کشیدن دندان یکی از راهکارهایی است که از قدیم‌الایام برای رهایی از عفونت، پوسیدگی و … انجام می‌شود. امروزه خارج کردن دندان با استفاده از روش‌های جدیدتری انجام می‌گیرد. آشنایی با این روش‌ها به شما کمک خواهد کرد تا آمادگی لازم را داشته باشید. خارج کردن دندان به چه روش‌هایی انجام می‌شود؟ بعد از بیرون آوردن دندان چه مراقبت‌هایی باید انجام دهیم؟ دلایل کشیدن دندان کدامند؟ در این مطلب به بررسی این موضوعات خواهیم پرداخت.
[lwptoc]
علل اصلی کشیدن دندان کدامند؟
یکی از پرتکرارترین فعالیت‌های هر دندانپزشکی، کشیدن یا خارج کردن دندان است. به هر حال همه ما ممکن است به دلایلی، نیاز به خارج کردن دندان داشته باشیم. این که چه زمانی دندان باید کشیده شود را دندانپزشک تشخیص می‌دهد. در ادامه چند دلیل اصلی خارج کردن دندان را بررسی خواهیم کرد.
۱. وجود دندان نهفته یا نیمه‌نهفته
برخی دندان‌ها ممکن است بعد از پایان دوره رشد نتوانند از لثه خارج شوند. به این نوع دندان‌ها نهفته یا نیمه‌نهفته گفته می‌شود. این مشکل معمولا برای دندانهای نیش و عقل بوجود می‌آید. راهکار اصلی رهایی از دندانهای نهفته کشیدن دندان با جراحی است. کشیدن این نوع دندان‌ها به سادگی نخواهد بود. روش خارج کردن دندان نهفته به صورت تهاجمی است. البته امروزه روش‌های جدیدتر و البته کمتر تهاجمی برای خارج کردن دندان وجود دارد. امروزه می‌توان با استفاده از لیزر، دندان نهفته را نمایان کرده و به روش ارتودنسی آن را با دندانهای دیگر هماهنگ کرد.
۲. خارج کردن دندان به منظور ارتودنسی
ارتودنسی یکی از بهترین روش‌ها، برای مرتب کردن دندان‌ها محسوب می‌شود. وجود دندان اضافی یا بسیار نامرتب، باعث می‌شود تا کار ارتودنسی به خوبی انجام نشود. به همین دلیل قبل از شروع ارتودنسی، باید دندان مدنظر کشیده شود. کشیدن دندان برای ارتودنسی، معمولا قبل از شروع پروسه انجام می‌شود تا مشکلی به وجود نیاید. البته گاهی ممکن است بنا به دلایلی، خارج کردن دندان در حین یا پایان پروسه ارتودنسی هم انجام شود.
۳. لق یا شل شدن دندان
گاهی بیماری پریودنتیت یا لثه، ممکن است حمایت استخوانی اطراف دندان را از بین ببرد. به همین دلیل دندان لق یا شل خواهد شد. وقتی این بیماری پیشرفت کند، مجبور به کشیدن دندان خواهیم بود.
۴. پوسیدگی یا آسیب‌دیدگی دندان
گاهی ممکن است دندان بیش از اندازه دچار پوسیدگی یا آسیب‌دیدگی شده باشد. در این حالت راهی به جز خارج کردن آن وجود ندارد. این کار باعث می‌شود تا خطر عفونت احتمالی هم به حداقل برسد.
۵. شکستگی عمودی دندان
در بعضی موارد دندان دچار ترک‌خوردگی یا شکستگی می‌شود که قابل ترمیم نخواهد بود. در این حالت بهترین کار، کشیدن دندان مدنظر است.
۶. پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی
بمارانی که تحت پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی سر و گردن هستند،قبل از شروع رادیوتراپی یا شیمی درمانی باید دندانهای مشکل دار خود را بکشند. به همین دلیل نیاز ضروری به خارج کردن دندان خواهند داشت.
