شکستگی ریشه دندان مشکلی است که ممکن است در اثر وارد شدن ضربه به دندان، جوییدن اشیاء سفت و محکم و …. به وجود آید. شکستگی ریشه معمولا همراه با درد است؛ اما، گاهی اوقات ممکن است که افراد هیچ گونه دردی را احساس نکنند و بعد از مدتی متوجه التهاب و تورم لثه شوند که این دو، اصلی ترین علائم شکسته دندان هستند. لذا زمانی که افراد دچار شکستگی ریشه دندان شوند، باید فورا برای درمان آن به دندانپزشک مراجعه نمایند. لازم به ذکر است تا بدانید که کامپوزیت، لمینت، ایمپلنت و … جزء روش های ترمیم ریشه دندان شکسته محسوب می شوند. برای آشنایی کامل با علائم این مشکل، انواع شکستگی، روش های درمانی آن و … در ادامه مقاله با ما همراه باشید.

[lwptoc]

شکستگی ریشه دندان چیست و چه علائمی دارد؟

در اغلب اوقات، زمانی که مینای دندان ضعیف شود، شکستگی دندان اتفاق می افتد؛ زیرا همواره دندان های پوسیده، مستعد شکستگی هستند. علاوه بر این شکستگی ممکن است به خاطر اعمال نیروی بیش از حد به دندان و یا ضربه نیز اتفاق بیافتد. لازم به ذکر است تا بدانید که شکستگی ریشه دندان ممکن است در هر سنی و برای هر فردی رخ دهد و مختص سنین خاصی نیست. این اتفاق همواره با درد همراه  است و افراد بلافاصله پس از آن، متوجه شکستگی می شوند. اما به ندرت ممکن است شکستگی ریشه دندان، بدون درد باشد و افراد در همان لحظه متوجه شکستن دندان نشوند. در واقع این نوع از شکستگی دارای علائمی است که مهم ترین و شایع ترین آن ها، شامل موارد زیر می باشند: 

• ناراحتی در هنگام گاز زدن یا جویدن مواد غذایی
• حساسیت دندانبه گرما و سرما
• حساسیت دندان به مواد شیرین
• درد به صورت مقطعی
• التهاب بافت لثه
• تورم بافت لثه

انواع شکستگی دندان کدامند؟

شکسته شدن دندان، اشکال مختلفی دارد که گاهی ممکن است به صورت عمودی و گاهی به صورت افقی اتفاق بیافتد. همچنین، شدت این مشکل نیز در افراد مختلف، متفاوت می باشد و احتمال دارد برای برخی شدید و برای برخی دیگر، خفیف باشد. تعدادی از رایج ترین و شایع ترین انواع شکستگی های دندان، شامل موارد زیر می باشند:

شکسته شدن دندان در بخش فوقانی

قسمت فوقانی دندان بالاتر از خط لثه است که اگر دندان از این ناحیه دچار شکستگی شود، افراد هیچ دردی را احساس نخواهند کرد. اما اگر این نوع شکستگی درمان نشود، باعث بروز مشکلات مختلفی همچون عفونت خواهد شد. لازم به ذکر است تا بدانید که شکستگی بخش فوقانی دندان، تقریبا کوچک است ولی می تواند تمامی ساختار دندان را تحت تأثیر قرار دهد. لذا اگر این بخش دچار شکستگی شود مشکلات زیادی را به بار خواهد آورد.

شکسته شدن دندان به صورت گسترده

نو.ع دیگری از شکستگی دندان مربوط به نوع گسترده است و همان طور که از نام آن مشخص است، دندان به طور گسترده از قسمت فوقانی تا ریشه، دچار شکستگی می شود. این نوع از شکستگی همواره با درد همراه بوده و افراد از زمان وقوع حادثه تا درمان آن، درد شدیدی را احساس خواهند کرد. زیرا این نوع از شکستگی بر اعصاب درون دندان اثر می گذارد.  

