شکستگیهای دندانی و فکی: تشخیص و درمان

شکستگیهای دندانی و فکی یکی از شایعترین حوادث دندانپزشکی است. گرفتن یک تاریخچه دقیق در شکستگیهای دندانی و فکی بسیار مهم است. تهیه گزارش بوسیله دندانپزشک جهت ارائه به دادگاه مشاور حقوقی یا موسسه بیمه ممکن است ضروری باشد.در تشخیص و درمان شکستگیهای دندانی و فکی،گرفتن تاریخچه و عکس های بیمار می تواند آزمایشات کلینیکی و تاریخچه کامل بیماری را تکمیل کنند . اگر چه در بعضی موارد که شکستگیهای دندانی و فکی نیاز به کمک های اولیه ضروری است گرفتن تاریخچه به تعویق می افتد .رعایت بعضی موارد در شکستگیهای دندانی و فکی بسیار ضروری است.

-برقراری راه هوایی (  Air Way ) : باز نگهداشتن راه هوایی به عنوان مثال خارج کردن اجسام خارجی از حفره دهانی یا راه هوایی ،

–   خونریزی ( Bleeding )  : متوقف کردن خونریزی

–   هوشیاری  (  Consciousness )‌: میزان آگاهی و هوشیاری بیمار را ارزیابی نمائید.

نکته :

– در تمام مواردی که صدمات جدی بدنی در شکستگیهای دندانی و فکی وجود دارد باید بیمار را سریعاً توسط آمبولانس به نزدیک ترین واحد اورژانس بیمارستان انتقال داد . بیمارانی را که مشکوک به صدمات غیر دندانی هستند ، باید جهت معاینه پزشکی ارجاع داد .

تاریخچه شکستگیهای دندانی و فکی :

    سؤالات زیر باید از بیمار و یا همراه او ( در صورتیکه بیمار خردسال یا مضطرب و پریشان باشد)،در موردشکستگیهای دندانی و فکی پرسیده شود .

چه موقع شکستگیهای دندانی و فکی وارد شده است ؟

    بیش آگهی دندانی که درشکستگیهای دندانی و فکی از حفره خود خارج شده است بشدت تحت تاثیر زمان و محلی است که دندان خارج از دهان در آن قرا گرفته است .

شکستگیهای دندانی و فکی چگونه اتفاق افتاده است ؟

    به عنوان مثال در جنگ با یک تصادف رانندگی یا حین ورزش یا صدمات صنعتی

آیا بدنبال شکستگیهای دندانی و فکی هوشیاری خود را از دست دادید ؟

    اگر پاسخ مثبت است بیمار باید به بیمارستان جهت معاینه عصبی و بررسی های بعدی ارجاع داده شود . به عنوان مثال رادیوگرافی از جمجمه و یا تحت نظر بودن شبانه بیمار .

آیا پلیس مطلع است ؟ ( جهت امکان دعوی قضایی در آینده )

آیا جویدن شما در شکستگیهای دندانی و فکی تغییر کرده است ؟

به عنوان مثال در شکستگی فک بالا و پائین و جابجایی دندانها و در رفتگی فک پائین .

آیا درشکستگیهای دندانی و فکی به طور کامل دهان را باز می کنید ؟

 به عنوان مثال در تریسموس همراهبا شکستگی فک پائین ، کندیل و قوس گونه ای .

آیادر شکستگیهای دندانی و فکی به طور کامل دهانتان را می بندید ؟

  اوپن بایت قدامی که در شکستگی دو طرفه کندیل و شکستگی های لفورت ایجاد می شود. در صورتیکه تمام دندانها از هم جدا باشند نشان دهنده در رفتگی فک می باشد .

آیا درشکستگیهای دندانی و فکی بی حسی داشته اید ؟

      بی حسی لب پائین ، همراه با شکستگی فک پائین ، در نتیجه صدمه به عصب آلوئولار تحتانی ایجاد می شود . بی حسی گونه همراه با شکستگی گونه ، در نتیجه صدمه به عصب تحت چشمی ایجاد می شود. .

