تشخیص و درمان عفونت دهانی

عفونت دهانی از مسایل مهم حوزه دندانپزشکی می باشد. تشخیص سریع و درمان عفونت دهانی بسیارحایز اهمیت است.گسترش عفونت دهانی  ممکن است حتی باعث مرگ بیمار شود.حال این سوال مطرح است که عفونت دندانی و دهانی چگونه ایجاد می شود؟

پوسیدگی دندانی، تخریب پیشرونده باکتریایی دندانهای نمایان شده در محیط دهان می باشد. پوسیدگیهای دندان علت عمده از دست دادن دندانها در افراد جوان می باشد. پوسیدگی دندانی یک فرایند پیچیده دمینرالیزاسیون ناشی از تجربه کربوهیدراتهای تصفیه شده توسط میکروبها می باشد. پوسیدگیهای دندانی . اکثریت جمعیت کشورهای صنعتی را تحت تاثیر قرار می دهد . نظر به اینکه مردم خواهان حفظ دندانهایشان برای مدت طولانی تری می باتشند ، هجوم پوسیدگی به سطح ریشه به صورت یک مشکل کلینیکی مهم تظاهر می کند . سمان ریشه بطور اخص آسیب پذیر می باشد. پوسیدگی دندانی یک فرایند یک جانبه نمی باشد ورمیزالیزاسیون بخصوص در حضور فلوراید رخ می دهد .

[lwptoc]

چگونه پوسیدگی دندان را تشخیص دهیم؟

دندان ها می بایست تمیز وخشک باشند و وجود یک روشنائی خوب ضروری است. کلید سطوح دندان می بایست جهت یافتن علائمی از تغیبر رنگ مورد بررسی قرار گیرند . لبه ها و کناره های پرکردنیهای می بایست جهت یافتن هرگونه تخریب و نسشت به دقت معاینه شوند .

پرکردگیهای شکسته ، جاهایی که آمالگام اینترپروگزیمایی به علت وجود اندرکاتها در طراحی حـفره در محل باقی می ماند ، کاندید بسیار خوبی برای ایجاد پوسیـدگیهای وسیـح می باشند . باید سطوحی که تمیز کردن آنها برای بیمار مشکل است، مانند سطوح باکال دندانهای مولر سوم بالا و آن سطوحی که اغلب فراموش می شوند ، مانند سطوح لینگوال مولرهای پایین رامورد توجه خاص قرار داد .

پیتها ،  فیشورها و سطوح اینترپروگزیمالی مستعدترین نواحی برای پوسیدگی دندان می باشند . پروبها می بایست به داخل مینار فشار داد ، چون این عمل می تواند باعث ایجاد حفره در ساختمان دندان و پیشرفت پوسیدگی گردد . همچنین بیمارانی راکه دارای استعداد بالایی به پوسیدگیهای دندانی می باشند ، به خاطر داشته باشید ، به عنوان مثال آن دسته بیماران با جریان بزاق کاهش یافته ناشی از خشکی دهان ( xerostomia ) التعائی توسط دارو ، بیماران دارای سندرم sjogren و یا به دنبال رادیوتراپی ناحیه سروگردن .

در مورد علائم پوسیدگی دندادن میتوان گفت که، پوسیدگیهای مینا و همچنین مراحل اولیه پوسیدگیهای عاج باعث ایجاد سمپتوم نمی شوند . ضایعات و سیعتر اغلب باعث ناراحتی بیماران در هنگام خوردن غذاهای شیرین می شوند . پیشرفت بیشتر این ضایعات باعث تغییرات التهابی در پالپ می شود که در صورتی که درمان نشوند ، همانگونه که در صفحه ۸۰ شرح داده شده عاقبت به ایجاد سمپتوم های پولیت می گردند.

از جمله نشانه های پوسیدگی دندان  از جمله، نواحی سفید ناشی از هیپوکاسیفیکاسیون مینا، ضایعات پیشرفته تر باعث تغییر رنگهای خاکستری یا سیاه می شوند، پوسیدگیهای ریشه در قالب تغییر رنگهای قهوه ای یا تیره در سمان و عاج ریشه تظاهر می کنند، پوسیدگیهای فعال عاج ، نرم می باشند، ایجاد حفره می باشد. برای تشخیص پوسیدگی دندان ، روشی جزء معاینه کامل بالینی وجود ندارد .

برای تشخیص پوسیدگی ها عکسهای رادیوگرافی ، بخصوص بایست وینگ ، یک کمک تشخیصی با ارزش جهت ضایعات اینتروپروگزیمالی و پوسیدگیهای عود کننده در زیر پرکردگیهای موجود می باشند . تصویر رادیوگرافی پوسیدگیهای اینترپروگزیمالی یا اکلوزالی یک دید خوش بینانه از وضعیت کلینیکی می باشند و زمانیکه درمان انجام می گیرد ، اغلب مشاهده می شوند که پوسیدگیها به مراتب وسیعتر هستند. آزمونهای حیات پالپ یا تست حرارتی ، برای مثال یخ ، اتیل کلرید ، گوتا پرکای گروم شده و تست الکتریکی موردی دیگر برای تشخیص پوسیدگی است.

توجه : دندانهای چند ریشه ای ممکن است واکنشهای متفاوتی به تستهای پالپ نشان دهند که  تفسیر آن مشکل می باشد. این به دلیل وجود سطوح متفاوتی از تغییرات التهابی در کانالهای مختلف ریشه می باشد . (دندان های سالم – پاسخ طبیعی به گرما، سرما و تست الکتریکی پالپ دارند ) .  دندان های مرده – بدون پاسخ به تستسهای حیات پالپ ( معمولاً پاسخ نمی دهند). دندانهای مبتلا به پولیت – پاسخ زود هنگام و اغلب شدید تر از میزان نرمال را نشان می دهند.پوسیدگیهای دندانی باعث عفونتهای دهانی می شود.

