در ناحیه عصب سه قلو ( تری ژمو ) ، شاخه افتالمیک بیشتر تحت تاثیر قرار می گیرد.

اگر شاخه های دوم و سوم عصب سه قلو ( تری ژمو ) درگیر شود بیمار ممکن است به دندانپزشک مراجعه نماید .

تاریخچه پزشکی

زونا می تواند در افراد مسن رخ دهد . در جوانان و بچه ها ، که ضعف سیستم ایمنی ( مثل بیماری HIV ) دارند می تواند زمینه ساز بیماری زونا باشد ( بخصوص در موارد شدید و یا عود کننده )

علائم :

-درد سوزشی ، عمیق ، یکطرفه و شدید در فاز مقدماتی ، چند روز قبل از بروز راشهای پوستی و وزیکولها وجود دارد .

-وزیکولها در روی پوست ترکیده و پوسته می بندند اما بصورت زخم های کم عمق در دهان باقی می مانند .

-وزکولها و زخم ها بصورت مشخص یکطرفه هستند .

-بیمار دارای تب است و احساس نامطلوبی دارد . اگر دهان درگیر شود درد وجود خواهد داشت و در بلغ ایجاد مشکل می نماید .

-اگر شاخه ماگزیلاری عصب سه قلو ( تری ژمو ) درگیر شود ، کام سخت و نرم بصورت یکطرفه تحت تاثیر قرار می گیرد .

-اگر شاخه مندیبولار گرفتار شود ، ضایعات مخاطی یکطرفه وجود خواهد داشت .

-در درگیری شاخه چشمی ( هرپس گاسرین ) ، زخم شدید قرنیه ممکن است ایجاد شود  . پخش یکطرفه ضایعات در امتداد درماتوم آناتومیک مشخص ، نشان دهنده زونا است .

-وزیکولها یکطرفه با دیواره نازک داخل دهانی که در خط وسط صورت متوقف می شود .

-ضایعات جدید در یک دوره سه هفته ای هفته رخ می دهند . ممکن است بیمار دارای تب و بزرگی غدد لنفاوی و حساسیت در لمس غدد لنفاوی باشد .

-ویروس بوسیله تماس مستقیم با مایع وزیکولر پخش می شود . این مسئله باعث آبله مرغان در بیمارانی که قبلاً با زونا در تماس نبوده اند می شود . بخصوص در خانم های باردار و افراد با ضعف سیستم ایمنی از گسترش ویروس باید جلوگیری شود .

-عارضه دردناک عفونت زونایی ، نورالژی بعد از زونا است .

درمان :

در موارد شدید و در افراد دارای ضعف سیستم ایمنی ، آسیکلوویر ممکن است استفاده شود . ( mg۸۰۰ ، ۵ بار در روز برای ۵ روز ) در مواردی که شاخه چشمی عصب گرفتار    می شود به متخصص ارجاع دهید . داروهای داخل رگی برای جلوگیری نابینایی بیمار تجویز    می شود .

نورالژی بعد از زونا

تاریخچه پزشکی

 تاریخچه قبلی از ابتلاء به زونا وجود دارد . در بیش از ۱۰% بیمارانی که زونا در عصب تری ژمو دارند ، رخ می دهد شاخه عصب چشمی عصب سه قلو ( تری ژمو ) بیشتر تحت تاثیر قرار می گیرد .

علائم :

-بوسیله درد گنگ ، بسیارشدید یکطرفه و غیر حمله ای مشخص می شود . یک تاریخچه ای از ضایعات پوستی قبلی و هر گونه اسکاری از این ضایعات ، در تشخیص کمک کننده هستند .

-پوست پوشاننده اغلب قرمز است

-زیرا بیماران ممکن است پوست خود را جهت رهایی موقتی از درد بخارانند . درد ممکن است شدید و پایدار باشد و باعث افسردگی شدید بیمار شود و بیمار معمولاً به خود آسیب برساند .