آیادر شکستگیهای دندانی و فکی دچار دوبینی شده اید ؟

شکستگی گونه / فک بالا / کف حفره چشم

آیادر شکستگیهای دندانی و فکی دندانی را از دست داده اید ؟

   تمام دندانها باید شمرده شوند و جهت بررسی وجود اجسام خارجی در لبها ، صورت و ریه ها و راههای معده ای روده ای با رادیوگرافی تطبیق داده شوند .

دندانها ، لیگامانهای پریودنتال و استخوان آلوئولار

شکستگی های مینایی

علایم

– ممکن است بدون علامت باشد .

– دندان تیز باعث زخمی شدن بافت نرم دهان می شود .

– درد در جویدن

نشانه ها :

–  از دست رفتن مینای دندان

–  ترکهای مویی در مینای دندان

آزمایشهای تشخیصی

رادیولوژی

–  رادیوگرافی های پری آپیکال ( جهت رد کردن احتمال شکستگی های ریشه یا جابجایی دندان).

–   رادیوگرافی از بافت نرم که به عنوان مثال می توان از لبها وقتی که قسمتی از ساختمان از دست رفته دندان را نمی توان پیدا کرد . به عمل آورد .

ترانسلومیناسیون

–   ایده آل آن است که همراه با بزرگ نمایی انجام شود تا از این طریق ترکهای مینایی نشان داده شوند .

شکستگی مینایی و عاجی

علایم :

  ·  دندان دارای لبه تیز است .

  ·  حساسیت دندانبه تغییر دما

   · درد در هنگام جویدن

آزمایشهای تشخیصی

–  مشابه آزمونهای تشخیصی در شکستگی مینایی است .

نکته

   تست ارزیابی سلامت و زنده بودن دندان  ( Vitality Test ) در این زمان به علت صدمه به پالپ ، غیر قابل اعتماد است .

درمان

–  صاف کردن تیزی دندان

– ترمیم با کمپوزیت یا اچ کردن و دوباره متصل کردن قسمت شکسته به دندان درمان آخر زمانیکه قسمت شکسته موجود باشد ، درمان انتخابی است .

نکته مهم

     دندانهای صدمه دیده باید به طور منظم از لحاظ سلامت و زنده بودن دندان بررسی شوند . تمام دندانهای درگیر ، حتی آنهائیکه علامتی ندارند باید ۶ هفته تا ۲ ماه پس از ضربه دیدن ، توسط تست های حرارتی و الکتریکی پالپ ارزیابی شوند .

    تکرار رادیوگرافی پس از ۳ ماه نیز جهت اطمینان از عدم وجود تغییرات اپیکال لازم می باشد. از دست رفتن سالامت و زنده بودن دندان با تغییر رنگ دندان که به علت خونریزی پالپی به داخل توبولهای عاجی ایجاد می شود و یا دردی که در دندان بدون علامت به وجود می آید ،تشخیص داده می شود .

شکستگی های دندانی که پالپ را درگیر می کند

علایم

– درد و حساسیت که معمولاً با تغییر دما و جویدن شدت می یابد .

– معمولاً قسمت بزرگی از دندان از دست رفته و پالپ آشکار شده است .

آزمایشهای تشخیصی

رادیولوژی

– تصاویر پری آپیکال

– تصاویر اکلوزال جهت معاینه چندین دندان صدمه دیده مجاور که در قدام وجود دارند .

درمان

–  پانسمان محل آشکار شدن پالپ توسط هیدروکسید کلسیم و ترمیم با کمپوزیت یا متصل کردن مجدد قسمت شکسته شده .

– پالپوتومی در دندانهایی که آپکس آنها باز می باشد .

–  پالپکتومی و معالجه ریشه دندان .

–  کشیدن دندانی که غیر قابل ترمیم می باشد .

شکستگی های ریشه

     این شکستگی ممکن است در یک سوم اپیکال ، میانی یا تاجی ریشه قرار داشته باشد.

علایم :

–  درد و در اغلب موارد لقی دندان

نشانه ها :

–         درد در لمس و افزایش لقی دندان .

آزمایشهای تشخیصی :

– رادیوگرافیهای پری آپیکال تشخیص را قطعی می کنند . رادیوگرافی را باید بعد از خشک شدن آن ( بدنبال مراحل ظهور و ثبوت ) مشاهده نمود تا شکستگی های ریشه به طور دقیق تشخیص داده شوند .