درمانهای انتخابی که میتوان برای پوسیدگی دندان نام برد شامل:

• پیشگیری – توصیه های مربوط به رژیم غذایی ، استفاده از فلوراید ها ، اصلاح و بهبود بهداشت دهان .
• فراخواندن بیمار در فواصل زمانی جهت نظارت بر رمیزالیزه شدن ضایعات اولیه وکشف پیشرفت پوسیدگیها.
• ترمیم دندان
• بیرون آوردن دندان جهت جلوگیری از عفونت دهانی

بیماری استئومیلیت دندان را بشناسید

استئومیلیت (Osteomyelitis) شامل دو نوع حاد یا مزمن است در دنیای پیشرفته و متمدن به ندرت دیده می شود. در گیری مندیبل نسبت به ماگزیلا شایعتر است ، و این احتمالاً به دلیل تامین ناکافی جریان خون و تراکم استخوان در مندیبل می باشد . امکان دارد به دنبال عفونت وسیع پری اپیکال رخ دهد.ممکن است نتیجه یک ترامای صورتی شدید که باعث اکسپوز شدن استخوان می گردد ، باشد برای مثال ، تصادفات عبور ومرور جاده ای و زخمهای ناشی از شلیک تفنگ . تمیز دادن و تفکیک استئومیلیت حاد از یک dry socket ، ممکن است مشکل باشد .درمتن سریع این بیماری باعث جلوگیری از عفونت دهانی می شود.

عفونت اپیکال در زمان کشیدن دندان در دو زمان بروز میکند از جمله: موقع کشیدن دندان فک پایین تحت بی حسی موضعی که اخیراً انجام شده باشد ، بخصوص در صورت ابتلا به ANUG و یا پری کرونیت و پریودنتیت اپیکال یا لترال در دندانی که در خط شکستگی استخوان قرار دارد.

عوامل مستعد کننده استئومیلیت

•  بیماری پاژت
•  رادیوتراپی فکین در گذشته جهت درمان نئوپلازی
•  کاهش مقاومت در برابر عفونت ، به طور مثال در موارد زیر :
•  تجویز داروهای سرکوب کننده ایمنی
•  لوسمی حاد
• دیابت کنترل نشده
•  اعتیاد به الکل برای مدت طولانی
•  کمبودهای تغذیه ای متعدد
•  آنمی سلول داسی شکل

استئومیلیت حاد:

معمولاً ناشی از عفونتهای بی هوازی گونه های فوزو باکتریوم و پروتلا (Provetella) است . از آشکارترین علائم میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• بیمار تب داشته و احساس بد حالی می کند
•  فک بیمار متورم و حساس است
•  درد عمقی و شدید که مداوم و ضربان دار است
•  احساس طعم بد و ترشح چرک به داخل دهان و یا بر روی صدمات ( از راه فیستول)
•  لقی دندانها همراه با درد در هنگام جویدن
• احتمالاً ، بی حس شدن لب پایین
• اشکال در باز کردن دهان
•  تب و بی حالی
•  محواهای سینوسی داخل و خارج دهانی همراه با ترشح چرک
•  ترشح چرک در اطراف دندان ها یا از درون حفره آنها
• تورم صورت و لثه ها
• دندانهای لق و حساس
•  پارستزی بی حسی لب در سمت مبتلا
•  ترسیموس و لنفادنویابی گردن

چندین مورد آزمون تشخیصی برای بررسی دندانهای پوسیده استفاده میگردد.  دندانهای درگیر ، به رق حساس هستند و صدای گنگ از دق ارائه می کنند. هرگونه پاراستزی و آناستزی لب یا ناحیه چانه رامورد آزمایش قرار داده و آن را ثبت نمائید . از یک پروب دندانی با فشار ملایم جهت یافتن واکنشهای حسی تندویز استفاده نمائید. در رادیوگرافـی نـواحـی نامعلوم و اغـلب منتـشری از ارتودنسـی را هـمرا ه بـا یـک نـمای   “بید خورده “ از فک را نشان می دهند .

الگوی طبیعی ترابکولها از بین رفته است و زمانیکه سکترهای مرده استخوانی شکل می گیرند ، بصورت نواحی رادیوپک تر تظاهر می شوند . فضای لیگمان در اطراف دندانها ی مبتلا گشاد خواهد شد . سوابهای باکتریایی برای تهیه کشت و تست حساسیت آنتی بیوتیکی باید تهیه شوند تهیه نمونه کشت از توده چرک می تواند به تشخیص بیماری کمک زیادی کند .

عملیاتهایی که برای درمان استئومیلیت حاد معمولا انجام میشودشامل: آنتی بیوتیک درمانی داخل وریدی . دبریرمان و برداشت استخوان نکروتیک پس از رفع عفونت حاد .

استئومیلیت مزمن:

شدت علائم نسبت به نوع حاد کمتر است و اغلب بدون علامت می باشد . ممکن است به دنبال پیشرفت استومیلیت حاد ایجاد شود یا آنکه بدون ایجاد مرحله حاد بروز نماید  . سکسترها و اپیکولهای مرده استخوان ، خود به خود می افتند . ( از طریق زخم های استومیلیت) رادیوگرافی ، اسکلروزه شدن قابل ملاحظه استخوان مجاور تشکیل استخوان تحت پریوستی را نشان می دهد .

