دندانپزشکی برای زنان باردار از جمله امور پزشکی است که با چالش‌ها و نگرانی‌های زیادی روبرو است و باید پیش از انجام امور دندانپزشکی حتما آزمایش های لازم زیر نظر پزشک انجام شود. در حالت کلی انجام اعمال دندانپزشکی در سه ماه دوم بارداری با تایید متخصص زنان و زایمان امکان پذیر است،فقط توصیه می شود در این دوران انجام رادیوگرافی دندانی با رعایت امنیت و بستن پیش بند سربی و با حداقل دوز انجام شود؛ همچنین از کارهای با استرس زیاد بایستی اجتناب شود. در ادامه به طور کامل انجام امور دندانپزشکی برای زنان باردار را بررسی خواهیم کرد.
[lwptoc]
دندانپزشکی برای زنان باردار
بهتر است اگر درمان مشکل دندانتان ضروری نیست بعد از اتمام بارداری و تولد نوزاد آن را انجام دهید تا جنین در معرض خطر و آسیبی قرار نگیرد، حتی اگر آن خطر کوچک باشد در واقع مطمئن ترین راه این است که کارهای غیر ضروری مربوط به دندان مثل سفیدکردن دندان را در زمان بارداری انجام نداد و بعد از تولد نوزاد نزد به دندانپزشک مراجعه کرد اما انجام کارهای ضروری مثل پر‌کردن پوسیدگی دندان و یا روکش کردن دندان برای جلوگیری از احتمال کاهش عفونت دهان را میتوان انجام داد. کم خطرترین زمان برای انجام کارهای دندانپزشکی در زمان بارداری، سه ماهه دوم بارداری است.
آیا دوران بارداری باعث پوسیدگی دندان‌های مادر می شود؟
فرضیه پوسیدگی دندان در دوران بارداری و به طور کلی تامین کلسیم دندان و استخوان بچه از دندان‌های مادر کاملا اشتباه بوده و کلسیم از رژیم غذایی مادر تامین می شود و اگر مادر تغذیه و بهداشت مناسب داشته باشد مشکل دندانی و استخوانی برای ایشان ایجاد نمی شود. مشاوره با متخصص زنان و زایمان جهت دریافت مکمل‌های کلسیم توصیه می شود تا از پوسیدگی دندان ها در دوران بارداری جلوگیری شود.
داروهایی که دندانپزشک استفاده می کند، خطری ندارند؟
مطالعات ضد و نقیضی در مورد اثرات مضر داروهای دندانپزشکی بر روی جنین وجود دارد.بیشترین دارویی که در دندانپزشکی استفاده می شود لیدوکائین است.بعد از استفاده از لیدوکائین روی دندان خانم باردار، این دارو از جفت عبور می کند.میزان ماده بی حس کننده دندان بایستی تا حد امکان کم باشد، ولی بایستی دردی هم احساس نکنید. اگر موقع کارکردن دندانپزشک دندانتان درد گرفت، باید میزان داروی بی‌حسی را بیشتر کرد.برای جلوگیری و یا درمان عفونت، قبل و یا بعد از کار دندانپزشکی، پزشک داروی آنتی بیوتیک برای بیمار تجویز می کند.مصرف آنتی بیوتیک‌هایی مانند: پنی سیلین، آموکسی سیلین و اریترومایسین خطری برای خانم باردار ندارد.
۵ نکته مهم در دندانپزشکی زنان باردار
- انجمن دندانپزشکی آمریکا توصیه می کند زنان باردار بایستی یک برنامه غذایی متعادل داشته باشند، دندان های خود را دو بار در روز مسواک بزنند و بعد از غذا نخ دندان بکشند تا از بروز مشکلات دندانی جلوگیری کنند. در طی بارداری برای معاینات سالیانه دندان ها و تمیز کردن دندان ها جهت جلوگیری از مشکلات دندانی، نزد دندانپزشک بروید. به دندانپزشک خود بگویید که باردار هستید.
- کارهای غیر ضروری دندانپزشکی خود را در سه ماهه دوم بارداری و یا بعد از زایمان انجام دهید.
- موقع نشستن روی صندلی دندانپزشکی، برای حفظ جریان خون سالم، پاهای خود را روی هم نیندازید.
- برای راحتی بیشتر خودتان و جنین تان، یک بالش کوچک همراه خودتان داشته باشید.
- نکته بسیار مهم آن‌که مادران باردار باید از دراز کشیدن طولانی‌مدت روی صندلی دندانپزشکی اجتناب کنند تا دچار عوارض ناشی از کاهش فشار‌خون نشوند.