درمان :

–  اسپلینت سخت دندانهایی که شکستگی یک سوم اپیکال دارند به مدت دو تا سه ماه .

–   اسپلینت دندانهایی که شکستگی یک سوم میانی ریشه دارند به مدت دو تا سه ماه .

     پیش آگهی این دندانها چندان مطلوب نمی باشد .

–  در شکستگی یک سوم تاجی ریشه ممکن است کشیدن یا اکستروژن ارتودنتیک ریشه ضروری باشد . زمانیکه شکستگی بسیار نزدیک به طوق لثه ای باشد پیش آگهی بسیار ضعیف می باشد .

–   همانطور که قبلاً گفته شد ، دندانها باید از لحاظ سلامت و زنده بودن تحت نظر باشند . در دندانهای غیر زنده ، معالجه ریشه ضروری است .

–   بعلاوه در شکستگی های تاچ و ریشه ممکن است دندان به علت صدمه به لیگامانهای پریودنتال و استخوان آلوئول حمایت کننده ، دچار جابجایی شود .

(  Concussion ) :

–  عبارتست از تروما به پالپ و لیگامانهای پریودنتال ، دندان جابجایی و لقی ندارد.

–   Subluxation :

دندان لق شده اما جابجایی ندارد و صدمه ای به استخوان آلوئول حفره دندانی وارد نشده است .

–   Displacement :

دندان به علت صدمه به استخوان آلوئول دچار جابجایی شده است .

–  Avulsion :

دندان به طور کامل از حفره خود خارچ شده است .

علایم :

–   درد

–  لقی دندان یا دندانها

–   از دست رفتن دندان یا دندانها

–  تغییر یافتن نحوه بسته شدن دندانها در Subluxation و Displacement

آزمایشهای تشخیصی

رادیولوژی

رادیوگرافی داخل دهانی مثل اکلوزال و پری آپیکال

توجه

در درمان دندانهای خارج شده از حفره دندان ( Avul Sed Teeth )  به نکات زیر توجه کنید.

–  به طور ایده آل دندان خارج شده باید توسط آب شسته شود و به سرعت داخل حفره خود قرار داده شود و اگر ممکن نباشد دندان باید داخل شیر و یا داخل شیار باکالی دهان بیمار قرار داده شود . البته بیمار باید آنقدر آگاهی داشته باشد که دندان خود را نبلعد .

–     دندان در محل خود قرار گرفته و به مدت ده روز اسپلینت شود .

–  دندان خارج شده با آپکس بسته پس از ده روز نیاز به معالجه ریشه دارد .

–   در Subluxation و Displacement در اکثر موارد دندانها نیاز به معالجه ریشه دارند.

–   پیگیری طولانی مدت دندان از لحاظ تحلیل ریشه ، انکیلوز یا مسدود شدن کانال ریشه توسط عاج ثانویه لازم می باشد .

–   تجویز آنتی بیوتیک ها در صدمات Avulsion و Subluxation و تروماهای بافت نرم ، پیشنهاد می شود .

–   ارزیابی بیمار از لحاظ وجود نشانه های بیماری کزاز و در صورت نیاز تجویز دوز یادآوری توکسوئید .

دندانهای شیری

–  دندانهای شیری خارج از حفره را نباید مجدداً در ممحل قرار داد زیرا ممکن است دندان عفونی شده و به جوانه دندان دائمی صدمه وارد نماید و یا اینکه دندان لق شده و وارد مجاری تنفسی و ریه شود . فضانگهدار و استفاده از سیم و براکتهای ارتودنسی با توجه به سن کودک و دندان درگیر ممکن است نیاز باشد .

–  دندانهای شیری که بسیار لق می باشند باید کشیده شوند .

– دندانهای فرو رفته ممکن است باعث صدمه به جوانه دندان دائمی شوند .

–  دندانهای فرورفته می توانند کشیده شوند یا اینکه در محل خود باقی بمانند تا رویش کنند.