عفونت دهانی آنژین لودویگ چیست؟

Ludwig‘s angina یکی از عفونتهای دهانی می باشد.که بسیار خطرناک است .یک سلولیت شدید که فضای های تحت فکی و زیر زباین و فضاهای طرفی حلق رادرگیر می کند . این عفونت دهانی معمولاً توسط استرپتوکک ها و مخلوطی از بیهوازی های گوناگون ایجاد می شود . این عفونت دهانی ممکن است از طریق فضاهای طرفی حلق به داخل گردن انتشار یابد . آنژین لودویگ یک عفونت دهانی شدید می باشد و از آنجا که امکان دارد راه هوایی بطور پیشرونده محدود گردد، بطور بالقوه حیات بیمار را مورد تهدید قارا می دهد . این بیماری نیاز یک درمان قویو موثر با استفاده از آنتی بیوتیکهای داخل و ریوی می باشد.

علائم عفونت دهانی آنژین لودویگ

•  درد و اشکال در بلع.
•  دشواری تنفس.
•  درد شدید صورتی .
• بیمار شدیداً احساس ناخوشی می کند .
• افزایش درجه حرارت بدن بیمار .
• تورم صورت و گردن که به سرعت انتشار می یابد و سفت ، گرم و قرمز می باشد .
•  زبان به علت تورم کف دهان بالا می آید .
•  تب ، تاکی کاردی و احساس ضعف و ناخوشی .

دشواری تنفس ( صدای تنفسی خشن و تیز ) ، به علت التهاب و تورم دستگاه و تورم دستگاه صوتی حنجره و نیز فشار برنای ناتشی از سلولیت موجود در گردن .

توجه : در هنگام معاینه یک تورم صورتی ، ضروری است که موارد زیر رادر پرونده بیمار ثبت نمایید :

۱- محل و اندازه

• اندازه ( به میلیمتر یا سانتیمتر )
•  ترسیم نمای آن یا عکسبرداری از آن

۲- قوام آن را یادداشت کنید :

• نرم ( soft )  ( ادم آبسه ، هر چیزی که حاوی مایع باشد )
•  سفت  ( firm )( سلولیت ، آدنوپاتی غدد لنفاوی )
•  سخت ( hard )  ( شبیه استخوان )

۳- تعیین کنید که آیا تورم :

• متحرک یا ثابت است .
• به لمس حساس است .
• در لمس ، گرم می باشد.
• به پوست یا به بافت زیرین اتصال دارد .
• بررسی نمایید که آیا تموج دارد یا خیر

درمان :

• بیماران جهت درمان توسط آنتی بیوتیکهای داخل وردی و احتمالاً برش بافت متورم و کاهش فشار بر راه هوایی ، به بیمارستان ارجاع شود .
• عامل ایجاد بیماری ، مانند دندان عفونی ، باید مشخص شده و درمان شود .

شخیص و درمان بیماری سل      

سل ( Tuberculosis ) بیماری است که از لحاظ قانونی می بایست به مراجع سلامت عمومی گزارش شود. سل بیش ازهر بیماری عفونی دیگری سبب مرگ و میر در سراسر جهان می گردد. تعداد افراد آلوده به سل درحدود ۱۰۰ میلیون نفر تخمین زده می شود . با اینکه سل در دنیای پیشرفته و متمدن روبه کاهش بود ، اما در سالهای اخیر تعداد افرار آلوده به سل به میزان قابل ملاحظه ای در حال افزایش است، از جمله در انگلستان .

امروزه شکل مقاوم بیماری سل که در اثر مصرف داروهای مختلف ایجاد شده ، هم اکنون به یک معضل بزگ در سلامت عمومی تبدیل شده است ، به ویژه در شهرهای چون نیویورک. افزایش ابتلا به  شیوع سل در بیماران آلوده به HIV ، وضعیت آنرا پیچیده تر کرده است . سل مقاوم به داروهای متعدد همچنین در تعداد کمی از بیماران در انگلستان ، از جمله در برخی از گروههای مهاجر گزارش است . بندرت ممکن است زخمهای دهانی مقاوم در نواحی مختلف دهان بخصوص بر روی زبان دیده شوند ، این زخمها و دارای کناره های تخریب شده و پوسته خارجی به رنگ خاکستری یا زرد می باشند .

بطور معمول سل دهانی فقط در بیماران دارای بیماری ریویفعال و پیشرفته ( بیماری ریوی بصورت آشکار ) ، رخ می دهد . بیمارانی که از داروهای ضد سل برای ضایعات ریوی استفاده می کنند، فاقد تظاهرات دهانی  می باشند به دنبال مصرف داروهای ضد سل ، ضایعات دهانی بهبود می یابند. لنفادنوپاتی سلی در غدد لنفاوی گردنی ( scrofula ) بخصوص در شبه قاره هند شیوع زیادی دارد .

در رابطه با آزمونهای تشخیصی بیماری سل در بیوپسی ، پنیری شدن ( قوام پنیری ) ، نکروز و جانیت سلهای چند هسته ای قابل مشاهده می باشند . وجود میکوباکتریوم ها را می توان با رنگ آمیزی مخصوص ارگانسیم های Acid – Fast(رنگ آمیزی Ziehl – Ncelsen ) تایید کرد . 

در رادیوگرافی قفسه سینه مناطق لکه لکه به صورت منتشر در ریه ها ، ایجاد حفره ، سفت شدن ریه ها ( به علت پر شدن از اگزودا ) و آدنوپاتی مرکزی مشاهده می شود .

در تست  Heaf، پاسخ سریع و مبالغه آمیز است. تست خط، برای باسیلهای  Acid – Fast مثبت است . ممکن است چندین هفته برای کشت زمان ببرد.