بررسی روش‌های کشیدن دندان
بیرون کشیدن هر کدام از دندان‌ها، باید با روش خاصی انجام شود. انتخاب این روش‌ها به تشخیص دندانپزشک بستگی دارد. به طور کلی دو روش برای خارج کردن دندان وجود دارد؛ روش رایج و معمولی و روش جراحی. در ادامه با این دو روش بیشتر آشنا می‌شوید.
۱. روش رایج و معمولی
این روش که به کشیدن ساده دندان هم معروف است، برای دندانهای قابل مشاهده استفاده می‌شود. البته دندان مدنظر باید به اندازه کافی رشد کرده باشد. از روش رایج و معمولی، برای برداشتن دندان قبل از ارتودنسی و کشیدن دندانهای پوسیده و آسیب‌دیده استفاده می‌کنند. برای انجام این روش، دندانپزشکان بی‌حسی موضعی را به کار می‌برند. گاهی ممکن است از داروهای ضداسترس یا آرامبخش هم استفاده شود. بعد از کشیدن یا خارج کردن دندان هم، داروهای مسکن تجویز می‌شوند.
در این روش، دندان مدنظر به سادگی بیرون کشیده می‌شود. البته به شرطی که تمام تاج دندان، بیرون لثه باشد. ابتدا بی‌حسی تزریق می‌شود و بعد دندان لق را در جهات مختلف حرکت می‌دهند. بعد از خارج شدن دندان هم گاز استریل در حفره باقی مانده از جای دندان گذاشته می‌شود.
۲. روش جراحی
معمولا از این روش، برای خارج کردن دندانهای نهفته و نیمه‌نهفته استفاده می‌شود. این نوع دندان‌ها را نمی‌توان به صورت ساده و با روش رایج خارج کرد. این روش هم با استفاده از بی‌حسی موضعی انجام می‌شود.
تشریح مراحل کشیدن دندان
قبل از اقدام به خارج کردن دندان، جلسه مشاوره کوتاه یا صحبت کردن دندانپزشک با بیمار است. روش‌های احتمالی، مراقبت‌های لازم و … در این جلسه کوتاه بررسی می‌شوند. همچنین ممکن است دندانپزشک سوالاتی در مورد حساسیت‌ها، سن و شرایط خاص شما بپرسد. بعد از آن نوبت به بررسی‌های اولیه دندانپزشک از دندان و اطراف آن می‌رسد. برای بررسی حفره دندان، باید از تصاویر اشعه ایکس استفاده کرد.
مرحله ۱؛ تزریق بی‌حسی موضعی
بعد از انجام بررسی‌های لازم، نوبت به تزریق بی‌حسی موضعی به محل دندان موردنظر می‌رسد. این موضوع به پیچیدگی‌های جراحی کشیدن دندان و موقعیت دندان نیز بستگی دارد. در صورتی که بیمار اضطراب زیادی داشته باشد، ناچارا از بیهوشی کامل هم استفاده می‌شود.
مرحله ۲؛ کشیدن دندان
حال به اصلی‌ترین مرحله خارج کردن دندان می‌رسیم. همانطور که اشاره کردیم، این کار به دو روش انجام می‌شود. تشخیص استفاده از این روش‌ها برعهده دندانپزشک است. گاهی ممکن است دندان به سادگی خارج نشود و برای خارج کردن آن، دندانپزشک ناچار به تکه کردن آن شود. به هر حال بعد از پایان مراحل خارج کردن دندان، حفره باقی مانده با استفاده از گاز استریل پر می‌شود تا خونریزی ادامه نداشته باشد.
کشیدن دندانهای عقل
بسیاری از افراد بر این باورند که دندان عقل باید کشیده شود و نباید در دهان باقی بماند. این عقیده تا چه حد درست است؟ اغلب دندانپزشکان اعتقاد دارند که دندان عقل هم می‌تواند مثل سایر دندان‌ها در دهان باقی بماند. به هر حال دندان عقل نسبت به سایر دندان‌ها دیرتر نمایان می‌شود. با این حال خیلی زود هم دچار پوسیدگی خواهد شد. به طور کلی کشیدن دندان عقلی که سالم است، اشتباه بزرگی خواهد بود. این که چه زمانی دندان عقل نیاز به کشیدن دارد را دندانپزشک تشخیص می‌دهد. وقتی دندان عقل سالم است و به خوبی رشد کرده، نیازی به کشیدن آن وجود ندارد. گاهی کشیدن دندان عقل سالم، ممکن است عوارضی را به همراه داشته باشد.