خونریزی از لثه‌ها ناشی از التهاب لثه‌ها و افزایش ترشح هورمون استروژن طی بارداری است که معمولا از ماه دوم بارداری شروع میشود. این متخصص به جرم دندان نیز به عنوان یکی از عوامل موثر در خونریزی از لثه‌ها اشاره می‌کند و می‌افزاید: جرم‌گیری و حفظ بهداشت مناسب دهان طی بارداری ضروری است و بنابر تاکید دندانپزشکان در صورتی که جرم‌ها به ایجاد ضایعه‌های خونریزی دهنده منجر شود یا جویدن را با مشکل روبه‌رو سازد، باید از طریق جراحی یا لیزر برداشته شود.
سه ماه دوم بارداری بی‌خطرترین زمان انجام امور دندانپزشکی برای زنان باردار
سه ماهه دوم بارداری بی‌خطرترین دوره برای انجام هر نوع اقدام درمانی در حوزه پزشکی و دندانپزشکی است؛ البته در هر شرایطی بهتر است کارهای اساسی دندانپزشکی یا اعمال جراحی مهم را تا بعد از زایمان به تاخیر انداخت. به گفته دکتر منصوریان اوایل سه ماهه سوم هم، زمان خوبی برای درمان‌های معمول دندانپزشکی است، اما بعد از اواسط سه ماهه سوم نباید هیچ‌گونه عمل دندانپزشکی انتخابی برای باردار صورت بگیرد. در سه ماهه اول بارداری نیز به علت آسیب‌پذیر‌بودن جنین در این دوره، هیچ‌گونه عمل دندانپزشکی انتخابی نباید انجام گیرد.
ترس از رادیوگرافی‌های دندانی در دوران بارداری
انجام رادیوگرافی دندانی در دوران بارداری از مواردی است که هنوز مورد بحث است. بی‌شک از کاربرد اشعه طی بارداری بویژه در سه ماهه اول باید اجتناب کرد، زیرا جنین در حال رشد به طور خاصی مستعد آسیب‌های ناشی از پرتونگاری است؛چنانچه انجام درمان‌های دندانپزشکی ضرورت پیدا کند برای تشخیص صحیح و درمان مناسب نیاز به رادیوگرافی خواهد بود در چنین شرایطی استفاده از روپوش‌های سربی ضروری است.
با این حال تاکید میشود که با وجود ناچیز بودن خطرات رادیوگرافی‌های دندانپزشکی، دندانپزشک نباید در دوران بارداری بی‌پروا اقدام به تجویز آن کند یعنی رادیوگرافی باید به طور انتخابی و فقط هنگام ضرورت و به منظور رسیدن به اهداف تشخیص و درمان مناسب انجام شود.
استامینوفن بهترین داروی مسکن در بارداری است بسیاری از زنان باردار که به رفع مشکلات دندانی خود اقدام می‌کنند برای استفاده از مسکن‌ها در دوره بعد از درمان دچار تردید هستند و به همین علت حاضرند درد بکشند اما مسکن نخورند. دکتر منصوریان برای رفع نگرانی چنین افرادی مصرف استامینوفن را به عنوان بهترین داروی مسکن انتخابی طی بارداری توصیه و اظهار می‌کند: مصرف آسپیرین‌ها خطر انقباض مجاری عروقی، خونریزی‌های پس از زایمان و تاخیر در زایمان را به دنبال خواهد داشت که این خطر در سه ماهه سوم افزایش می‌یابد. درباره آنتی‌بیوتیک‌ها نیز پنی‌سیلین‌ها، اریترومایسین و سفالوسپورین‌ها برای مادر باردار و فرزندش بی‌خطر است. در صورت کنترل نشدن عفونت با این داروها، باید میزان مصرف دارو را افزایش داد یا دفعات تجویز را بیشتر کرد.
همچنین تتراسایکلین در دوران بارداری نباید تجویز شود اما بهترین توصیه به بارداران برای درمان مشکلات دندانی آن است که رادیوگرافی‌ها، اعمال ترمیمی، روکش دندان و جراحی‌های مهم را تا بعد از بارداری به تاخیر اندازند.
ضرورت مراقبت‌های دندانپزشکی در زنان باردار
بارداری از جمله معدود شرایطی است که وقتی برای یک خانم پیش می‌آید تقریباً تمامی زمینه‌های زندگی او را برای مدت ۹ ماه تحت تأثیر قرار می‌دهد. یک خانم باردار خواسته یا ناخواسته از برخی شرایط عادی و روزمره اجتناب می‌کند و بالعکس شرایطی را برای حفظ سلامت جنین خود مراعات می کند که شاید در حالت عادی به آنها بی‌توجه باشد. توجه به این نکته ضروری است که بارداری بیماری نیست اما با یک خانم باردار به واسطه شرایط خاص فیزیولوژیک بارداری به شکل یک بیمار رفتار میشود.