شکستگی ریشه دندان

این نوع از شکستگی شباهت زیادی به نوع قبلی دارد و باعث می شود تا افراد به سختی متوجه تفاوت آن ها شوند. لازم به ذکر است که شکستگی ریشه دندان معمولا تا زیر خط لثه امتداد پیدا می کند و پس از بروز این اتفاق افراد باید فورا به دندانپزشک مراجعه کرده و آن را درمان کنند.

شکسته شدن عمودی راس ریشه

زمانی که دندان افراد دچار شکستگی عمودی راس ریشه شود بیمار درد زیادی را تجربه خواهد کرد. زیرا در این نوع شکستگی همواره دندان از بخش میانی تا ناحیه ریشه، دچار شکستگی می شود. معمولا دلیل اصلی بروز این نوع از شکستگی، ضربه به دندان است که باید فورا درمان شود.

شکستگی های مینایی

علایم شکستگی مینایی شامل موارد زیر می شود:

• ممکن است بدون علامت باشد.
•  دندان تیز باعث زخمی شدن بافت نرم دهان می شود.
•  درد در جویدن

از نشانه های شکستگی مینایی می توان به از دست رفتن مینای دندان و ترک های مویی در مینای دندان اشاره کرد. برای تشخیص شکستگی مینایی آزمایش هایی وجود دارد از جمله : رادیولوژی، ترانسلومیناسیون.

رادیولوژی

•  رادیوگرافی‌های پری آپیکال ( جهت رد کردن احتمال شکستگی های ریشه یا جابجایی دندان).
• رادیوگرافی از بافت نرم که به عنوان مثال می توان از لب‌ها وقتی که قسمتی از ساختمان از دست رفته دندان را نمی توان پیدا کرد به عمل آورد .

ترانسلومیناسیون

• ایده آل آن است که همراه با بزرگ نمایی انجام شود تا از این طریق ترک‌های مینایی نشان داده شوند.

شکستگی مینایی و عاجی

شکستگی مینایی و عاجی دندان با علائمی همراه است از جمله این علائم می توان به ایجاد یک لبه تیز بر روی دندان، حساسیت دندان به تغییر دما و درد هنگام جویدن اشاره کرد. آزمایش های تشخیص شکستگی مینایی و عاجی دندان همانند آزمایشات شکستگی مینایی است. تست ارزیابی سلامت و زنده بودن دندان (Vitality Test) در این زمان به علت صدمه به پالپ، بهتر است انجام نشود.

درمان شکستگی مینایی و عاجی

• صاف کردن تیزی دندان
• ترمیم با کمپوزیت یا اچ کردن و دوباره متصل کردن قسمت شکسته به دندان درمان آخر زمانیکه قسمت شکسته موجود باشد ، درمان انتخابی است.

دندان های صدمه دیده باید به طور منظم از لحاظ سلامت و زنده بودن دندان بررسی شوند . تمام دندانهای درگیر حتی آنهائیکه علامتی ندارند باید ۶ هفته تا ۲ ماه پس از ضربه دیدن ، توسط تست های حرارتی و الکتریکی پالپ ارزیابی شوند. تکرار رادیوگرافی پس از ۳ ماه نیز جهت اطمینان از عدم وجود تغییرات اپیکال لازم می باشد. از دست رفتن سالامت و زنده بودن دندان با تغییر رنگ دندان که به علت خونریزی پالپی به داخل توبولهای عاجی ایجاد می شود و یا دردی که در دندان بدون علامت به وجود می آید ،تشخیص داده می شود.

شکستگی های دندانی که پالپ را درگیر می کند

از جمله علائم شکستگی های دندانی که پالپ را درگیر می کند می توان به درد و حساسیت که معمولا با تغییر دما و جویدن شدت می یابد و همینطور مشخص شدن قسمت از دندان از دست رفته و پالپ اشاره کرد. برای تشخیص این نوع شکستگی همانند سایر شکستگی ها می توان از رادیولوژی کمک گرفت. در این روش درمانی می توان با استفاده از تصاویر پری آپیکال و تصاویر اکلوزال جهت معاینه چندین دندان صدمه دیده مجاور که درقدام وجود دارند به تشیخص درستی از شکستگی رسید.