درباره بیماری سیفیلیس چی میدانید؟                               

syphilis بیماری است که از راه جنسی سرایت می کند و عامل آن اپیروکت ترپونماپالیدوم می باشد . بیماری است که از لحاظ قانونی می بایست به مراجع سلامت عمومی گزارش شود . در همه موارد مظمون ، ارجاع به یک کلینیک تناسلی ادراری ، ضروری می باشد. نسبتاً نادر است‌، اما می بایست در تشخیص افتراقی زخمهای دهانی در نظر گرفته شود. همچنین این بیماری می توان از طریق جفت از مادر به جنین منتقل شود (سیفیلیس مادرزادی ). ضایعات دوره اول ، دوره دوم و دوره سوم در حفره دهان دیده می شود . سمپتوم ها و علائم  سینلیسا را در فصل ۱۰ ملاحظه نمایئد.

تاثیر بیماری سینلیس مرحله اول در دهان (primary syphilis) 

در دهان بندرت دیده می شود ، اما می تواند به دنبال تماس مستقیم ضایعه رخ دهد ( به عبارت دیگر از طریق تماس دهانی تناسلی ). ضایعه دهانی تیپیک ،  شانکر می باشد. شانکر ها تقریباً ۴ هفته عفونت ایجاد می شوند . ضایعات اولیه سیفیلیس دهانی بسیار عفونی و بسیار قابل سرایت می باشند این ضایعات معمولاً پس از ۶ تا ۸ هفته ، بدون برجاماندن اثر زخم بهبود می یابند .

اثر سیفلیس مرحله دوم در دهان ( secondary syphilis ) 

مرحله دوم سیلیس ، ۱ تا ۴ ماه پس از عفونت اولیه ایجاد می گردد. موجب ضعف و احساس ناخوشی ، سردر ، تب خفیف ، بثوارت جنرالیزه و آدنوپاتی غدد لنفاوی ، می گردد. ضایعات دهانی شامل پلاکتهای مخاطی ( mucous patches ) و زخمهای Snail track می باشند زخمهای حاوی تعداد زیادی از اسپیروکت ها می باشند .

تاثیر سیفیس مرحله سوم در دهان (  Tertiary syphilis ) 

 مرحله سوم چند سال پس از عفونت اولیه در نمونه های درمان نشده ، ایجاد می گردد. ضایعات دهانی دوره سوم سیفیلیس عبارتند از گوم و لکوپلاکیای سیفیلیسی ( بسیار نادر است )

گوم ها (Gummas ) : ممکن است آنقدر رشد نمایند تا به یک اندازه قابل ملاحظه ای برسند . گوم های زخمهای گرد با لبه های Punch out می باشند . آنها بطور معمول در کام رخ می دهند و بدون درد می باشند.

لکوپلاکیای سیفیلیسی چیست؟

syphilitic  leukoplakia  در سطح پشتی زبان مشاهده می شود. میزان وقوع تغییر شکل بدخیمی در آن بالاست . اثـرات سـیستمـیـک مرحله سـوم سـیفیلـیس شـامـل التـهـاب آئـورت ،Tabes Dorsalis  ، زوال شدید عقل و of the ins  General paresis   ( GPI ) می باشند.

آزمونهای اختصاصی در مراحل ابتدایی سیفیلیس اولیه ، ممکن است تست سرولوژی مثبت نباشد.بررسی و آزمایش یک نمونه تهیه شده از سطح یک شانکر ، هنگامیکه در زیر میکروسکوپ زمینه سیاه مشاهده می گردد، وجود ترپونماپالیدوم را تایید خواهد کرد . از آزمایشهای سرمی ، غیر اختصاصی وهم اختصاصی ، می بایست جهت غربالگری ( جداسازی افراد سالم از کسانی که دارای یک وضعیت پاتولوژیک تشخیص داده نشده می باشند ) و تشخیص ، مورد استفاده قرار گیرند . این آزمونها همچنیندر تمیز دادن بیماران با بیماری فعال از آنهایی که به طور مؤثر و کارامد درمان شده اند ، از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشند .

 تستهای غیر اختصاصی : در مرحله فعال بیماری  ، مثبت از درمان ، منفی می گردند : این آزمونها عبارتند از 

۱)  Venereal Disease Research Laboratory ) VDRL ):

توجه : نتایج مثبت کاذب این تست می تواند به علت واکنشهای متقاطع در بیماران دارای ملاریا ، پنومومی ویروسی و سل ، بروز نمایند .

۲) Rapid plasma reagin ) RPR ) :

آزمونهای اختصاصی که توسط آزمایشهای مرجع انجام می گردند، عبارتند از :

•   T. pallidum haemagglutination assay) TPHA )
•   Fluorescent treponemal antibody absorbed test) FTA – ABS )

علائم بیماری دیفتری ( Diphtheria )

عفونت ایجاد شده توسط کورینه باکتریم دیفتریه می باشد. در انگلستان نادر می باشد . مصونیت دوران طفولیت به میزان زیادی مانع بروز دیفتری می گردد . دیفتری از میزان وقوع بالایی در اروپای شرقی برخوردار است و این به دلیل شکست برنامه های واکسیناسیون در آنجا می باشد .

کورنیه باکتریوم دیفتریه  اگزوتوکسینی تولید می نماید که میتواند سبب آسیب میوکاردوافت تنفسی به دلیل فلج عصبی گردد. دیفتری بصورت یک غشاء کاذب خاکستری رنگ بر روی ناحیه لوزه ای یا حلقی ظاهر می گردد. دیفتری دشواری در عمل بلع را سبب می گردد. بزرگ شدگی و سیع عقده های انفاوی گردنی ، رخ می دهد.