۲- فک پائین ( شکستگی و در رفتگی )

شکستگی فک پائین

اتیولوژی شکستگی فک پایین

–  تروما

–   شکستگی پاتولوژیک ناشی از بزرگ شدن کیست ها، نئوپلاسمها ( اولیه یا ثانویه ) و عفونت اتفاق می افتد . به طور مثال در استئومیلیت که استخوان فک پائین بسیار ضعیف می شود ، کمترین تروما مانند غذا خوردن می تواند باعث شکستگی فک شود.

علایم :

–  درد

–  محدودیت حرکت

–  خونریزی داخل دهانی یا خونریزی از گوش ( در موارد شکستگی کندیل به علت پاره شدن پوست مجرای خارجی شنوایی )

–   تغییر در نحوه بسته شدن دندانها

–  بی حسی لب پائین ناشی از آسیب به عصب آلوئولار تحتانی

–  تورم

نشانه ها :

– ادم و تورم و اکیموز صورت ( کبودی

–  تریسموس و محدودیت حرکت

– بدشکلی فک پائین

–  لمس لبه تحتانی و خلفی فک پائین نشان می دهد که کانتور طبیعی فک حالت پلکانی پیدا کرده است .

–  حرکت غیر طبیعی استخوان و کریپیتوس

–   کریپیتوس صدای تیز و دلخراشی است که در اثر حرکت استخوان در محل شکستگی ایجاد می شود . جهت امتحان کریپیتوس انگشتهای سبابه هر دو دست را روی دندانها یا استخوان در هر طرف شکستگی و انگشتان شست را روی لبه تحتانی فک پائین قرار می گیرد . حرکت نرم و آرام انتهاهای استخوانی باعث شنیدن صدای کریپیتوس می شود .

–  حساسیت به لمس

– اختلالات اکلوزالی

–  ممکن است خونریزی همراه یا بدون اکیموز در داخل دهان وجود داشته باشد .

–  لقی غیر طبیعی دندانهای مجاور به شکستگی

–   جهت بدست آوردن کلیه نشانه ها ، معاینات باید جامع و کامل باشد

–   معاینات خارج دهان باید از لمس کندیل ها و معاینه حساسیت به لمس آنها آغاز شود .

توجه :  وضعیت کندیل دو طرف با هم مقایسه شود . کندیل شکسته شده زمانیکه بیمار دهانش را باز می کند ، حرکت نمی کند . لمس لبه خلفی راموس و لبه تحتانی فک پائین به سمت خط وسط جهت یافتن حرکت غیر طبیعی فک ، کریپیتوس و بدشکلی پله ای انجام می شود .

– معاینه داخل دهانی جهت یافتن تورم ، اکیموز و حرکت غیر طبیعی استخوان انجام می شود . اکلوژن بیمار جهت یافتن هرگونه اختلال مانند اوپن بایت قدامی و لقی دندانها و شکستگی استختوان آلوئول مورد بررسی قرار می گیرند . که در این صورت چند دندان به طور همزمان حرکت می کنند .

توجه :

–  در بیمارانیکه تروما به فک پائین وارد شده است بخصوص در ضربات مستقیم به چانه ممکن است چند دندان ترک خورده وجود داشته

–   ضربه مستقیم به چانه ممکن است باعث شکسستگی دو طرفه کندیل و خط وسط ( سمفیز) شود . شکستگی Guard’sman  بیشتر در سربازانی که هنگام رژه دچار سنکوپ می شوند، ایجاد می شود .

آزمایشهای تشخیصی

رادیولوژی

– دو تصویر گرفته شده با زاویه ۹۰ درجه نسبت به هم ، ارزیابی جابجایی ناشی از شکستگی را ممکن می کند .

رادیوگرافی خارج دهانی

–  رادیوگرافی پانورامیک و ( Lateral oblique )‌ راست و چپ جهت بررسی شکستگی های بدنه فک پائین و کندیل ها به کار می روند .

–   با استفاده از رادیوگرافی خلفی – قدامی می توان میزان جابجایی ناشی از شکستگی بدنه فک پائین را تعیین کرد .

–    رادیوگرافی Town  معکوس جهت تشخیص شکستگی های کندیل استفاده می شود .