تنها در صورتی باید این دندان خارج شود که پوسیدگی داشته باشد. به هر حال به دلیل دسترسی نامناسب این دندان در دهان، خیلی زود دچار پوسیدگی می‌شود و امکان نگهداری و مراقبت از آن سخت است. در صورتی که دندان عقل با عفونت یا پوسیدگی مواجه شده باشد، کشیدن آن منطقی خواهد بود. برای کشیدن دندان عقل هم روش‌های مرسوم خارج کردن دندان، یعنی روش ساده و روش جراحی، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
هزینه کشیدن دندان
هزینه خارج کردن دندان به عوامل مختلفی بستگی دارد. این هزینه‌ها با توجه به تورم و مسائل اقتصادی کشور در حال تغییر هستند. به همین دلیل نمی‌توان قیمت ثابتی برای آنها عنوان کرد. به طور کلی عوامل زیر در هزینه‌های برداشتن دندان موثر هستند:
- محل زندگی
- نوع دندان
- موقعیت قرارگیری دندان در دهان
- تخصص دندانپزشک
- روش کشیدن دندان
دندان عقل با توجه به پیچیدگی‌هایی که دارد، هزینه بیشتری را هم به شما تحمیل خواهد کرد. بسته به این که روش کشیدن، ساده یا جراحی باشد هم هزینه متفاوت خواهد بود. استفاده از دستگاه‌های جدید، مثل لیزر هم باعث افزایش هزینه‌های خارج کردن دندان خواهد شد.
خطرات و عوارض کشیدن دندان
این جراحی هم ممکن است مثل سایر جراحی‌ها عوارضی داشته باشد. هر چند که عوارض خارج کردن دندان بسیار کم هستند، اما نمی‌توان وجود آنها را انکار کرد. به جرأت می‌توان گفت که ایجاد حفره خشک یا سوکت خشک، یکی از بدترین عوارض بیرون کشیدن دندان است. این عارضه ممکن است برای ۳ تا ۴ درصد بیماران اتفاق بیفتد، اما بسیار دردسرساز خواهد شد. برخی دیگر از عوارض رایج کشیدن دندان، عبارتند از:
- تشکیل زخم در دهان؛ به هر حال حین جراحی ممکن است زخم‌هایی در ناحیه دهان ایجاد شوند که تا حدود زیادی طبیعی هستند.
- عفونت دندان؛ این عارضه بیشتر برای افرادی که سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند، شدیدتر اتفاق میفتد. عفونت جزئی بعد از جراحی خارج کردن دندان طبیعی است.
- بی‌حسی لب و چانه؛ همانطور که اشاره کردیم از بی‌حسی موضعی برای کشیدن دندان استفاده می‌کنند. این کار ممکن است عوارضی، مثل بی‌حسی لب و چانه ایجاد کند. بی‌حسی ممکن است چند روز تا چند ماه ادامه داشته باشد. البته بی حسی لب و چانه بعضا در اثر آسیب به عصب فک پایین نیز رخ می دهد.
چطور خود را برای کشیدن دندان آماده کنیم؟
برای این که در روز جراحی خارج کردن دندان کمترین درد و بیشترین بازدهی را تجربه کنید، رعایت برخی نکات ضروری است. ابتدا باید پرونده پزشکی شما توسط پزشک به صورت دقیق بررسی شود. همچنین در مورد داروهایی که مصرف می‌کنید، پزشک را در جریان بگذارید. سایر نکات به شرح زیر هستند:
- ممکن است برای جلوگیری از عفونت، دندانپزشک داروهای آنتی‌بیوتیک را قبل از جراحی تجویز کند.
- مصرف داروهای رقیق‌کننده خون باید قبل از جراحی متوقف شوند.
- حداقل یک روز قبل از جراحی، باید از مصرف دخانیات صرفنظر کنید. مصرف دخانیات باعث خشک شدن حفره دندان می‌شود.