اکتینومایکوزیس دهانی چیست؟ 

Actionmy cosis یکی از عفونتهای دهانی می باشد. معمولاً توسط یکی از باکتریهای فلور طبیعی دهان به نام اکتینوماسیس اسرائیلی ( Actiomyces israelii ) ایجاد می گردد. پاتوژنزآن معلوم نیست . اکتینومایکوزیس یک عفونت چرکی مزمن می باشد . ممکن است بیمار مبتلا به اکتینومایکوزیس ، سابقه ای از ترومای دهانی ، از قبیل بیرون آوردن دندان یا شکستگی فک داشته باشد.

علائم این بیماری شامل: تورم صورت، آبسه های دارای ترشح بر روی پوست صورت و گردن، آبسه مزمن با قوام سنت که بطور معمول در زاویه فک پایین دیده می شود، رنگ پوست ناحیه مبتلا قرمز یا بنفش می باشد، مجاری سینوس متعدد ، مایع زرد رنگی ترشح می کنند که ممکن است در آن مایع ، دانه های گوگرد ( کلونی های ارگانسیم ) مشاهده گردد.

ممکن است فیروزیس وسیع همراه با درگیری گسترده پوست مشاهده گردد. عفونت بندرت استخوان زیرین را درگیر می نماید. می بایست نمونه چرک جهت کشت و تعیین حساسیت دربرابر آنتی بیوتیک ها فرستاده شود . در مواردی که به اکتیوفایکوز مشکوک هستید ، آزمایشگاه را مطلع سازید تا از یک محیط کشت مناسب استفاده نموده و کشت را در صورت زمان کافی انجام دهد .

درمان اکتینومایکوزیس دهانی

بیماران مشکوک به اکتینومایکوزیس ، از آنجایی که ممکن است در ابتدا به آنتی بیوتیکهای داخل وریدی ، به عنوان مثال پنی سیلین نیاز داشته باشند ، باید جهت درمان به بیمارستان ارجاع داده شوند . به دنبال آن ، درمان خوراکی با پنی سیلین یا آموکسی سیلین به مدت سه ماه انجام می گیرد . نظر به اینکه این بیماری معمولاً یک عفونت مخلوط ( mixed infection ) می باشد، تتراسایکلین دهانی نیز جهت درمان فلور دهان تجوز می گردد. آبسه ها می بایستی بوسیله جراحی درناژ شوند .

عفونتهای گرم منفی در بیماران با ایمنی سرکوب شده با کتریهای گرم منفی روده ای ممکن است در بیماران با ایمنی تصفیف شده ، بیماران سالخورده کسانی که به مدت طولانی گرفتار بیماری می باشند و همچنین بیمارانی که به علت آنتی بیوتیک درمانی طولانی مدت ، ضعیف گشته اند ، سبب عفونتهای دهانی حلقی  گردند. این ارگانسیها عبارتند از اثر شیکاکلی ( Escherichia coli ) ، انواع کلبسیلا ( Klebsiella ) و سودوموناس آئروژنیوز ( pseudomonas aeruginosa ) .

 معرفی انواع عفونتهای ویروسی 

بیماری سرخک ( Measles ) چه علائمی دارد؟

ویروس سرخک یک پارامیکو ویروس می باشد که از طریق قطرات تنفسی انتشار می یابد. دوره کمدن بیماری در حدود ۱۰ روز می باشد . معمولاً باتب ، ترشحات مخاط بینی و سرفه همراه است . ممکن است بروز ضایعات دهانی تحت عنوان لکه های کوپلیک ( koplik ‘ s spots ) گردد. این ضایعات بر روی مخاط دهانی و بطور معمول در نزدیکی دندانهای مولر بصورت لکه های کوچک بر روی یک زمینه قرمز دیده می شوند . لکه های کوپلیک بعد از ۳ تا ۴ روز از بین رفته و جای خود را به دانه های قرمز رنگ ماکولوپاپولر بصورت جنرالیزه در پوست می دهند .

بیماری اوریون ( Mumps ) چگونه است؟

ویروس اوریون یک پارامیکویروس می باشد که از طریق بزاق انتقال داده می شود. اوروین یک عفونت ویروسی می باشد که سبب تورم غدد بزاقی ( التهاب غدد بزاقی  sialadenitis) می گردد. بزرگسالان نیز ممکن است مبتلا شوند . دوره کمون بیماری بین ۲ تا ۳ هفته می باشد. بیماران دچار تب ، ضعف واحساس ناخوشی ، سردرد و تورم غدد بزاقی بطور معمول در پاروتید می شوند . علائم اوریون شامل موارد زیر است:

• غدد پاروتیه متورم و دردناک 
• سردرد
• افزایش درجه حرارت بدن ، احساس ناخوشی و ضعف 
• تب
• تورم پاروتیه بصورت یکطرفه یا دوطرفه که به لمس یا فشار حساس می باشد.
•  غدد بزاقی تحت فکی و زیر بانی  نیزممکن است درگیر شوند.

عوارض بیماری اوریون: التهاب بیضه ها ( orchitis) ، التهاب تخـمدانها (oophorits ) ، التـهاب پانـکراس ( pancreatits ) و بندرت منژیت و انفالیت .

درمان بیماری اوریون: درمان از نوع حمایتی می باشد . حفظ مایعات بدن به اندازه کافی ‌، ضروری است .