رادیوگرافی داخل دهانی

–  تصاویر پری آپیکال و اکلوزال فک پائین جت بررسی صدمات به دندانها و استخوان آلوئول استفاده می شود . تصویر اکلوزال تحتانی بخصوص در ارزیابی جابجایی شکستگی های خط وسط فک پائین مفید و کمک کننده می باشد .

جابجایی فک پایین( Dislocation )

تعریف :

جابجایی کندیلها از موقعیت طبیعی در حفره گلنوئید را جابجایی کندیل می نامند . کندیل ها در جلوتر از برجستگی مفصلی قرار می گیرند و در این موقعیت به علت گرفتگی و اسپاسم عضلات باقی می مانند .

اتیولوژی :

–  تروما ( ممک است بصورت پاتروژنیک در پی کشیدن دندان بخصوص زمانیکه بیمار تحت درمان با آرام بخشها یا بیهوشی عمومی قرار داد . )

– خمیازه یا زیاد باز کردن دهان

-گاهی اوقات در بیمارانیکه داروهایی با اثرات اکستراپیرامیدال مانند فنوتیازین ها مصرف       می کنند ، مشاهده می شود .

–  در بیمارانیکه تاریخچه ای از دررفتگی مزمن و عود کننده دارند که ناشی از شلی لیگامانهای کپسول و برجستگی مفصلی صاف می باشد ، بصورت خودبخود مشاهده می شود .

علایم :

–  درد

– ناتوانی در بستن دهان

نشانه ها :

–  دهان زیاد باز شده و در این موقعیت باقی می ماند .

–   درد هنگام لمس عضلات مضغی و کندیل ها

–    کندیل ها در لمس جلوت از برجستگی مفصلی می باشند .

–  پرشدن و ریزش بزاق از دهان به علت اشکال و سختی در بلع

آزمایشهای تشخیصی

رادیولوژی

     تصاویر پانورامیک و مایل جانبی قرار گرفتن کندیلها در سطح قدامی برجستگی مفصلی را تائید می کنند .

درمان :

  · جا انداختن فک پائین در رفته بوسیله ایستادن پشت سر بیمار ، قرار دادن انگشتان شست بر روی دندانهای خلفی فک پائین و فشار به سمت پائین و عقب جهت آزاد سازی کندیل قبل از چرخش قسمت قدامی فک پائین به سمت بالا می باشد .

  ·  انگشتان شست باید با گاز محافظت شوند ، بدلیل آنکه آنها ممکن است گاز گرفته شوند. در مواردی که گرفتگی عضلانی و اسپاسم بسیار شدید است ، تجویز بی حسی موضعی ، بی حسی عمومی یا آرام بخش ها ممکن است جهت جا انداختن فک پائین استفاه شود . بدنبال جا انداختن ، بیمار باید دهانش را بسیار زیاد باز ننماید و دهانش را هنگام خمیازه کشیدن با دستها محافظت نماید .

۳- لفورت I و II و III ماگزیلا ( شکستگی های یک سوم میانی صورت)

لفورت I ( شکستگی Guerin ) :

    خط شکستگی از وسط فک بالا مابین فک سینوس فک بالا و کف چشم می گذرد .

لفورت II

   یک شکستگی هرمی شکل که یک سوم میانی صورت را درگیر می نماید .

لفورت III

   شکستگی شدید که سبب جدایی استخوانهای صورتی از نوروکرانیوم شده و معمولاً با شکستگی های لفورت I و II رخ می دهد .

علائم :

   درد ، تورم صورتی ، تغییر در نحوه بستن دندانها ، دوبینی بدلیل اختلال در عضلات چشمی، بی حسی گونه و لب بالا بدلیل آسیب به عصب زیر چشمی .

نشانه ها :

–  ادم واکیموز

-اکیموز دو طرفه دور چشم

–   خونریزی زیر ملتحمه چشم

–    طویل شدن صورت

–  بدشکلی بشقابی شکل صورت ناشی از جابجایی خلفی فک بالا

–   مال اکلوژن همراه با اپن بایت قدامی

–  بی حسی شاخه های عصبی زیر چشم

–     دوبینی هنگام نگاه کردن بسمت بالا

–   خط بین مردمک چشم ( یک خط فرضی مابین دو مردمک چشم ) زاویه دار شده و بدلیل شکستگی کف چشم افقی نمی باشد .