- تهیه عکس رادیوگرافی از دندان موردنظر، قبل از جراحی کشیدن دندان ضروری است. دندانپزشک با استفاده از این عکس، می‌تواند بهترین روش جراحی را انتخاب کند.
بررسی مراقبت‌های بعد از کشیدن دندان
فرقی نمی‌کند دندان شما با کدام روش خارج شده باشد؛ به هر حال شما باید دستورالعمل‌هایی را برای مراقبت بعد از خارج کردن دندان رعایت کنید. این دستورالعمل‌ها توسط دندانپزشک ارائه می‌شوند. در ادامه برخی از مهم‌ترین دستورالعمل‌های مراقبتی را بررسی خواهیم کرد.
۱. مصرف به موقع داروها
بعد از اتمام خارج کردن دندان، داروهایی توسط دندانپزشک تجویز می‌شوند. این داروها برای کنترل درد و عفونت هستند. به همین دلیل باید به موقع مصرف شوند. در غیر این صورت با مشکلات زیادی مواجه خواهید شد.
۲. قرار دادن کمپرس یخ
التهاب و درد محل کشیدگی دندان در ساعات اولیه بسیار زیاد است. به همین دلیل می‌توانید با استفاده از کمپرس یخ، این درد و التهاب را تا حد زیادی کمتر کنید. بهتر است حدود ۱۰ دقیقه، کمپرس یخ را روی محل کشیدن دندان قرار دهید.
۳. گذاشتن گاز استریل در حفره دندان
معمولا بلافاصله بعد از کشیدن دندان، توصیه می‌شود که گاز استریل خیس را در حفره دندان قرار دهید. این کار باعث کنترل خونریزی می‌شود. گاز استریل باید چند دقیقه تا چند ساعت در حفره باقی بماند. در صورتی که خونریزی متوقف نشد، باید از گاز استریل دیگری استفاده کنید.
۴. کاهش فعالیت‌های بدنی
بعد از خارج شدن دندان تا ۲۴ ساعت از فعالیت بدنی شدید خودداری کنید. بهتر است حداقل به مدت ۱ روز به استراحت بپردازید و فعالیت‌های سبک انجام دهید.
۵. ضدعفونی کردن دهان با آب نمک
بهتر است دهان خود را بعد از کشیدن دندان با استفاده از محلول آب نمک تمیز کنید. این کار باعث از بین رفتن عفونت‌ها می‌شود. محلول آب نمک را به مدت ۱۰ دقیقه در دهان خود به آرامی بچرخانید تا کاملا ضدعفونی شود.
۶. پرهیز از شستشوی دهان
معمولا دندانپزشکان توصیه می‌کنند که تا ۲۴ ساعت بعد از جراحی، شستشوی دهان انجام ندهید. حتی تف کردن آب دهان هم ممنوع است! دلیل این کارجلوگیری از خونریزی در محل است.
کلام پایانی
کشیدن دندان یکی از رایج‌ترین فعالیت‌هایی است که دندانپزشکان با آن سروکار دارند. برای خارج کردن دندان، علت‌های مختلفی وجود دارد. برخی از این علل، عبارتند از ارتودنسی، عفونت و پوسیدگی دندان، وجود دندان نهفته، وجود دندان عقل و … . خارج کردن دندان به دو روش ساده و جراحی انجام می‌شود. انتخاب این روش‌ها به دندانپزشک و شرایط دیگر بستگی دارد. قبل از جراحی خارج کردن دندان، باید خود را آماده کنید. به همین منظور مصرف دخانیات را ۱ روز قبل از جراحی متوقف کنید. همچنین داروهای مصرفی خود را با پزشک در میان بگذارید. بعد از جراحی هم باید مراقبت‌هایی را انجام دهید که تشریح آنها را در این مطلب بررسی کردیم. مطب تخصصی دندانپزشکی پاسداران با حضور دوتن از متخصصین دانشگاهی و اساتید و اعضای هیات علمی دانشگاه و رتبه اول بورد تخصصی کشوری با کیفیت عالی و تعرفه مناسب آماده ارائه خدمات تخصصی و عمومی دندانپزشکی به شما عزیزان می باشد.