توجه : عوامل دیگر که باعث تورم غدد بزاقی می شوند ، عبارتند از : التهاب غده بزاقی انسدای که بطور ثانویه پس از تشکیل سنگ ایجاد می شود،  التهاب پاروتیه بصورت حادوپیشرونده در xerostomia (دهان خشک ) و همچنین غدد بزاقی ممکن است در شرایط دیگری از قبیل سندوم siogren ‘ s ، سارکوئیدوز و تومورهای غده بزاقی ، نیز بزرگ شوند .

ویروس اپشتاین بار چه تاثیری در دهان دارد؟

ویروس اشتاین ( Epstin – Barr Virus )  باریک هر پس ویروس انسانی می باشد . این ویروس در بیش از %۹ جمعیت به شکل نهفته یافت می شود. عفونت اولیه ممکن است فاقد تظاهرات کلینیکی باشد، یا اینکه باعث ایجاد د منونوکلوئوز عفونی( glandular fever) گردد. در بیماران با ایمنی سرکوب شده سبب ایجاد لکوپلاکیایی مویی ( hary leukoplakia )    می گردد. EBV در براق کسانی که بدون علامت می باشند و آزمایش سرولوژیک آنها شده است و نیز در بزاق کسانی که دارای علائم کلینیکی هستند ، یافت می شود.

علائم منوکلئوز عفونی : بطور معمول در نوجوانان و بالغین دیده می شود، گلودرد، خستگی ، احساس ناخوشی و ضعف، سردرد، غدد لنفاوی متورم، بندرت زخمهای دهانی دیده می شود، درد شکمی ـ به علت درگیری کبد و طحال )، درد عضلانی ( myalgia )، تب، بزرگ شدگی غده های لنفاوی گردنی، زخم دهانی – معمولاً ناحیه خلفی دهان و حلق ، پتشی( ماکول ها یا پاپولهای کوچک پر شده از خون بصورت مجزا از هم ) بر روی کام نرم، فارنژیت و راش پوستی .

توجه : آمپی سیلین و آموکسی سیلین نیز که به بیماران مبتلا به منونوکائوز عفونی داده شود ، باعث بروز دانه های ماکولوپاپرلر بصورت جنرالیزه می گردند .

آزمونهای تستهای تشخیصی : در شمارش کامل سلولهای خون ( CBC ) یک لنفوسیتوز آتیپیک و گاهی اوقات یک ترومبوسیتوپنی را آشکار می سازد. تست paull- Bunnell یا آزمایش خون Monospot ، جهت تعیین حضور آنتی بادیهای هتروفیل استفاده می شود. گاهی اوقات ممکن است مناسب باشد که عملکرد کبد مورد ارزیابی قرار گیرد . چنانچه تست Paul – Bunnel منفی باشد ، اختلالات دیگری مثل HIV و عفونتهای HIV ، سایتوگال ویروس و توکسوپلاسموز مطرح است . درمان ، علامتی می باشد . دهان شویه های ضد میکروبی می توانن باعث تخفیف وتسلس علائم و سمپتومهای داخل دهانی گردند. ویروس اشتاین بار همچنین با لنفوم بورکیت ( Burkitt ‘s lymphoma ) ، کارسینوم نازوفانکس .و لکوپلاکیایی مویی دهانی ( oral hairy leukoplakia ) در ار تباط می باشد.

ویروس نقص سیستم ایمنی انسانی ( HIV ) 

یک RNA ویروس می باشد که سلولهای T4 کمک کننده ( که تحت عنوان لنفوسیتهای T CD_۴ ⁺ نیز شناخته می شوند ) را آلوده می سازد . HIV باعث آسیب پیشرونده سیستم ایمنی می گردد، که این امر بروز عفونتهای فرصت طلب را سبب می شود. عفونت فرصت طلب دهانی ممکن است اولین علامت بیماری ایدز باشد.

بیش از ۵۰ مورد تظاهرات دهانی بیماری ایدز شرح داده شده است و به میزان ۹۰% بیماران مبتلا به ایدز دارای تعییراتی در داخل و اطراف حفره دهان می باشند. تظاهرات دهانی بیماری ایدز هم اکنون بر طبق میزان درجه ارتباط آنها با عفونت HIV طبقه بندی می شوند .

گروه۱) ضایعاتی که شدیداً وابسته به عفونت HIV می باشند شامل: لکوپلاکیایی موی

• کامپوزی سارکوم
• لنفوم غیر هوچکینگروه

گروه۲) ضایعاتی که بطور معمول کمتر وابسته به عفونت HIV می باشند 

• هیپرپیگمانتاسیون ملانوتیک
• استوماتیت (زخمی ) نکروزن
• زخم ( یک علامت غیر اختصاصی است )
• Thrombaytopenic  purpura

انواع عفونتهای ویروسی

• HSV ( ویروس هر پس سیمپلکس )
• HPV( ویروس پاپیلومای انسانی )
• کندیلوما آکومیناتوم ( condy loma accuminatum )
•  هیپرپلازی اپی تلیالی موضعی
• وروکاولگاریس ( Verruca vulgaris )
• واریسلا زوستر
• هرپس زوستر

گروه ۳) ضایعاتی که ممکن است در عفونت HIV دیده می شوند :

( سابقاً از این گروه تحت عنوان ضایعاتی که احتمالاً با HIV درارتباط می باشند ، نام برده می شد.)