درمان :

جهت درمان به متخصص ارجـاع دهـید . هیـچ درمانی بطـور کامـل مؤثر نیست . ضـد افسردگی های سه حلقه ای ، ضد تشنج ها و کرم های بی حسی موضعی ممکن است استفاده شود.

هرپس عصب زوج هفتم ( سندرم رمزی – هانت )

-بوسیله عفونت زونایی گانگلیون ژنیکولیت ایجاد می شود .

-درد در گلو و گوش رخ می دهد و بوسیله ایجاد وزیکولها در روی گوش و حلق دنبال می شود .

-فلج صورتی نورون حرکتی تحتانی ایجاد می شود . ممکن است همراه با وزوز گوش و سرگیجه همراه باشد .

درمان :

به متخصص ارجاع دهید .

فلج صورت چگونه است؟

فلج حاد نورون حرکتی تحتانی عصب صورتی است که معمولاً بوسیله عفونت هرپس سیمپلکس ایجاد می شود و سبب ادم عصب در کانال صورتی می شود .

فلج صورتی شایع است و در هر دو جنس بصورت یکسان ایجاد می شود و معمولاً در بزرگسالان دیده می شود .

در ۱۰% بیماران با فلج صورتی بهبود ناکامل است .

از آنجایی که فلج صورتی یکطرفه مهم ترین شکل فلج صورتی است ، درد ممکن است تشدید شده و یا همراه با فلج باشد .

علائم :

-درد در اطراف گوش در ۵۰% بیماران ، قبل از شروع فلج رخ می دهد و ممکن است در فک بیمار پخش شود .

-فلج صورتی معمولاً شروع سریعی دارد و در طی ۴۸ ساعت بدتر می شود . فلج عضلات صورت یکطرفه است .

-بیماران ممکن است تصور کنند که دچار یک ( حادث مغزی عروقی ) شده اند و باید بیمار را مطمئن نمود که چنین حادثه ای زخ نداده است .

-تشخیص علت درد موقعی آشکار می شود که فلج چند ساعت یا چند روز بعد از درد ایجاد شود . در تست عضلات صورتی .درمان : وقتی که فلج رخ داده است ، بیمار نمی تواند پلک چشم ها را بهم نزدیک کند یا در سمت اثر کرده لبخند بزند .

-جهت درمان به متخصص ارجاع دهید . پردنیزولون ، شاید در ترکیب با آسیکلوویر ممکن است استفاده شود .دردهای سرو صورتی و درد دندان  باید از هم افتراق داده شوند.

توجهات :

-عضلات حالت دهنده صورتی بوسیله عصب هفتم عصب دهی می شوند . نورونهایی که حرکت عضلات قسمت فوقانی صورت را کنترل می کنند ، از هر دو نیمکره مغزی عصب گیری می شوند .

-در مقابل نورونهایی که عضلات تحتانی صورت را کنترل می کنند ، فقط از سمت مقابل نیمکره مغزی عصب گیری می شوند .

-ضعف عضله صورتی ممکن است بوسیله بیماری عضلانی اولیه (‌مثل میاستنی گراویس) یا ضایعات عصب صورتی ( عصب هفتم ) ایجاد شود .

ضایعات عصب صورتی هفتم ممکن است ( شامل ) :

-ضایعه مربوط به نرون حرکتی فوقانی باشد . ضایعه در بالای هستک مخچه که سبب فلج صورتی تحتانی می شود . قسمت فوقانی صورت بدلیل عصب گیری دو طرفه قسمت فوقانی گرفتار نمی شود.

-ضایعه مربوط به نرون حرکتی تحتانی باشد ضایعه مابین هستک مخچه و دستگاه عصبی محیطی قرار دارد . عضلات فوقانی و تحتانی صورت ، هر دو گرفتار هستند . شایع ترین علت آن فلج صورتی است . عضلات تحتانی صورت بوسیله خواستن از بیمار جهت لبخند زدن یا نشان دادن دندانها ارزیابی می شود.