روش های درمان شکستگی ریشه دندان

فرقی ندارد که افراد دچار چه نوع شکستگی شده باشند، در هر صورت برای بهبود و درمان آن باید به دندانپزشک مراجعه کنند. دندانپزشک پس از معاینه و اطلاع از نحوه شکستگی، درمان مناسبی را انتخاب می کند. لازم به ذکر است تا بدانید که افراد هر چه سریع تر به متخصص مراجعه کنند، درمان آن ها راحت تر خواهد بود. علاوه بر این اگر شکستگی خفیف باشد، دندانپزشک می تواند با کمک اسپلینت، دندان را درمان کند. اما اگر شکستگی خفیف نباشد، روش های درمانی دیگری مورد استفاده قرار خواهند گرفت که تعدادی از مهم ترین روش های ترمیم ریشه دندان شکسته شامل موارد زیر می باشند:

کامپوزیت دندان

زمانی که شکستگی دندان منجر به ترک خوردن، لب پر شدن دندان و موارد این چنینی باشد، می تواند برای درمان از کامپوزیت کمک گرفت. کامپوزیت دندان، ماندگاری خوبی دارد و بسته به شرایط نگهداری، تقریبا ۱۰ سال باقی می ماند. بهتر است تا بدانید که اگر دندان های جلو دچار شکستگی شده باشند، برای کامپوزیت کردن نیازی به بی حسی نیست. اما اگر دندان های عقب دچار این مشکل شده باشند، دندانپزشک ابتدا ماده بی حسی را تزریق کرده و سپس سطح دندان را تمیز می کند. در مرحله بعدی، کامپوزیت مخصوص را بر روی دندان مورد نظر قرار داده و آن را صاف می کند. در بخش بعدی، با کمک اشعه مخصوص یا همان تابش نور ماوراء بنفش کامپوزیت را بر روی دندان، سفت و محکم می نماید. در مرحله نهایی پولیش دندان را آغاز کرده و باعث می شود تا آن شبیه سایر دندان ها شود.

ترمیم ریشه دندان شکسته با لمینت

یکی دیگر از روش های درمان شکستگی ریشه دندان، لمینت کردن است که به نوعی پوشش سطح دندان می باشد. اغلب اوقات زمانی که دندان از بخش جلویی دچار شکستگی شده باشد، متخصصان این روش را انتخاب می کنند. تمامی افرادی که از این ناحیه دچار شکستگی شده باشد، می توانند این روش را انتخاب کنند، به جز افرادی که دندان قروچه دارند. زیرا دندان قروچه موجب می شود تا لمینت شکسته شده و یا ساییده شود. افراد اگر پس از لمینت دندان تمامی مراقبت های مربوطه را انجام دهند، می توانند ۲۰ الی ۳۰ سال از عمر لمینت را افزایش دهند.

ایمپلنت دندان

نوع دیگری از روش های ترمیم ریشه دندان شکسته، ایمپلنت دندان است که اگر ترک خوردن دندان تا ناحیه زیر خط لثه امتداد یافته باشد، می توان از این روش استفاده کرد. زیرا، در این مواقع، ریشه دندان دیگر قابل ترمیم نیست و باید ایمپلنت را جایگزین آن کرد. لازم به ذکر است تا بدانید که انواع ایمپلنت دندان پزشکی درست همانند ریشه جدید دندان عمل خواهند کرد. اگر افراد بتوانند به خوبی از ایمپلنت مراقبت نمایند، می توانند تا پایان عمر از آن بهره مند شوند؛ در غیر این صورت، ممکن است شاهد عوارضی باشند.

روکش کردن دندان شکسته

زمانی که شکستگی دندان به صورت وسیع باشد، افراد باید آن را از طریق روکش کردن درمان کنند. متخصصان روکش را بر روی دندان قرار می دهند که هم از ریشه نگهداری کنند و هم دندان زیبایی ظاهری خود را از دست ندهد. فراموش نکنید که اگر دندان شکسته شده، روکش نشود افراد در زمان غذا خوردن و جوییدن یک ماده، دچار آسیب های جدی شده و درد زیادی را احساس خواهند کرد. زیرا، روکش دندان به نوعی ترمیم بسیار مقاومی می باشد که می تواند به صورت طولانی از دندان محافظت کند.