–   صدمه به بینی و لیگامان میانی زاویه پلک چشم که باعث دور شدن زاویه پلک ها از هم       می شود ( چشم ها از هم دور می شوند . )

–   خون و مایع مغزی نخاعی ( یک مایع شفاف و روشن ) از بینی ترشح می شود .

آزمایشهای تشخیصی

رادیولوژی

–  جهت انجام رادیوگرافی پس سری ، چانه ای بیمار را به متخصص ارجاع دهید . (۱۰ درجه و ۳۰ درجه )

– گرفتن رادیوگرافی زیر چانه ای – بالای سری

–   گرفتن رادیوگرافی جمجمه ای

–  انجام رادیوگرافی خلفی – قدامی

– انجام رادیوگرافی از استخوانهای بینی

معاینه شکستگی های یک سوم میانی صورت

–   حاشیه زیر چشمی و درز پیشانی – گونه ای را جهت بررسی بدشکلی ها لمس نمائید .

–   انگشت یک دست رادر کام سخت قرار داده و انگشت شست و انگشت سبابه دست دیگر را در زیر سوراخ بینی بر روی لب بالا قرار دهید و حرکات قطعات را در شکستگی های لفورت I را ارزیابی نمائید .

–   یک انگشت را در کام سخت و انگشت شست و سبابه دست دیگر را بر روی پل بینی و حاشیه زیر چشم قرار داده تا حرکت شکستگی های لفورت III احساس می شود .

شکستگی های مجموعه فکی – گونه ای

اتیولوژی

    استخوانهای گونه در اسکلت صورتی برجسته می باشند و به دفعات بوسیله ضربه به صورتدرهنگام زد و خورد ، تصادفات رانندگی و صدمات ورزشی دچار شکستگی می شوند. شکستگی ها ممکن است فقط قوس گونه ای یا تمام مجموعه فکی گونه ای شامل فک چشم را درگیر نماید .

    شکستگی کف چشم بدون هیچگونه صدمه به مجموعه فکی – گونه ای بنام شکستگی (( انفجاری )) نامیده می شود .

علائم :

–  درد

–  تورم و اکیموز

– صاف شدن استخوان گونه

–  تریسموس ناشی از شکستگی قوس فکی و تجاوز این شکستگی به زائده کرونوئید

–  دوبینی

– بی حسی گونه و لب بالا در ناحیه اعصاب آلوئولار فوقانی – قدامی و زیر چشمی

نشانه ها :

–  استخوان گونه جابجا شده را می توان بوسیله ایستادن پشت سر بیمار و نگاه کردن به پائین جهت مقایسه سمت صدمه دیده و غیر صدمه دیده ارزیابی نمود .

–   خونریزی تحت ملتحمه چشم بدون مرز خلفی : زمانی که بیمار به وسط نگاه می کند ملتحمه چشم بدلیل خونریزی از قسمت جانبی عنبیه تا گوشه خارجی پلک چشم ، قرمز می باشد .

–   خون بصورت قرمز روشن است بدلیل اینکه اکسیژن می تواند در سراسر قرنیه پخش شود.

–   اکیموز دور چشم ( کبودی اطراف چشم )

–   بد شکلی های ناشی از جابجایی استخوانی بوسیله لمس ناحیه زیر چشمی و درز پیشانی گونه ای و بوسیله مقایسه دو طرف قابل احساس می باشد . در بیماران با ادم شدید اطراف چشمی و اکیموز ، این معاینه مشکل می باشد . با این وجود ، بوسیله فشار مناسب و ملایم انگشت دست بر روی حاشیه زیر چشمی ، مایع جابجا خواهد شد که نقایص ناشی از جابجایی را نشان خواهد داد .

–   تغییرات حسی ایجاد شده در شاخه های عصبی را می توان با لمس پوست با یک پروب تیز، توضیح داد .

–   ممکن است خونریزی از بینی ( خون دماغ ) در سمت صدمه دیده ، ملاحظه شود .