کسی در مورد لزوم درمان‌های دندانپزشکی برای تمام اقشار و گروه‌ها در جامعه کوچک‌ترین شکی ندارد اما در مورد خانم‌های باردار قضیه کمی متفاوت است.داستان‌های ترسناکی از تأثیر منفی درمان‌های دندانپزشکی روی جنین در جامعه رواج دارد و شاید به واسطه همین قصه‌ها بسیاری از خانم‌های باردار در دوران بارداری از مراجعه به دندانپزشک هراسانند.
برای روشن شدن موضوع توضیح برخی مسائل علمی ضروری به‌نظر می‌رسد. دوره بارداری به ۳ دوره سه ماهه تقسیم میشود که سه ماهه نخست حیاتی‌ترین و مهم‌ترین آنها محسوب میشود. در این سه ماهه مخصوصا ماه نخست بارداری اندام زایی جنین آغاز میشود و وجود برخی عوامل مضر که به آنها «تراتوژن» می‌گویند ممکن است باعث بروز اختلالات جدی در جنین شود؛ اختلالاتی که به شکل انواع و اقسام بیماری‌ها و سندرم‌های مادرزادی بروز می‌کند که حاصل آن نوزادی معلول، عقب‌مانده و یا حتی مرده است.
این عوامل تراتوژن شامل بسیاری از داروها، برخی بیماری‌ها نظیر سرخجه و موادی نظیر سیگار، الکل و مواد مخدر هستند. پس دوری گزیدن مادر از این عوامل که حتماً توسط پزشک تبیین میشود ضروری است.سه ماهه سوم نیز از جهت خطر زایمان زودرس قابل اهمیت است. در این بین سه ماهه دوم بی‌خطرترین دوره بارداری به حساب می‌آید. باید گفت درمان‌های دندانپزشکی و داروهای مورد استفاده در آن به‌جز چند داروی خاص تقریباً هیچ منع تجویزی در دوران بارداری ندارند و خانم‌های باردار می‌توانند بدون مشکل تحت درمان قرار گیرند.
اما در مورد رادیوگرافی‌های درمانی ذکر چند نکته ضروری است؛ نخست این‌که بر طبق محاسبات صورت گرفته میزان اشعه لازم برای تهیه رادیوگرافی از تمام دندان‌ها بسیار بسیار کمتر از مقدار اشعه‌ای است که ممکن است به جنین آسیب وارد کند که دور بودن محل تابش اشعه از رحم هم باعث کاهش اشعه جذب شده میشود؛ اما در عین حال قانونی در علم رادیولوژی وجود دارد که به موجب آن تابش اشعه به بیمار باید تا حد امکان محدود و فقط در موارد ضروری صورت گیرد. یعنی دندانپزشک با انجام یک معاینه بالینی دقیق می‌تواند تعداد رادیوگرافی‌های مورد نیاز را به حداقل ممکن کاهش دهد.
در عین حال استفاده از پیش‌بندهای سربی که سایر نواحی بدن را از معرض اشعه دور نگه می‌دارد نگرانی در مورد خطرات جذب اشعه را از بین می‌برد اما به هر حال قاعده بر این است که تا حد امکان از تهیه رادیوگرافی از خانم‌های باردار اجتناب شود که دلیل آن بیشتر ایجاد یک اطمینان روانی در بیمار است.
مطب تخصصی دندانپزشکی پاسداران با سال ها سابقه فعالیت در حوزه دندانپزشکی از جمله مطب های تخصصی به شمار می‌رود که با خیال راحت برای انجام کلیه امور دندانپزشکی خود می توانید به آن مراجعه کنید. جهت رزرو نوبت و دریافت مشاوره از طریق شماره های درج شده در سایت اقدام کنید.
- آیا مصرف فلوراید در دوران بارداری برای بچه موثر است؟ مصرف فلوراید تاثیری در روند رو به بهبود تشکیل مینای دندان بچه ندارد.
- کم خطرترین زمان برای انجام کارهای دندانپزشکی در دوران بارداری چه زمانی است؟ کم خطرترین زمان برای انجام کارهای دندانپزشکی در زمان بارداری، سه ماهه دوم بارداری است.
- شایعترین علائم و مشکلات دهانی در دوران بارداری چیست؟یکی از شایعترین علائم دهانی ژنژیویت بارداری است که به شکل لثههای قرمز و خون چکان در زنان باردار دیده میشود. جهت جلوگیری از این عارضه رعایت بهداشت صحیح و مسواک زدن،استفاده از دهانشویه و نخ دندان به زنان باردار توصیه می شود.
- آیا عکسبرداری از دندان در دوران بارداری خطرناک است؟ بهترین کار این است که انجام رادیوگرافی دندان یا عکس انداختن از دندان را به بعد از زایمان موکول کرد چرا که میتوان از خطر زایمان زودرس جلوگیری کرد.