ترمیم ریشه دندان شکسته با عصب ‌کشی

یکی دیگر از روش های ترمیم ریشه دندان شکسته شده، عصب کشی است و در مواقعی که شکستگی تا مغز پیش روی کرده باشد، از آن استفاده می شود. زمانی که نام عصب کشی به میان می آید، افراد فکر می کنند که این روش درمانی درد زیادی دارد. این تفکر نادرست است؛ زیرا، اگر این کار توسط یک متخصص به شیوه ای صحیح انجام شود، بیمار هیچ دردی را احساس نخواهد کرد. پس از عصب کشی بر اساس تشخیص متخصص، ممکن است که دندان مورد نظر روکش شود. با این کار از دندان در برابر عوامل مختلفی، مراقبت خواهد شد. در عصب کشی، همواره پوسیدگی های مربوطه و عصب دندان، به صورت همزمان برداشته می ‌شوند.

شکستگی های ریشه

  این شکستگی ممکن است در یک سوم اپیکال میانی یا تاجی ریشه قرار داشته باشد. علائم و نشانه های شکستگی ریشه دندان شامل: درد و اغلب لقی دندان و افزایش درد هنگام لمس و افزایش لقی دندان می شوند. انجام آزمایش هایی مثل رادیوگرافیهای پری آپیکال تشخیص را قطعی می کنند.  رادیوگرافی را باید بعد از خشک شدن آن ( بدنبال مراحل ظهور و ثبوت ) مشاهده نمود تا شکستگی های ریشه به طور دقیق تشخیص داده شوند .

درمان شکستگی ریشه دندان

• اسپلینت سخت دندانهایی که شکستگی یک سوم اپیکال دارند به مدت دو تا سه ماه 
• اسپلینت دندانهایی که شکستگی یک سوم میانی ریشه دارند به مدت دو تا سه ماه 
• پیش آگهی این دندانها چندان مطلوب نمی باشد.
• در شکستگی یک سوم تاجی ریشه ممکن است کشیدن یا اکستروژن ارتودنتیک ریشه ضروری باشد . زمانیکه شکستگی بسیار نزدیک به طوق لثه ای باشد پیش آگهی بسیار ضعیف می باشد.
• همانطور که قبلا گفته شد، دندانها باید از لحاظ سلامت و زنده بودن تحت نظر باشند. در دندانهای غیر زنده ، معالجه ریشه ضروری است.
• بعلاوه در شکستگی های تاچ و ریشه ممکن است دندان به علت صدمه به لیگامانهای پریودنتال و استخوان آلوئول حمایت کننده ، دچار جابجایی شود.

تعاریف :

Concussion  عبارتست از تروما به پالپ و لیگامانهای پریودنتال ، دندان جابجایی و لقی مشاهده ندارد.

Subluxation : دندان لق شده اما جابجایی ندارد و صدمه ای به استخوان آلوئول حفره دندانی وارد نشده است.

Displacement : دندان به علت صدمه به استخوان آلوئول دچار جابجایی شده است.

Avulsion : دندان به طور کامل از حفره خود خارچ شده است.

علائم

1. درد
2. لقی دندان یا دندانها
3. از دست رفتن دندان یا دندانها
4. تغییر یافتن نحوه بسته شدن دندانها در Subluxation و Displacement

توجه

 در درمان دندانهای خارج شده از حفره دندان ( Avul Sed Teeth )  به نکات زیر توجه کنید.