–   حرکات کامل چشم ها باید جهت اطمینان از اینکه هیچ گونه اختلالی در عضله مستقیم تحتانی چشم و دیگر عضلات چشمی وجود ندارد ، انجام شود ( محدودیت در نگاه کردن به سمت بالا )

–   خط بین مردمک چشمها را ارزیابی نمائید تا اینکه این خط افقی باشد .

–   در همه شکستگی های فک بالا و مجموعه فکی – گونه ای لازم است که دقت بینایی قبل و بعد از عمل بوسیله متخصص چشم معاینه شود ، از آنجا که خونیریزی بداخل حفره چشم ممکن است سبب اسپاسم شریان شبکیه شود که اگر درمان نشود ، می تواند سبب کوری شود.

نکته :

   در مواردی از تروما که گمان می شود سبب شکستگی در استخوان فک پائین ، فک بالا و استخوان گونه شده است باید بیمار به یک واحد فکی صورتی جهت ارزیابی و درمان فرستاده شود.

آزمایش های تشخیصی

رادیولوژی

تصاویر پس سری – چانه ای ( ۱۰ درجه و ۳۰ درجه )

–   تصاویر زیر چانه ای ـ بالای سری که شکستگی های قوس گونه ای را نشان می دهد .

–  توموگرافی کاسه چشم برای ارزیابی شکستگی های انفجاری استفاده می وشد

صدمات بافت نرم

 صدمات به مخاط دهان و پوست به تناوب همراه با صدمات دندانی و استخوانی رخ می دهد . اینها تنها صدماتی هستند که ممکن است بوسیله بیمار تحمل شوند .

علائم :

–  درد ، خونریزی و تورم در ناحیه صدمه دیده

    معاینه دقیق جهت شناسایی محل های خونریزی دهنده لازم است . تمامی زخم ها باید بطور کامل دبریدمان شده و جهت برداشت اجسام خارجی بدقت شسته شوند . بافت نکروزه باید خارج شوند . صدمات بافت نرم آلوده در اثر گاز گرفتگی حیوانات به پروفیلاکسی آنتی بیوتیکی نیاز خواهد داشت و وضعیت کزاز بیمار باید بررسی شود .

   یک دوره از دوز یادآور واکسن کزاز ممکن است بعد از اطمینان از بیمار که هیچگونه تاریخچه ای از آلرژی به شبه سم کزاز ندارد ، لازم باشد .

 توده های سفت در لب ، بخصوص اگر یک دندان یا قسمتی از یک دندان از دست رفته ونمی توان آنرا پیدا کرد ، باید لمس شود .

آزمایش های تشخیصی

    رادیوگرافی از بافت نرم و قفسه سینه وقتی که دندانها یا از قسمتی از آنها از دست رفته ، لازم    می شود .

۶- از دست رفتن سطح و پوشش دندان

– اتیولوژی آن چند عاملی و ترکیبی از سه علامت زیرین می باشد :

۱٫ سایش مکانیکی ( Abrasion ) : سایش پاتولوژیک ساختمان دندان یا ترمیم دندانی در اثر عوامل مختلف ، به غیر از تماس دندانها با یکدیگر است . این حالت در اثر اصطحکاک مداوم با نسج دندانی ایجاد می گردد .

اتیولوژی

– مسواک زدن پاروهای زیاد

–  سایش دندانها بوسیله پیپ و آلات موسیقی

علائم :

    ممکن است بدون علامت باشد یا اینکه بیماران حساسیت حرارتی ناشی از نمایان شدن عاج دندانی یا پالپیت مزمن و حاد داشته باشند .

نشانه ها :

– تحلیل لثه در ناحیه باکال و نمایان شدن عاج ریشه و سمان

–   سایش دندانی در اثر مضغ ( Attrition ) : سایش ساختمان دندان و یا ترمیم دندانی که بوسیله مضغ یا تماس اکلوزالی دندان به دندان وسطوح بین دندانی ایجاد می شود .

اتیولوژی

   رژیم غذایی خشن ، براکسیزم یا دیگر عادات پارافانکشنال ، فرسایش شدید ناشی از ترمیم های کامپوزیتی یا پرسلن در دندانهای مقابل یکدیگر .