 عفونتهای باکتریایی :

• اکتینومایس اسرائیلی
• اشرشیاکلی
• کلبسیلا پنونیه
• مایکوباکتریم آویوم اینتراسلولار
• مایکوباکتریم توبرکلوزیس

سندرم خراش گربه:

 واکنشهای دارویی ( واکنشهای  زخمی  ، اریتم مولتی فرم ، Lichenoid reaction ، اپی در مولیز سمی )

عفونتهای دهانی قارچی به غیر از کاندیدیازیس

• Cryptococcus  Candidum
• Geotrichum    Candidum
• Mucoraceae  Cmucormycosis
• Aspergillus  flavus

اختلالات عصبی :

فلج صورتی

نوآلرژی عصب تری ژمینال

 استوماتیت همراه با آفتهای عود کننده

عفونتهای ویروسی:

سیتومگالوویروس 

مولوسکوم کنتاژیوزوم

تیم دندانپزشکی نقش مهمی در شناسایی زود هنگام این تغیرات دارند .

شناسایی زود هنگام این امکان رابه بیمار می دهد تا از مراقبتها و مشورتهای پزشکی مناسب بهره مند شود و همچنین باعث افزایش عمر متوسط و کمک به کاهش کسترش بیماری می گرد. 

 عفونتهای قارچی :

کاندیدوزیس :

• دوعبارت کاندیدیازیس و کاندیدوزیس مترادف می باشند. بساری از کتابهایی که اخراً چاپ شده اند ، عبارت کاندیدوزیس را ذکر کرده اند ، اما سازمان بهداشت جهانی ( WHO ) عبارت کاندیدیازیس را که در اینجا نیز مورد استفاده قرار خواهد گرفت ، ترجیح داده است.
• گونه های کاندیدایی عنوان جزئی از فلور طبیعی دهان در ۹۰% جمعیت  یافت می شوند.
• کاندیدا آلبیکانس فراوانترین گونه کاندیدا بصورت ؟ منفرد می باشد.
• عفونت کلینیکی در ضعف سیستم ایمینی، خشکی دهان ( xerostomia ) وبرهم خوردن تعادل فلورمیکروبی دهان ، به عنوان مثال به دنبال استفاده از آنتی بیوتیکهای با طیف وسیع ، رخ می رهد.

عوامل مستعد کننده  عفونت دهانی کاندیدیایی عبارتند از:

•  استفاده از دنچر
• کاهش تولیدبزاق ، برای مثال کاهش تولید بزاق التعائی توسط دارو
•  آنتی بیوتیک درمانی ، بخصوص انواع وسیع الطیف.
• دیابت ملیتوس که به خوبی کنترل نشده
• درمان باکورتیکواستروئید ( از جمله داروهای استثناقی که برای آسم مورد استفاده قرار          می گیرند .
• رادیوتراپی ناحیه دهان و آسیب غده بزاقی ناشی از آن.
•  فقر آهن ، ویتامین _۱۲ B و اسیدفولیک

سرکوپ سیستم ایمنی در موارد زیر ایجاد می شود:

• HIV
• لوسمی
•  آگرانولوسیتوز
• داروهای سیتوکسیک
• سوء تغذیه و سوء جذب

کاندیدایازیس کلینیکی به اشکال زیر بروز می کند :

۱)کاندیدا یازیس حاد :

الف ) با غشاء کاذب ( بر فک ) 

علائم :

• ممکن است بدون علامت باشد.
• ممکن است سبب یک ضایعه مخاطی گردد ، دهان دردناک است.
• دشواری در عمل بلع
• کاندیدیازیس با غشاء کاذب بصورت پلاکهای نرمی به رنگ سفید یا زرد بر روی مخاط دهان ظاهر می شود که این پلاکها به راحتی کنده و یک سطح ارتیماتوز یا گاهی اوقات یک سطح خون چکان بر جای می گذارد .

ب ) آتروفیک ( ارتیماتوز )

در بیمارانی که تحت درمان با استروئید یا آنتی بیوتیکهای وسیع الطیف قرا ر دارند ، دیده می شود.

علائم :

• اغلب درناک می باشند .
• مخاط قرمز و ملتهب می باشند . هر ناحیه ای از مخاط دهان ممکن است مبتلاً گردد از جمله کام ، زبان و مخاط دهانی .
• کاندیدا یازیس ارتیماتوز که در بیماران HIV مثبت دیده می شود ، اسساً یک مزمن می باشد..
• کاندیدایازیس ارتیماتوز بطور معمول برروی کام و سطح پشتی زبان ، بصوزت نواحی قرمز رنگ بروز می کند . نمای کلاسیک کاندیدا یازیس ارتیماتوز در بیماران HIV مثبت ، یک ناحیه مرکزی از قرمز شدگی کام ، به مهراه بافت طبیعی در مجاورت مارجین لثه می باشداین نما اثر انگشت نامیده می شود( شکلهای ۴-۸ و ۵-۸ ) .

۲)کاندیدا یازیس آتروفیک مزمن ( کاندییازیس ارتیماتوز مزمن، استئوماتیت القاء شده توسط دنچر

پوشش مخاط کام برای مدت طولانی توسط یک دست دندان مصنوعی ( denture ) با یک دستگاه ارتودنسی ، یک عامل مستعد کننده می باشد.

علائم : معمولاً بدون علامت می باشند

نشانه ها  :

• مخاط ارتیماتوزملتهب می باشد.
• ناحیه ای از کام است که توسط یک دنچر با یک دستگاه ارتودنسی پوشانده شده است .
• مخاطی که توسط پروتز پوشانده نشده است ، ظاهر سالمی دارد .
•  زخم دهانی ناشی از دنچر ( Denture sore mouth ) واژه  خوبی برای این بیماری نمی باشد زیرا اغلب بیماران از وجود چنین زخمی بی اطلاعنند .
• شایعترین تظاهرات عفونت دهانی ، عفونت کاندیدیایی می باشد که در ۲۵% تا ۵۰% افرادی که از دست دندان مصنوعی( denture ) استفاده می کنند ، رخ می دهد .