• به طور ایده آل دندان خارج شده باید توسط آب شسته شود و به سرعت داخل حفره خود قرار داده شود و اگر ممکن نباشد دندان باید داخل شیر و یا داخل شیار باکالی دهان بیمار قرار داده شود . البته بیمار باید آنقدر آگاهی داشته باشد که دندان خود را نبلعد .
• دندان در محل خود قرار گرفته و به مدت ده روز اسپلینت شود .
• دندان خارج شده با آپکس بسته پس از ده روز نیاز به معالجه ریشه دارد .
• در Subluxation و Displacement در اکثر موارد دندانها نیاز به معالجه ریشه دارند.
• پیگیری طولانی مدت دندان از لحاظ تحلیل ریشه ، انکیلوز یا مسدود شدن کانال ریشه توسط عاج ثانویه لازم می باشد .
• تجویز آنتی بیوتیک ها در صدمات Avulsion و Subluxation و تروماهای بافت نرم ، پیشنهاد می شود .
• ارزیابی بیمار از لحاظ وجود نشانه های بیماری کزاز و در صورت نیاز تجویز دوز یادآوری توکسوئید .

دندان‌های شیری

• دندان های شیری خارج از حفره را نباید مجدداً در محل قرار داد زیرا ممکن است دندان عفونی شده و به جوانه دندان دائمی صدمه وارد نماید و یا اینکه دندان لق شده و وارد مجاری تنفسی و ریه شود . فضانگهدار و استفاده از سیم و براکتهای ارتودنسی با توجه به سن کودک و دندان درگیر ممکن است نیاز باشد.
• دندانهای شیری که بسیار لق می باشند باید کشیده شوند.
• دندانهای فرو رفته ممکن است باعث صدمه به جوانه دندان دائمی شوند.
• دندانهای فرورفته می توانند کشیده شوند یا اینکه در محل خود باقی بمانند تا رویش کنند.

روش های مراقبت از ریشه دندان

افرادی که می خواهند دچار شکستگی ریشه دندان نشوند، باید اقداماتی را انجام دهند تا بتوانند از بروز این اتفاق، پیشگیری کنند. مراقبت های مربوطه سخت و دشوار نیستند و به راحتی می توان آن ها را انجام داد که تعدادی از مهم ترین مراقبت های مربوط به این زمینه، شامل موارد زیر می باشند:

• افراد باید به بهداشت دهان و دندان خود توجه کنند و حداقل روزی دو بار مسواک زده و حداقل روزی یک بار از نخ دندان استفاده کنند.
• گاهی اوقات شکسته شدن ریشه دندان جزئی است و افراد ممکن است در ابتدا متوجه آن نشوند. لذا، بهتر است که هر ۶ ماه یک بار به دندانپزشک مراجعه کنند تا دندانپزشک پس از معاینه هر گونه شکستگی را تشخیص داده و درمان کند.
• افرادی که ورزش های سنگینی همچون بوکس را انجام می دهند، باید از انواع محافظ های دندان جهت جلوگیری از شکستگی استفاده کنند.
• برای پیشگیری از شکستگی ریشه دندان، افراد از ورزشهای رزمی جل/گیری کنند.
• افراد باید در طی روز آب کافی بنوشند؛ زیرا، آب می ‌تواند میزان زیادی از باکتری ‌هایی که در لا به لای دندان هستند را خارج کند.

خلاصه مطلب

ما در این بخش از مقاله سعی کردیم تا شما عزیزان را به طور کامل و مفصل با شکستگی ریشه دندان و روش های ترمیم ریشه دندان شکسته، آشنا کنیم. به یاد داشته باشید که اگر می خواهید از بروز این اتفاق جلوگیری کنید، حتما مراقبت های مربوطه را انجام دهید. همچنین، اگر دارای علائمی جزئی هستید، حتما به دندانپزشک مراجعه کنید تا بتوانید این مشکل را در همان ابتدا درمان کنید. اگر سوالی در این زمینه دارید و یا برای درمان به یک دندانپزشک خوب نیاز دارید، می توانید با همکاران ما در ارتباط باشید.

چنانچه دندان و یا ریشه دندان شما دچار شکستگی شده و جلوه‌ای ناخوشایند به دندان های شما بخشیده است، ما در مطب تخصصی دندان پزشکی پاسداران همراه شما هستیم تا این مشکل را حل کنیم. مهم نیست کدام دندان و به چه میزان شکسته شده است کار ما رفع نواقص دندانی ایجاد شده است. برای دریافت نوبت از طریق شماره های موجود در سایت اقدام کنید.