علائم :

   همانطور که در بالا توضیح داده شد ، دندانها یا بدون نشانه هستند یا اینکه بشدت به حرارت حساس می باشند ( نمایان شدن عاج ، پالپیت مزمن حاد ) . در موارد شدید ممکن است پریودنتیت اپیکالی حاد و نکروز عصب دندانی رخ دهد .

نشانه ها :

   از دست رفتن سطح دندانی در قسمت اکلوزال و انسیزال ، صاف شدن کاسپ ها ، لبه برنده فرسایش یافته و مسطح شدن نقاط تماس مابین دندانها .

– سایش دندانی بوسیله روند شیمیایی ( Erosion )

   از دست رفتن بافت دندانی بوسیله روند شیمیایی و نه بوسیله عامل باکتریال است . تخریب اسیدی شایع ترین علت است ، که باعث از دست رفتن ماتریکس غیر ارگانیک دندان می شود .

اتیولوژی

  رژیم غذایی مثل نوشیدنی های حاوی مواد اسیدی و کربناتی ، مصرف بیش از حد آبمیوه ها ( اسید سیتریک یک مشکل اختصاصی است ) . کسانی که تهوع بیش از حد دارند مثل کسانی که هیاتوس هرینا و بولیمیا دارند .

علائم :

   حساسیت به گرما ممکن است سبب نکروز عصب دندانی شود .

نشانه ها :

  · از دست رفتن سطح دندانی در قسمت اکلوزال دندانهای خلفی و سطوح کامی دندانهای قدامی بالا

  ·  عاج نمایان شده صاف و بزاق است . ترمیم هایی مثل آمالگام و کامپوزیت ها که بوسیله اروژن تحت تاثیر قرار نگرفته اند ، نسبت به بافتهای مجاور مشخص و برجسته می شوند .

سایش دندانی در ناحیه لثه ای (  Abfraction )  :

    فقدان بافت دندانی در ناحیه لثه ای است که بدلیل عوامل فوق نمی باشد . علائم و نشانه ها شبیه Abrasion  بدون مدرکی از تاریخچه مسواک زدن دندانی تروماتیک است .

اتیولوژی

  · نیروهای اکلوزالی ، نیروهای فشاری و کششی شدید که سبب خمش در ناحیه گردن دندان می شود .

      ·  ترک خوردگی مینایی در نهایت منجر به از دست رفتن سطح دندانی می شود .

     · بیماران معمولاً براکسیزم دارند یا مسن می باشند .

ترومای ایجاد شده بوسیله دندانپزشک  ( Iatrogenic ) :

   صدمات تروماتیک ممکن است ناشی از عوارض جراحی دندان باشد . این صدمات ممکن است شامل شکستگی استخوان فک پائین در نتیجه نیروهای شدید و برداشت ناکافی استخوان و قطعات دندانی در خلال خارج نمودن دندان مولر سوم باشد .

    شکستگی توبروزیتی و ایجاد فیستول دهانی – سینوسی بدلیل ارتباط مابین حفره دهان و سینوس فک بالا در نتیجه خارج نمودن دندان مولر فک بالا .

علائم ارتباط دهانی – سینوسی

–   درد

–  وقتی که شخص از بینی تنفس می نماید ، هوا وارد دهان می شود .

–  مایعاتی که از راه دهان خورده می شود وارد حفره بینی می شود .

نشانه ها :

  · تورم بافت نرم( پوشش حفره سینوس ) ممکن است در حفره دندانی قابل رویت باشد. این تورم ممکن است بسمت بالا در حفره سینوس کشیده شود .

  ·  حباب هوا در محل خارج نمودن دندان وقتی که بیمار در بینی خود می دمد ، مشاهده  می شود .

آزمایشهای تشخیصی

  · رادیوگرافی های پس سری – چانه ای ممکن است تجمع مایع در سینوس ماگزیلاری بدلیل خونریزی در حفره سینوس و سینوزیت و اپسیتی ناشی از عفونت مخاطی را نشان دهند.

  ·  وقتی که بیمار سعی می نماید که در بینی خود ، هنگامی که سوراخ بینی بسته شده است، بدمد ، هوا از فیستول بداخل حفره دهان می رود . حباب هوا در محل فیستول دهانی – سینوسی مشاهده می شود .