توجه : همچنین خوددنچر نیز محل مناسبی برای تشکیل کلونی ارگانسیهای کاندیدایی می باشد که قادرند کام را مجدداً مبتلا سازند .

درمان می بایست  شامل موارد زیر باشند :

• به بیماران توصیه شود که دنچرخود را شب موقع خواب از دهان خارج نمایند .
• اطمینان حاصل نمایید که دست دندانها ( dentures ) به دقت تمیز شده اند ودر طول شب در داخل محلول کلرهگزیدین یا هیپوکلریت قرار داده شده اند  .
• دنچرهای نامناسب می بایست به محض اینکه تغییرات التهابی برطرف شدند ، جایگزین گردند .
• در این فاصله ، استفاده از tissue  conditoner ها جهت اصلاح تطابق دست دندان ها ( dentures) توصیه می گردد.
• ممکن است ضد قارچهای موضعی به عنوان مثال نیاسیتین ، آمنو تریسین Bو دهان شویه کلرهگزین تجویز گردد.
• بیماران می بایست سطوح مناسب دست دندانشان را قبل از گذاشتن در داخل دهان با یک لایه ژل میکونازول بپوشانند.

توجه : یکی از موارد کنترالیذاسیون ؟ استفاده از میکونازول ، درمان باوارفارین می باشد.

۳) التهاب گوشه لبها ( Angular cheilitis ) :

• التهاب گوشـه لبها با از دسـت رفتن بعدورتیکال و کاهـش ا
• رتفاع تحتانی صورت در بیمـاران دارای دنچرهای فوسوده و معیوب ، در ارتباط می باشد.
•  التهاب گوشه لبها در بیماران دارای دندانهای مضرس و دندان دندانه . ممکن اسن با کمبود ویتامین  _۱۲ B ، اسیدفولیک یا آهن مرتبط باشد.
• التهاب گوشه لبها یکی از مشخصات سرکوب اینمی بخصوص در بیماری HIV و نوتروپنی  می باشد .

علائم :

• سوزش و دردناک بودن گوشه های دهان .
• چینهای پوستی در گوشه های دهان ، ملتهب و متحرک خورده می باشند .
• ممکن است با کاندیدا یازیس داخل دهانی همراه باشند .
• همچنین باکتریهااز جمله ارگانسیم های استافیلوککی می توانند سبب التهاب گوشه لبها گردند.

درمان :

•  شناسایی علت عفونت دهانی و حذف هرگونه وضعیت زمینه ای کمبود خون ، جزئی ازدرمان تلقی می شود.
• جایگزین کردن دنچرهای فرسوده و معیوب و برقراری بعد صحیح و رتیکال .
• درمان هرگونه عفونت کاندیدایی داخل دهانی مربوطه.
• تجویز داروهای ضد میکروبی موضعی جهت کاهش عفونت دهانی

۴) کاندیدایازیس هیپرپلاستیک مزمن ( لکوپلاکیایی کاندیدایی ) :

عفونت دهانی کاندیدای دهانی یکی از شایعترین عفونتهای دهانی هستند.

۵) کاندیدایازیس پوستی مخاطی مزمن :

عفونت کاندیدایی دهانی همچنین می تواند به عنوان جزئی از اختلالات نادر پوستی مخاطی رخ دهد، مثالهایی از این مختلالات پوستی مخاطی درزیر آمده است :

• فامیلی ( محدود limited ) – به عنوان یک صنعت اتوزومال مغلوب ، به ارث می رسد.
•  منتشر ( تک گیر  sporadic ) – موارد فامیلی نادرمی باشد. ؟
•  تاخیری ( سندرم thymoma ) – نقص ایمنی وابسته به سلول ناشی از یک thoma ( غده مشتق از اجزاد اپی تلیالی یا لنفوئیدی تیموس ) .
•  اندوکرینی ( سندرم کاندیدایازیس – اندوکرینوپاتی ) – نقایص غددی متعدد ماندد هیپوپاراتیروئیدسیم ، ( بیماری آدسیون و تولید اتوآنتی بادی ) .

آزمونهای تشخیصی :

• می بایست یک نمونه ، از ناحیه مبتلا به تهیه و رنگ آمیزی شود ( رنگ آمیزی گرم یا PAS      ( Periodic acid – schiff ) همچنین می توان از هیدروکسید پتاسیم (  KOH ) جهت نمایش Hypha ( در نمونه تهیه شده ) استفاده نمود .
• همچنین باید از بزاق دهانی سواب تهیه شده و جهت کشت به آزمایشگاه فرستاده شود .
• شمارش کمی کاندیدا از این جهت که میتوان بوسیله آن پاسخ به درمان را مشاهده نمود ، ممکن است مفید باشد.
• بیماران باید یک نمونه از بزاق خود را تهیه نمایند و با یک محلول فسفات نمیکی بمدت یک دقیقه قبل از اینکه بزاق خود را به یک محل استریل خالی نمایند غرغره نمایند .
•  بیوپسی و بررسی هیستوپاتولوژیک جهت تایید کاندید یازیس هیپرپلاستیک مزمن ضروری است .

مطب تخصصی دندانپزشکی پاسداران با ارائه درمان‌های ترمیمی و زیبایی، لامینیت، عصب‌کشی(اندو)، جراحی لثه، جراحی دندان عقل، جراحی ضایعات و کیست‌های دندانی(اپیکو)، جرمگیری و بورساژ دندانی، سفید کردن دندانها (بلیچینگ)با لیزر و… در خدمت شما است، چنانچه قصد انجام ایمپلنت را دارید برای دریافت نوبت با شماره های موجود در سایت تماس بگیرید.